'Nền kinh tế cầu vồng' - Miếng bánh hấp dẫn cho các doanh nghiệp ở Trung Quốc

AMO là tên một hộp đêm dưới lòng đất dành cho phụ nữ đồng tính ở thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Vào khoảng 23h một buổi tối, 17 phụ nữ mặc trang phục nam giới và cắt tóc ngắn đứng ở cổng trước của hộp đêm để chào đón những người tham dự một bữa tiệc. Một trong số họ là Yang Yang, 25 tuổi. Cô đã làm việc tại AMO hơn 3 năm, từ khi cô chuyển tới Thành Đô. Trong khoảng thời gian ấy, cô kiếm đủ tiền để mua một căn hộ chung cư có diện tích 60 m2. 

"Tôi có thể vui vẻ, uống mọi thứ khi kiếm tiền ở AMO. Chẳng công việc nào giúp tôi hạnh phúc hơn thế", Yang, người từng học để trở thành giáo viên mầm non, thổ lộ.

Một cộng đồng người tiêu dùng khổng lồ và tăng nhanh

Yang, căn hộ mà cô mua cùng hộp đêm AMO là những thành phần trong một nền kinh tế đặc biệt, liên quan tới cộng đồng chuyển giới, song tính và đồng tính. "Nền kinh tế cầu vồng" là hệ tinh thái bao gồm người tiêu dùng, doanh nghiệp và những người lao động phục vụ cộng đồng LGBT ở Trung Quốc. Giới truyền thông nhà nước Trung Quốc ước tính quy mô của "nền kinh tế cầu vồng" ở đại lục đạt 300 tỉ USD mỗi năm - đứng thứ ba trên thế giới sau châu Âu và Mỹ. Sự bùng nổ của "nền kinh tế cầu vồng" tạo ra một tập người tiêu dùng khổng lồ mà nhiều doanh nghiệp muốn khai thác.

Những cô gái đồng tính tham gia một bữa tiệc ở hộp đêm ngầm AMO ở thành phố Thành Đô hôm 18/6. Ảnh: Bloomberg

Ứng dụng hẹn hò cho người đồng tính Blued ước tính cộng đồng LGBT ở Trung Quốc gồm khoảng 70 triệu người vào năm 2016, dựa vào một ước tính rằng gần 5% dân số Trung Quốc thuộc cộng đồng LGBT của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc trong năm 2016.

Hãng tư vấn LGBT Capital nhận định sức mua hiện tại của cộng đồng LGBT tại Trung Quốc là 541 tỉ USD. Một nửa số người tham gia một khảo sát do Blued và tổ chức quyền đồng tính Danlan thực hiện khẳng định họ sẽ mua hàng hóa, dịch vụ của những doanh nghiệp ủng hộ các chính sách liên quan tới cộng đồng LGBT.

"Các doanh nghiệp đã mạnh dạn hơn, nhưng họ còn có thể khai thác nhiều tiềm năng hơn nữa nếu họ đã trở nên quen thuộc với cộng đồng LGBT. Tôi hiểu lý do khiến các doanh nghiệp thận trọng, bởi mọi thứ có thể thay đổi sau một cú búng ngón tay", ông Darius Longarino, giảng viên chuyên nghiên cứu về LGBT tại Trung Quốc của ĐH Yale (Mỹ), phát biểu.

Những thành phố loại hai có cộng đồng LGBT lớn như Thành Đô, Trùng Khánh và Hàng Châu gần như nằm ngoài các chiến dịch tiếp thị của những doanh nghiệp lớn, theo nhiều tổ chức bảo vệ quyền của cộng đồng LGBT. 

Kate Thomson, người quản lí quán bar mang tên Underground ở Thành Đô, nhận định rất nhiều tập đoàn lớn chỉ tập trung tiếp thị ở Bắc Kinh và Thượng Hải vì họ không biết rằng Thành Đô hay Trùng Khánh cũng có cộng đồng LGBT lớn. Quán bar mà Kate quản lí là môi trường thân thiện với cộng đồng LGBT. 

"Doanh nghiệp có thể thu hoạch lớn với cộng đồng LGBT ở Thành Đô", Kate bình luận.

Môi trường pháp lí nhạy cảm

Không cấm LGBT song chính phủ Trung Quốc cũng không ban hành luật chống kì thị giới tính và chưa chấp nhận hôn nhân đồng giới. Trung Quốc không còn tội phạm hóa đồng tính từ năm 1997, và xóa từ "đồng tính" khỏi danh sách các căn bệnh rối loại thần kinh vào năm 2001. Giới quan sát nhận thấy quan điểm của Bắc Kinh về các vấn đề LGBT thay đổi liên tục.

Do thực trạng nhạy cảm về pháp lí, giới doanh nghiệp phải tìm những giải pháp tinh tế để tiếp cận cộng đồng LGBT.

