Nhà hàng, khách sạn phố cổ xoay xở trước lệnh cấm xe trên 16 chỗ

Ông Vũ Văn Dũng, đại diện nhà hàng Cái Mâm Bistro ở Lương Văn Can và Đào Duy Từ, nói khi biết thông tin TP Hà Nội cấm xe trên 16 chỗ vào phố cổ, nhà hàng tìm cách làm việc với đối tác để điều chỉnh lịch các đoàn bị ảnh hưởng. Nếu không điều chỉnh được, họ sẽ sử dụng xe trung chuyển hoặc yêu cầu khách đi bộ tới nhà hàng từ điểm dừng gần nhất.

Tuy nhiên, ông Dũng lo ngại phương án chia nhỏ đoàn để trung chuyển dễ dẫn đến tình trạng lạc khách, người đến sớm, người đến muộn vì một đoàn thường chỉ có một hoặc hai hướng dẫn viên.

Trong khi đó, các công ty lữ hành chưa có động thái chia sẻ chi phí trung chuyển. Nếu nhà hàng phải chịu khoản phí này, giá bữa ăn cho khách có thể phải tăng để bù lại.

"Nhiều khách khó tính, muốn đỗ trước cửa nhà hàng nên sẽ có trường hợp đối tác sẽ tìm nhà hàng khác tiện hơn", ông Dũng nói.

Từ 1/3, Hà Nội thí điểm cấm xe trên 16 chỗ hoạt động trên các tuyến phố khu vực phố cổ và Hồ Gươm trong giờ cao điểm nhằm giảm ùn tắc đồng thời giảm lượng phát thải, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Thời gian cấm xe buổi sáng từ 6h30 đến 8h30, chiều từ 16h30 đến 18h30. Sau 6 tháng, các cơ quan sẽ đánh giá hiệu quả, báo cáo thành phố xem xét quyết định.

Để hỗ trợ người dân và du khách đi lại thuận tiện, thành phố sẽ bố trí bốn điểm trung chuyển theo các hướng của khu vực hạn chế trên các tuyến phố Bà Triệu, Trần Nhật Duật, Phùng Hưng và khu vực chợ Đồng Xuân. Phương tiện trung chuyển không sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Ông Đoàn Hoàng Hiệp, chủ khách sạn Memory Premier Hotel & Spa ở Mã Mây, cho biết tách lẻ đoàn để trung chuyển cũng là giải pháp họ đang tính đến. Trường hợp đoàn lớn đi xe 45 chỗ, chủ khách sạn sẽ phải thuê thêm nhân viên hỗ trợ hành lý. Với phương án trung chuyển, ông Hiệp ước tính ngoài bổ sung nhân viên họ sẽ đội chi phí. Nếu được hỗ trợ trung chuyển 10.000 đồng mỗi khách một lượt, khách sạn vẫn phải tốn thêm 17 triệu đồng mỗi tháng - dựa trên số phòng và công suất trung bình.

"Khách đã đặt dịch vụ sẽ muốn được đưa về tận cửa khách sạn, không thể đòi thêm từ họ", ông nói.

Chủ khách sạn này cũng lo xe trung chuyển không đưa khách vào tận nơi, chỉ trả ở đầu phố để quay đầu về điểm trung chuyển đón khách mới, gây khó khăn cho nhóm khách quốc tế.

Với các đơn vị lữ hành, họ cho biết lệnh cấm được đưa ra ''khá bất ngờ''. Ông Phạm Anh Vũ, Phó tổng giám đốc Du lịch Việt, nói công ty hiện xoay xở bằng cách thay đổi lịch trình với nhiều đối tác nước ngoài. Phạm vi cấm đường rộng, đặc trưng của khách nước ngoài là mang nhiều đồ, vali nặng nên nếu hệ thống trung chuyển không đáp ứng đủ, khách có thể phải kéo bộ rất cực.

Ông Tuấn Linh, đại diện một công ty lữ hành chuyên khách inbound, cho biết thêm khoảng 30% khách của họ trên 50 tuổi. Nếu phải kéo hành lý từ khách sạn tới điểm trung chuyển, khách chắc chắn không chịu, phía lữ hành lại phải chịu chi phí phát sinh. Theo ông Linh, cấm xe trên 16 chỗ vào phố cổ cần thiết nhưng nên ưu tiên cho các xe chở khách du lịch, có thể gắn biển để nhận diện.

Trong khi đó, Giám đốc Marketing của Best Price Bùi Thanh Tú cho biết công ty đang xem xét đặt khách sạn gần những điểm trung chuyển.

Một số tour cũng được các đơn vị tính toán lại thời gian để phù hợp với giờ cấm xe, như lịch trình du thuyền Hạ Long ngủ đêm trên vịnh. Tour này thường khởi hành từ Hà Nội lúc 7h30-8h30 để kịp giờ lên tàu tại Hạ Long, kết thúc lúc 12h30 và về Hà Nội vào khoảng 16h-17h tùy tình hình tắc đường. Phương án khả thi nhất là khách tự bắt xe đến điểm hẹn và tự về khách sạn sau khi kết thúc chương trình nhưng điều này có thể khiến nhiều khách không hài lòng về dịch vụ.

