Ngành vận tải biển toàn cầu đối mặt thách thức chưa từng có
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters).
Các tập đoàn vận tải biển hàng đầu thế giới đang nằm trong "tầm ngắm" của Tổng thống Trump. Họ sẽ chỉ có một tháng để thích ứng với các biện pháp mà Chính phủ Mỹ đề ra, đó là áp đặt một mức thuế cao chưa từng có đối với tàu đóng tại Trung Quốc. Trong nhiều ngày qua, các chủ tàu toàn cầu và khách hàng của họ đang lo ngại về điều tồi tệ có thể xảy ra.
"Đề xuất hành động" do Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đưa ra, sẽ được lấy ý kiến từ nhiều bên liên quan vào ngày 24/3 tới, trước khi Tổng thống Donald Trump đưa ra quyết định cuối cùng về việc thực hiện vào ngày 1/4, hiện đang khiến không chỉ các hãng vận tải mà cả những đơn vị giao nhận và phân phối lo lắng.
Bằng cách đánh thuế cao kỷ lục đối với các tàu thương mại được sản xuất tại Trung Quốc cập cảng Mỹ và những tàu treo cờ Trung Quốc, chính phủ mới của Mỹ đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tổ chức thương mại thế giới.
Theo kế hoạch chưa từng có này, tất cả chủ tàu, bao gồm cả chủ tàu châu Âu, sẽ sớm phải trả mức thuế rất lớn mỗi khi cập cảng Mỹ. Mức phụ phí thay đổi tùy theo tỷ lệ đội tàu của họ có xuất xứ Trung Quốc và sổ đặt hàng tại các xưởng đóng tàu ở Trung Quốc - quốc gia sản xuất tàu biển hàng đầu thế giới - là bao nhiêu.
Chính sách này sẽ có tác động liên lục địa, vì sẽ không có bất kỳ hãng tàu nó có thể thay đổi nguồn gốc của một con tàu container đã hoạt động trong nhiều thập kỷ.
Ví dụ, nếu một chủ tàu neo đậu tại Los Angeles, New York hoặc Houston, có ít nhất 50% đội tàu được sản xuất tại Trung Quốc, họ sẽ phải trả khoản thuế từ 500.000 USD đến 1,5 triệu USD cho mỗi điểm dừng.
Vấn đề là một con tàu thường dừng lại nhiều lần trên tuyến đường đến Mỹ, vì vậy các khoản thuế sẽ đội lên thành một con số khổng lồ. Điều tương tự cũng áp dụng nếu sổ đặt hàng của chủ tàu được ký kết tại Trung Quốc cho tàu mới vượt quá một ngưỡng nhất định.
Chưa kể đến một loạt loại thuế khác đối với tàu treo cờ Trung Quốc: chủ yếu là công ty vận chuyển quốc tế Cosco hoặc OOCL. Các loại thuế này có nguy cơ được chuyển trực tiếp cho bên vận chuyển, nhà phân phối và cuối cùng là người tiêu dùng Mỹ.
Có vẻ như hãng tàu CMA CGM của Pháp và hãng tàu Cosco của Trung Quốc đang đối mặt với rủi ro lớn trong số những hãng tàu dẫn đầu toàn ngành.
Đối với hãng tàu CMA CGM, hiện đứng thứ ba thế giới về vận tải biển, 41% số tàu container của tập đoàn đang hoạt động trên thế giới đến từ các xưởng đóng tàu Trung Quốc.
Tỷ lệ này tăng lên 59% đối với tập đoàn Cosco của Trung Quốc, theo số liệu của công ty Alphaliner. Cũng theo nguồn số liệu này, hiện nay, 32% số tàu container đang hoạt động trên biển được sản xuất tại Trung Quốc.
Cảng Thanh Đảo của Trung Quốc. (Ảnh: Reuters).
