Một lô hàng sầu riêng gian lận có thể đánh mất thị trường Trung Quốc

Tại hội nghị triển khai xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc, Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã phê duyệt 51 trong tổng số 126 mã số vùng trồng, 25 trong tổng số cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam được phép xuất khẩu sang thị trường này.

Cục dự kiến với danh sách trên sẽ có 3.000 ha với sản lượng 68.000 tấn sầu riêng/năm được phép xuất khẩu sang Trung Quốc. Tổng khối lượng đăng ký xuất khẩu sang Trung Quốc đến nay là 1,3 triệu tấn.

Cục Bảo vệ Thực vật đánh giá đây là một con số lớn, nếu không kiểm soát chặt chẽ sẽ đến tình trạng gian lận, mất uy tín hàng hóa Việt Nam trên thị trường Trung Quốc.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết sau khi Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc ký nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, ở khu vực cửa khẩu đã ghi nhận tình trạng có một số lô hàng gian lận mã số vùng trồng, quả đã đến cửa khẩu nhưng thực tế ở địa phương cây mới đang ra hoa, chưa có quả.

“Nếu Trung Quốc phát hiện ra sự việc này, công sức của chúng ta sẽ đổ sông, đổ bể. Chúng ta không chỉ mất uy tín, mà có thể mất cả thị trường. Một người gian lận sẽ ảnh hưởng tới cả ngành hàng sầu riêng, 30 tỉnh trồng sầu riêng và hàng vạn nông dân”, bà Hương cảnh báo.

Đến thời điểm này, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật khẳng định chưa có doanh nghiệp nào đáp ứng được điều kiện xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc.

Hiện, có tình trạng một số doanh nghiệp đưa hàng lên cửa khẩu nhưng chưa chắc đáp ứng được các điều kiện mà phía Trung Quốc đưa ra. Cục sẽ đang hoàn thành thủ tục để đầu tuần sau sẽ có những lô hàng đầu tiên xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

“Muốn đẩy nhanh quá trình xuất khẩu, các doanh nghiệp cần đáp ứng đầy đủ quy định mà phía Trung Quốc yêu cầu, đảm bảo vùng trồng và cơ sở đóng gói được công nhận. Nếu không đáp ứng quy định, container sẽ phải quay đầu”, ông Trung cho biết.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Ngô Tường Vy, Tổng giám đốc CTCP XNK trái cây Chánh Thu cho biết sau hơn 3 năm chuẩn bị và đàm phán với nước bạn, trái sầu riêng đã chính thức được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.

Đứng trước cơ hội này, doanh nghiệp “mừng ít, lo nhiều” bởi thị trường Trung Quốc đang ngày càng khó tính, đặc biệt trong giai đoạn dịch COVID-19 diễn ra.

“Nếu Trung Quốc kiểm tra 100% quy định trong nghị định thư với những lô hàng sầu riêng đầu tiên thì liệu bao nhiêu % đạt các tiêu chuẩn về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, tồn dư bảo vệ thuốc bảo vệ thực vật. Nhìn sang Thái Lan để thấy sầu riêng đã mang lại cho nước này kim ngạch xuất khẩu cực lớn”, bà Vy trăn trở. 

Lãnh đạo Chánh Thu khẳng định cơ hội xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc chỉ có khi doanh nghiệp và chuỗi sản xuất làm đúng và chuẩn. Do vậy, những chuyến hàng sầu riêng đầu tiên xuất khẩu sang Trung Quốc phải đảm bảo không có rủi ro để giữ chữ tín ở thị trường Trung Quốc.

“Sầu riêng Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, tất cả mắt xích trong chuỗi sản xuất, xuất khẩu phải có trách nhiệm gìn giữ mới có thể bảo vệ được chén cơm bền vững”, bà Vy nói.

Trước tình trạng trên, Cục Bảo vệ Thực vật khuyến cáo các vùng trồng, cơ sở đóng gói cần có biện pháp bảo vệ mã số đã được cấp, trước mắt khi ủy quyền xuất khẩu sẽ phải thông tin ngay về Cục để tránh gian lận mã số.

Còn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thương mại, Cục yêu cầu chỉ nhập hàng và đóng gói tại vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số.

Trường hợp không sở hữu vùng trồng, cơ sở đóng gói được cấp mã số thì phải có giấy ủy quyền hoặc xác nhận của đại diện/chủ mã số bằng văn bản. Đồng thời, doanh nghiệp cần liên kết, tạo vùng nguyên liệu của doanh nghiệp để đảm bảo chất lượng hàng hóa.

“Không gian lận mã số, sử dụng mã số khi chưa được phép, trộn hàng từ vung không được cấp mã số dẫn đến mất uy tín của hàng sầu riêng Việt Nam thậm chí mất thị trường”, Cục lưu ý.