Giữa năm 2024, tại cuộc tiếp xúc trước kỳ họp HĐND thành phố, cử tri quận Hoàn Kiếm phản ánh tình trạng ôtô trên 16 chỗ, xe 45 chỗ đưa đón khách du lịch làm ùn tắc giao thông, nhất là vào đầu giờ sáng và chiều tối. Cử tri đề nghị thành phố bố trí quỹ đất ngoài đê sông Hồng hoặc một số nơi khác để làm bãi đỗ xe máy, ôtô và tổ chức xe buýt loại nhỏ hoạt động từ 5h đến 8h và từ 16h đến 20h để đưa đón khách gửi xe nhằm giảm mật độ giao thông ở khu vực phố cổ.

Chuyên gia du lịch Nguyễn Tiến Đạt cho biết tìm ra phương án hài hòa giữa lợi ích của doanh nghiệp du lịch và giảm ùn tắc phố cổ không đơn giản. Ví dụ, với phương án xe trung chuyển, thay vì một xe 45 chỗ, nay sẽ cần nhiều xe 4-9 chỗ đi vào phố cổ, có thể không đảm bảo sẽ giảm ùn tắc. Chưa kể, tài xế xe trung chuyển cũng cần có tiếng Anh tốt để tránh thất lạc khách khi đoàn đi từ điểm này đến điểm kia.

Bốn điểm trung chuyển cũng là vấn đề đáng quan tâm khi các tuyến phố Bà Triệu, Trần Nhật Duật, Phùng Hưng và khu vực chợ Đồng Xuân đều có lưu lượng giao thông lớn, khó dừng đỗ lâu. Thông thường, các công ty lữ hành hay tập trung khách ở khu vực Rạp xiếc Trung ương trên phố Trần Nhân Tông vì có diện tích lớn nhưng hiện cũng khá chật chội do nhiều xe.

"Tôi nghĩ cần có sự quy hoạch tốt hơn để giải quyết bài toán ùn tắc, quá tải", ông Đạt nói.

Viện trưởng Phát triển Du lịch châu Á Phạm Hải Quỳnh nói cấm xe trên 16 chỗ mang lại nhiều hiệu ứng tích cực nhưng cần có kế hoạch chuyển hướng hợp lý, tránh dẫn đến ùn tắc ở khu vực lân cận. Các khu vực trung chuyển cần đảm bảo đủ chỗ đỗ xe nếu không dễ xảy ra tình trạng đỗ xe trái phép.

Ông Quỳnh đề xuất điều chỉnh lịch cấm chỉ trong ngày làm việc để hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch. Ngoài ra, cơ quan nhà nước nên xem xét hỗ trợ một phần phí trung chuyển để giảm áp lực cho doanh nghiệp, đồng thời hướng dẫn chi tiết cho các bên bị ảnh hưởng về các phương án vận chuyển thay thế.

Các tài xế trung chuyển cần được trang bị kỹ năng giao tiếp, cách xử lý tình huống trong trường hợp bất đồng ngôn ngữ. Phía doanh nghiệp nên cung cấp các tài liệu hướng dẫn nhiều ngôn ngữ cho khách trước chuyến đi. Nếu đoàn đông, các doanh nghiệp cần bố trí hướng dẫn viên để đảm bảo mọi khách nhận được sự hỗ trợ cần thiết.

Trên thế giới, nhiều thành phố du lịch cũng áp dụng lệnh cấm xe. Trung tâm lịch sử ở thành phố Florence, Italy, áp dụng hạn chế giao thông, chỉ cư dân, taxi và xe buýt được lưu thông trong khung giờ cố định từ 7h tới 20h ngày trong tuần; 7h30-16h vào thứ Bảy.

Từ ngày 4/11/2024, Paris cấm xe buýt du lịch và xe chở khách lớn lưu thông trong các quận trung tâm (1, 2, 3, 4) để giảm ùn tắc và ô nhiễm. Ngoài khu vực này, xe buýt lớn phải tuân thủ lộ trình quy định, hạn chế dừng đỗ và giới hạn thời gian hoạt động.

Theo ghi nhận của phóng viên, trên các con phố nhiều khách sạn như Mã Mây, Hàng Bông, các xe 16 chỗ thường dừng lại khoảng 5-10 phút để đón hoặc trả khách. Vào một số thời điểm đầu giờ chiều, tình trạng ùn tắc xảy ra cục bộ do nhiều phố nhỏ, lượng xe cá nhân nhiều.

Alex Sheal, đồng sáng lập công ty du lịch Vietnam In Focus chuyên phục vụ khách quốc tế tới Việt Nam, cho rằng lượng phương tiện giao thông quá lớn ở phố cổ cản trở trải nghiệm du khách và khiến nhiều người không muốn ở lại Hà Nội lâu. Giảm tải các xe trên 16 chỗ có thể đem đến nhiều không gian cho khách du lịch, thúc đẩy họ ở lại lâu hơn.

Silviu, khách Romania, tới Việt Nam năm ngoái cũng nhận xét phố cổ quá đông người và xe, khiến anh không có trải nghiệm như ý.

"Lượng phương tiện đông và mật độ dân số cao khiến khu phố lúc nào cũng chật ních", anh nói.