Ngành điều ngấm đòn từ COVID-19, giá hạt điều thô giảm xuống mức thấp kỉ lục nhiều năm

Giá điều thô giảm xuống mức thấp kỉ lục nhiều năm

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), giá hạt điều thô trong nước đã giảm xuống mức thấp kỉ lục nhiều năm gần đây. Giá hạt điều thô tại tỉnh Đồng Nai trong tháng 3 được thương lái thu mua ở mức 18.000 - 19.000 đồng/kg, giảm 6.000 đồng/kg so với cuối tháng 2. 

Giá hạt điều giảm kéo theo lợi nhuận thấp cùng với việc cây điều dễ mất mùa khi thời tiết thất thường là những nguyên nhân chính khiến diện tích hạt điều trên địa bàn tỉnh Đồng Nai giảm mạnh 2,5 nghìn ha so với năm 2019, xuống còn gần 34 nghìn ha. 

Tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, một trong những vựa điều lớn nhất, đang bước vào vụ thu hoạch hạt điều với nhiều khó khăn do sản lượng, chất lượng và giá thành đều giảm. 

Sản lượng hạt điều giảm từ 1,8 tấn/mẫu xuống còn 1,1 tấn/mẫu do thời tiết không thuận lợi, tại thời điểm ra bông gặp sương muối nên bông bị khô, rụng nhiều dẫn đến tỉ lệ đậu trái rất thấp. Cùng với đó, chất lượng hạt điều cũng giảm đáng kể, hạt nhỏ. Giá hạt điều thô giảm từ 29.000 đồng/kg, xuống còn 21.000 đồng/kg. 

Diện tích trồng điều của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng hơn 8.000 ha, tập trung chủ yếu tại huyện Châu Đức và huyện Xuyên Mộc, đang có xu hướng giảm mạnh do cây điều già cỗi hoặc lợi nhuận thấp nên người dân chặt bỏ. 

Đơn hàng xuất khẩu giảm mạnh

Bên cạnh những ảnh hưởng về thời tiết, ngành chế biến hạt điều xuất khẩu cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực do dịch COVID-19. 

Theo Bộ Công Thương, sau kì nghỉ Tết Nguyên đán, đơn hàng xuất khẩu giảm mạnh, tiêu thụ hạt điều tại thị trường nội địa cũng giảm. Các doanh nghiệp trong ngành chế biến hạt điều đang sản xuất cầm chừng do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp. 

Trong khi đó, nguồn cung hạt điều thô rất dồi dào, Việt Nam đang trong thời gian thu hoạch rộ, Campuchia và các nước khu vực Tây Phi, đặc biệt là Bờ Biển Ngà cũng cho năng suất hạt điều cao. 

Sản lượng hạt điều cao trong bối cảnh dịch COVID-19 khiến tiêu thụ hạt điều chế biến giảm, điều này sẽ đẩy giá hạt điều thô tiếp tục giảm.

Theo số liệu của Tổng Cục Hải quan, tính chung 2 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu hạt điều loại W320 đạt 21,8 nghìn tấn, trị giá 165 triệu USD, giảm 1,6% về lượng và giảm 13% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), hiện nay một số khách hàng đang yêu cầu các nhà máy giao sớm nhất có thể những đơn hàng cũ vì họ lo ngại sắp tới việc vận chuyển hàng hóa trên thế giới có thể khó khăn do việc phong tỏa, cách li giữa các vùng, cước tàu tăng.

Đồng thời, các siêu thị, nhà chiên rang, nhà nhập khẩu cũng đang cân nhắc đánh giá ảnh hưởng của COVID-19 đến thị trường kinh tế và ngành hạt để có chiến lược mua bán tiếp theo. Mặc dù giá nhân rất tốt nhưng họ cũng chỉ mua số lượng ít, sau đó chờ một vài ngày và trả thấp hơn để thăm dò thị trường.

Trong khi đó, hạt điều vỡ lại trở nên rất khó bán vì nhu cầu thấp, chất lượng một số nơi sản xuất sơ chế không đạt yêu cầu làm cho người mua khi mang đi tiêu thụ có thể bị khiếu nại hoặc mất khách hàng.

Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Vinacas, nhận định sau khi dịch được khống chế, với sự tàn phá năng nề đến nền kinh tế thế giới, đời sống của người dân sẽ gặp nhiều khó khăn, lượng tiêu thụ đối với thực phẩm phụ như hạt điều sẽ giảm sút so với trước. 

Trong bối cảnh nghiêm trọng này, ông Công cho rằng việc xuất khẩu điều nhân của Việt Nam trong năm 2020 chắc chắn sẽ giảm cả về số lượng và kim ngạch. Mức giảm còn tùy thuộc vào thời gian dập tắt dịch COVID-19 và mức độ ảnh hưởng của dịch trên thế giới 

"Lượng điều nhân xuất khẩu và giá sẽ giảm mạnh, kế hoạch 4 tỉ USD xuất khẩu trong năm 2020 của ngành điều Việt Nam sẽ phải điều chỉnh giảm. Mức giảm cụ thể của kế hoạch sẽ do Ban Chấp hành xem xét, điều chỉnh nhưng cá nhân tôi thấy có thể sẽ chỉ đạt được 3 tỉ USD", ông Công nhận định. 

Cần tính toán kĩ kế hoạch sản xuất

Theo Vinacas, các nhà máy nên mua bán chậm lại, cập nhật thông tin thị trường liên tục từ nhiều nguồn để đưa ra phương án mua bán hợp lí nhất trong tình hình khó khăn chung trên thế giới và tình thế cạnh tranh gay gắt của ngành điều. Cùng với đó, cần phải quan tâm đến chất lượng sản phẩm để hạn chế bị khiếu nại từ người mua và góp phần cho ngành điều Việt Nam phát triển bền vững.

Nhóm khách hàng (các siêu thị, nhà chiên rang, nhà nhập khẩu) cũng cho rằng các nhà máy nên bình tĩnh không nên bán tháo như hiện nay vì khi chào giá giảm liên tục như vậy làm tâm lí người mua lo sợ giá rớt nữa và muốn chờ thêm. 

Họ khuyên các nhà máy nên mua điều thô từ từ khi thấy giá phù hợp, đó cũng là cơ hội để tìm kiếm lợi nhuận cho năm nay.

Theo khuyến nghị của Cục Xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp chế biến hạt điều cần giám sát chặt chẽ thị trường để đưa ra kế hoạch sản xuất và kinh doanh phù hợp trong năm nay, bao gồm mua hạt điều thô, bán hạt điều chế biến, và lưu trữ nguyên liệu và thành phẩm.