Nhà đầu tư điện mặt trời 'chạy đua' trước 30/6 để được ưu đãi giá

Tới ngày 30/6, thêm 61 dự án điện mặt trời sẽ được đóng điện

Ông Nguyễn Đức Ninh, Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (A0), cho biết trong 65 năm xây dựng và phát triển của ngành điện, tổng số có 147 nhà máy có công suất đặt từ 30 MW trở lên đã hòa lưới và vận hành. Nhưng chỉ trong vỏn vẹn 3 tháng 4,5,6 của năm 2019 sẽ dự kiến đóng điện hòa lưới tới 88 nhà máy điện mới nếu đủ điều kiện vận hành theo quy định. 

Cụ thể, tính đến giữa tháng 4/2019, toàn hệ thống điện chỉ có 4 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất chưa tới 150 MW nhưng đến ngày 17/5, A0 đã đóng điện 27 nhà máy điện mặt trời, với tổng công suất gần 1.500 MW. Tới 30/6, A0 sẽ tiếp tục đóng điện 61 dự án còn lại. 

"Với cơ chế khuyến khích ưu đãi về giá của Chính phủ, rất nhiều nhà đầu tư đang "chạy đua" với mục tiêu được cấp chứng nhận vận hành thương mại (COD) trước 30/6/2019", ông Nguyễn Đức Ninh cho biết nguyên nhân của sự đột biến này.

Số lượng nhà máy điện mặt trời hòa lưới và vận hành đang lập kỉ lục từ trước đến nay.

Áp lực với tốc độ đóng điện kỉ lục

Ông Nguyễn Đức Ninh, Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, cho biết theo kế hoạch, đến cuối tháng 6/2019, A0 sẽ đóng điện hòa lưới 88 nhà máy điện, kéo theo đó là khối lượng công việc khổng lồ tại các cấp điều độ, khi phải đóng điện trung bình 10 nhà máy/tuần.

Thực tế, với nhu cầu điện tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm, Việt Nam cần bổ sung khoảng 3.500 - 4.000 MW công suất nguồn điện mới mỗi năm. Tuy nhiên, trong hai năm tới, sẽ chỉ có khoảng 2.000 - 2.500 MW nguồn điện truyền thống và khoảng 4.000 MW năng lượng tái tạo với tính chất không ổn định được bổ sung vào hệ thống. 

Tuy nhiên, điều này cũng gây không ít khó khăn trong việc vận hành hệ thống điện để cân đối cung - cầu, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Theo ông Nguyễn Đức Ninh, thực tế, việc đóng điện, nghiệm thu, công nhận COD các nhà máy điện mặt trời gặp không ít khó khăn, do nhiều qui định, căn cứ pháp lí chưa cập nhật, theo kịp với tốc độ thực tế phát triển các dự án điện mặt trời đang diễn ra quá nhanh.

Bên cạnh đó, công tác vận hành hệ thống điện toàn quốc cũng đối mặt với những thách thức mới, do tỷ trọng năng lượng tái tạo tăng cao nhưng lại có đặc tính không ổn định.

Cụ thể, thống kê của A0 về các dự án điện mặt trời đã vận hành, công suất phát có thể thay đổi từ 60 - 80% trong khoảng thời gian chỉ 5 - 10 phút. Các biến động xảy ra ngẫu nhiên theo điều kiện thời tiết. Các dự án trong cùng một khu vực thường biến động đồng thời. 

"Trong khi đó, đặc điểm vận hành hệ thống điện luôn cần duy trì cân bằng giữa nguồn và tải. Với sự biến thiên công suất như vậy, hệ thống điện luôn cần phải duy trì một lượng công suất dự phòng điều chỉnh tần số tương ứng, gây khó khăn và tăng chi chí trong công tác vận hành. Đây là thách thức lớn, trong bối cảnh hệ thống điện Việt Nam còn rất ít nguồn dự phòng", ông Nguyễn Đức Ninh cho hay.

Bên cạnh đó, công suất năng lượng tiêu thụ không điều độ, không thể huy động khi cần cho thời gian cao điểm phụ tải. Nguồn điện mặt trời có cao điểm phát trong khoảng 12- 13 giờ trưa, không trùng với cao điểm phụ tải hệ thống điện là lúc 10h và 14h.

Một vấn đề nữa là các dự án điện mặt trời chủ yếu tập trung tại 6 tỉnh ở miền Trung, miền Nam, gây áp lực rất lớn cho khả năng tải lượng điện phát ra từ điện mặt trời lên lưới. Nhiều công trình lưới điện đấu nối lưới điện khu vực rơi vào tình trạng đầy, quá tải, Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia chia sẻ.

EVN cũng đã chỉ đạo A0 nghiên cứu, đề xuất các phương án vận hành tối ưu, linh hoạt.

Trước tình trạng này, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Ngô Sơn Hải cho biết, Tập đoàn đã đề xuất với Chính phủ bổ sung phát triển các dự án lưới điện. Đồng thời, đôn đốc các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, thi công các công trình lưới điện liên quan.

EVN cũng đã chỉ đạo A0 nghiên cứu, đề xuất các phương án vận hành tối ưu, linh hoạt trọng việc huy động các nguồn điện, đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, liên tục, ổn định.

Cùng với đó, A0 đã thành lập tổ công tác đóng điện mặt trời để phối hợp chỉ huy thống nhất, liên tục trong toàn Điều độ quốc gia. A0 đã huy động nhân lực thực hiện 3 ca, 5 kíp, làm việc không kể cuối tuần, ngày lễ, tiến hành điều chuyển nhân lực để hỗ trợ các bộ phận có khối lượng công việc tăng cao tại Điều độ miền Nam và Điều độ miền Trung.

Ngoài ra, EVN và A0 cũng liên hệ, hướng dẫn các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời phối hợp cung cấp các tài liệu phục vụ đóng điện, thử nghiệm. "Mỗi ngày, A0 phải tiếp nhận, trao đổi khoảng 5.000 - 6.000 tin nhắn với các chủ đầu tư nhà máy điện, liên tục từ 6h sáng tới 12 giờ đêm", Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia chia sẻ.