Nếu tính cả các đơn đặt hàng, nhiều chủ tàu khác cũng nằm trong danh sách bị áp thuế khi các đơn hàng được giao: MSC, hãng tàu số một thế giới, đã đặt 93% đơn hàng hiện tại của mình ở Trung Quốc, Maersk của Đan Mạch đặt 70% đơn hàng, CMA CGM đặt 52%, Hapag Lloyd của Đức đặt 91% và công ty nhà nước Trung Quốc Cosco đặt 100%, dựa trên thống kê của công ty Alphaliner – công ty chuyên theo dõi về vận tải biển.
Tổng cộng, "trong số 10 chủ tàu hàng đầu thế giới, 7 công ty có ít nhất 1/3 đơn hàng được đặt tại Trung Quốc, tính cả những con tàu mà họ sẽ thuê", Alphaliner tóm tắt.
Tập đoàn CMA CGM đang theo dõi rất chặt chẽ tình hình hiện nay. Ông Ramon Fernandez, Giám đốc tài chính của tập đoàn CMA CGM, chia sẻ: "Nếu các thông báo của Mỹ được đệ trình để tham vấn và phê duyệt, chúng chắc chắn sẽ tác động đến các tổ chức thương mại thế giới".
Tập đoàn CMA CGM có sự hiện diện mạnh mẽ tại Mỹ, không chỉ thông qua các chuyến tàu thường xuyên ghé cảng mà còn thông qua sáu bến cảng trong đó có Los Angeles và New York Liberty, chưa kể các hoạt động hậu cần.
Tập đoàn vận tải của Pháp hy vọng rằng Mỹ sẽ "mở rộng đối thoại với các đối tác thương mại lớn" vì việc định hướng lại các đội tàu dựa trên nguồn gốc của những chiếc thuyền sẽ là một nhiệm vụ dài hạn, không thể thực hiện trong vài tuần.
Một điều an ủi nhỏ là, không giống như các công ty cùng ngành, CMA CGM vận hành một đội tàu gồm 10 tàu mang cờ Mỹ, được thừa hưởng từ việc mua lại American President Lines, sẽ có thể tránh được lệnh trừng phạt.
Nhưng con số đó chỉ là muối bỏ bể so với đội tàu hiện tại gồm hơn 660 tàu. "Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ các cuộc thảo luận đã được khởi xướng.
Nếu cần phải linh hoạt, tập đoàn sẽ biết cách thực hiện", Giám đốc tài chính CMA CGM cho biết, đồng thời đảm bảo rằng đội tàu của tập đoàn sẽ liên tục thích ứng với nhu cầu và hoàn cảnh.
Các nhà phân tích của ngân hàng ING cảnh báo, nếu các biện pháp đã công bố được áp dụng, hoạt động cảng biển tại Mỹ có nguy cơ chậm lại đột ngột, "và tất cả các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ phải chịu chi phí cho các loại thuế mới này đối với tàu thuyền hoặc phương tiện vận tải của Trung Quốc”.
Năm 2025, tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ ổn định ở mức khoảng 3%, trong đó thương mại hàng hóa dự kiến tăng trưởng cùng tốc độ với tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Tuy nhiên, theo các chuyên gia triển vọng tăng thuế hải quan do Mỹ công bố có thể tác động đến thương mại và dẫn đến việc tổ chức lại chuỗi cung ứng toàn cầu trong trung hạn.
Riêng đối với lĩnh vực hàng hải, thị trường có thể sẽ khó khăn hơn trong năm nay: sự mất cân bằng giữa cung và cầu có thể xấu đi khi có thêm tàu mới và Biển Đỏ dẫn đến Kênh đào Suez được mở lại, theo dự đoán của chuyên gia Ramon Fernandez, Giám đốc tài chính của CMA CGM.
Ông Fernandez tin rằng việc áp dụng thuế quan hàng loạt của Tổng thống Trump, có thể đẩy nhanh quá trình tái tổ chức luồng hậu cần toàn cầu, nhưng thị trường vận chuyển container vẫn sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 3% hoặc 4% trong năm nay.