Hồi đầu năm nay, chuỗi cà phê Starbucks ra mắt loại cốc đựng và ly giữ nhiệt 7 sắc cầu vồng, in thông điệp "Love is love - Tình yêu là tình yêu" và không hề nhắc tới chủ đề LGBT.

Năm 2015, tập đoàn thương mại điện tử Alibaba phối hợp cùng Blued tổ chức một cuộc thi, rồi đưa 7 cặp đôi đồng tính tới Hollywood tổ chức đám cưới, sau khi Mỹ hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính. Năm nay, các nhãn hàng lớn như Bayer, Coach, Diesel, Old Navy, and Shake Shack đều tài trợ cho tuần lễ ShanghaiPRIDE, sự kiện dành cho cộng đồng LGBT diễn ra hàng năm tại Thượng Hải.

Gaydorado là một game điện thoại cho phép người chơi nhập vai thành cư dân của một thành phố thân thiện với cộng đồng LGBT. Bloomberg nhận định khoảng 20.000 người chơi tích cực Gaydorado mỗi ngày. Họ sẵn sàng chi hàng triệu nhân dân tệ mỗi tháng để mua vật phẩm trong game. 

Mặc dù vậy, chính phủ Trung Quốc không cấp phép phát hành Gaydorado tại thị trường nội địa. Người chơi ở Trung Quốc phải lợi dụng các lỗ hổng kỹ thuật để đăng nhập nó.

Khi Trung Quốc tổ chức Olympics Mùa hè 2008, hãng thông tấn Tân Hoa Xã đăng một tuyến bài quảng bá địa điểm vui chơi Destination với thông điệp "Câu lạc bộ đồng tính nổi tiếng nhất Bắc Kinh".

Nhưng vào năm 2017, chính phủ cấm Rela, một ứng dụng hẹn hò nổi tiếng dành cho người đồng tính nữ, hoạt động sau khi họ tài trợ cho một sự kiện tại Thượng Hải về quyền của cộng đồng LGBT. Sau một thời gian, chính phủ lại cho phép Rela hoạt động.

Một nhóm thanh niên - bao gồm cả người Trung Quốc và du khách nước ngoài - bên ngoài quán bar mang tên Underground ở Thành Đô. Đây là một quán bar thân thiện với cộng đồng LGBT. Ảnh: Bloomberg

Thành Đô - Thiên đường của cộng đồng LGBT

Ở Thành Đô, giới doanh nghiệp nhỏ sản xuất mọi thứ với tông màu cầu vồng, từ ốp điện thoại đến bao cao su. Cách Bắc Kinh hàng nghìn km, Thành Đô đã trở thành thiên đường cho cộng đồng LGBT, nơi họ có thể tụ tập để tận hưởng cảm giác sảng khoái trong những hộp đêm, quán bar dành cho giới LGBT. Nằm giữa một vùng lòng chảo với những dãy núi bao quanh, Thành Đô từng tách biệt với thế giới bên ngoài trong hàng chục thế kỷ. Đất đai màu mỡ và nguồn tài nguyên dồi dào cho phép Thành Đô vận hành nền kinh tế "tự cung, tự cấp". Người dân ở đây có tư duy "không quan tâm tới việc của người khác" và "mọi công dân có thể thực hiện những việc họ muốn, miễn là không trái pháp luật".

Với dân số 16 triệu người và nổi tiếng thế giới nhờ gấu trúc, Thành Đô từng được bình chọn là "thủ đô của nam giới đồng tính" trong một cuộc khảo sát gần đây của ứng dụng hẹn hò Blued. Giá thuê nhà thấp ở Thành Đô đã thu hút giới trẻ tới đây, tạo nên văn hóa khá sôi động của thanh niên. Kiếm tiền ở Thành Đô cũng không quá khó. Năm ngoái, tốc độ tăng trưởng kinh tế ở đây đạt 8%, cao hơn mức trung bình cả nước.

Katherine Gou, 19 tuổi, là sinh viên đại học ở Thành Đô. Trước khi vào đại học, Gou sống ở thành phố Quảng Châu và chưa bao giờ gặp người đồng tính. Nhưng ở Thành Đô, cô cảm thấy rất thoải mái vì mọi bạn thân của cô đều là gay hoặc lesbian. 

"Khi tôi trở về nhà, tôi không bao giờ nói với mọi người rằng tôi là người song tính", Gou khẳng định.

Mặc dù chưa tổ chức nào thống kê chính thức về số người thuộc cộng đồng LGBT ở Thành Đô, từ lâu mọi người đã biết tới biệt danh "Gaydu" (ám chỉ cộng đồng LGBT ở đây). Năm 2018, Trung tâm Tư vấn Sức khỏe Tongle, tổ chức phi chính phủ lâu đời nhất phục vụ cộng đồng gay, ước tính khoảng 140.500 nam giới đồng tính đang sống ở Thành Đô.