Mixue sắp lên sàn, đưa nhà sáng lập thành tỷ phú đô la
Cuối những năm 1990, một sinh viên đại học tên Trương Hồng Siêu mở quầy bán đồ uống lạnh tại Trịnh Châu, một thành phố khoảng 13 triệu dân ở miền trung Trung Quốc. 10 năm sau, em trai ông tham gia vào công việc kinh doanh này. Ngày nay, Mixue sở hữu hơn 45.300 cửa hàng bán trà sữa, cà phê và kem với giá chỉ 1 USD mỗi sản phẩm.
Ngày 3/3 tới, công ty sẽ chính thức niêm yết tại Hong Kong với đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trị giá 444 triệu USD. Đây là thương vụ IPO lớn nhất tại Hong Kong từ đầu năm đến nay.
Sau đợt IPO này, tổng tài sản của Trương Hồng Siêu và em trai Trương Hồng Phúc đạt 8,1 tỷ USD, theo Bloomberg. Như vậy, họ giàu hơn Howard Schultz, cựu CEO của Starbucks, người sở hữu hơn 6 tỷ USD.
Họ là những doanh nhân mới nhất trở thành tỷ phú nhờ IPO của các chuỗi đồ uống tại Trung Quốc. Cổ phiếu Mixue được định giá 202,5 USD Hong Kong (26,04 USD) mỗi cổ phiếu. Sau khi lên sàn, họ vẫn nắm giữ tổng cộng 82% cổ phần.
Bên trong một cửa hàng Mixue tại Hà Nội. (Ảnh: Đức Huy).
Trong bối cảnh chi tiêu tiêu dùng ở Trung Quốc suy giảm, trà sữa là một trong số ít ngành vẫn duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, đây là một thị trường cạnh tranh gay gắt. Các thương hiệu thường xuyên giảm giá để thu hút khách hàng. Nhiều đối thủ đang tìm cách huy động vốn để mở rộng kinh doanh.
Sau nhiều năm phát triển nhanh chóng, Mixue hiện có nhiều cửa hàng hơn bất kỳ chuỗi thực phẩm và đồ uống nào đang niêm yết trên sàn chứng khoán. Theo dữ liệu của Bloomberg, năm ngoái, công ty đã vượt qua Starbucks và McDonald’s về số lượng cửa hàng.
Ngoài Trung Quốc, Mixue còn hoạt động tại nhiều nước, trong đó Indonesia và Việt Nam chiếm khoảng 70% doanh thu từ thị trường quốc tế.
“Một điều đặc biệt ở Mixue là họ không chỉ bán trà sữa”, Devi Subhakesan, một nhà phân tích độc lập tại Investory (Singapore), cho biết. “Họ có nhiều loại đồ uống pha chế từ nước chanh, trà đến cà phê”.
Công việc thời sinh viên
Năm 1997, khi còn là sinh viên ở Hà Nam, Trương Hồng Siêu mở một quầy bán đồ uống. Theo truyền thông địa phương, ông đã thử kinh doanh nhiều lần nhưng không thành công. Đến năm 1999, ông bắt đầu bán đá bào kèm siro và mứt dưới thương hiệu Mi Xue Bing Cheng, có nghĩa là “ngọt ngào và mát lạnh”, theo tài liệu IPO.
Ban đầu, Hồng Siêu bán kem với giá rẻ hơn đối thủ 20%. Sau đó, ông mở rộng thực đơn với sinh tố và trà pha cùng trái cây tươi, trân châu hoặc sữa. Những loại trà sữa này nhanh chóng trở nên phổ biến khắp Trung Quốc và nhiều nước châu Á.
Năm 2007, em trai ông, Trương Hồng Phúc, gia nhập công ty. Ông tập trung vào quản lý vận hành và xây dựng mô hình nhượng quyền. Sau đó, ông trở thành CEO, theo tài liệu IPO. Họ có hai thương hiệu chính: Mixue, chuyên về trà pha chế tươi, và Lucky Cup, chuyên về cà phê. Hầu hết sản phẩm có giá khoảng 1 USD, giúp thương hiệu này được ưa chuộng trong giới sinh viên.
Mixue phát triển dựa trên mô hình nhượng quyền, với hơn 99% cửa hàng thuộc hệ thống này. Nhờ đó, công ty mở rộng nhanh chóng từ các thành phố lớn đến các thị trấn nhỏ. Năm 2023, hệ thống của Mixue đã bán khoảng 7,4 tỷ ly đồ uống, tăng 57% so với năm trước.
Bong bóng tài sản
Tài sản của hai anh em nhà Mixue thuộc hàng lớn nhất trong giới tỷ phú trà sữa tại Trung Quốc. Gần đây nhất, Vương Vân An, nhà sáng lập Guming Holdings Ltd., đã gia nhập nhóm này khi công ty lên sàn chứng khoán Hong Kong vào ngày 12/2.
Một chuỗi trà sữa khác, Sichuan Baicha Baidao Industrial Co., cũng niêm yết vào tháng 4 năm ngoái. Khi đó, hai nhà sáng lập, Vương Hiểu Khôn và Lưu Vĩ Hồng, sở hữu tổng tài sản khoảng 2,7 tỷ USD. Tuy nhiên, sau khi cổ phiếu mất 40% giá trị, tài sản của họ cũng giảm đáng kể.
Nayuki Holdings Ltd., một đối thủ nhỏ hơn, là công ty trà sữa đầu tiên niêm yết tại Hong Kong vào tháng 6/2021. Kể từ đó, vốn hóa thị trường của công ty giảm gần 90% do cạnh tranh khốc liệt. Hai nhà sáng lập, Bành Tân và chồng Triệu Lâm, từng là tỷ phú nhưng hiện tài sản của họ đã giảm từ 2,2 tỷ USD xuống dưới 300 triệu USD.
