Luật sư chỉ ra lỗ hổng của Lazada khiến sách giả hoành hành, nêu điều kiện để sàn bồi thường người mua

"Hàng trăm fanpage công khai bán sách lậu ở Hà Nội"

Ngày 20/9, trên tài khoản Facebook cá nhân, ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt, nói về mối liên hệ chặt chẽ giữa các chủ gian hàng tiêu thụ sách giả với hàng trăm fanpage công khai bán sách lậu ở Hà Nội. Ông nhắc lại rằng các trùm in sách lậu đang hoạt động công khai ở Hà Nội.

"Vì sao chúng quá dễ dàng công khai lộng hành trái pháp luật ngay tại thủ đô? ", ông đặt câu hỏi.

Động thái của ông Phước diễn ra sau khi Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt nộp đơn kiện sàn thương mại điện tử Lazada tiếp tay cho hoạt động bán sách giả.

Vị giám đốc thổ lộ rằng hơn 2 năm phát hiện các sàn TMĐT ở Việt Nam trực tiếp, gián tiếp tiếp tay tiêu thụ sách giả số lượng lớn của các nhà xuất bản ở Việt Nam và của Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt, ông đã nhiều lần cảnh báo, hai lần họp báo cảnh báo trực tiếp ở TP. HCM vào ngày 18/6/2019 và ở Hà Nội vào ngày 20/6/2019.

"Nhưng Lazada vẫn phớt lờ, bất chấp. Suốt trong đại dịch, Lazada là trung tâm bán sách giả nhiều nhất", ông khẳng định.

Ông Phước kể rằng ngay sau khi phát hiện 3 trùm in lậu ở Hà Nội làm giả tác phẩm "Muôn kiếp nhân sinh", công ty đã đặt mua ngẫu nhiên 86 đơn hàng các sách của Trí Việt, các nhà xuất bản khác và cuốn "Muôn kiếp nhân sinh đang giảm giá hơn 50% trên Lazada.

Ở văn phòng thừa phát lại, khi người của công ty mở sách, họ nhận thấy tất cả đều là sách giả, kém chất lượng và sai sót. Thực tế ấy khiến ông Phước kết luận các gian hàng trên sàn Lazada và các tội phạm in lậu có một mối quan hệ mật thiết.

Trách nhiệm bồi thường của Lazada

Với những thông tin mà ông Phước và báo chí cung cấp, luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó phòng tranh tụng của Công ty Luật TGS thuộc Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, nhận định rằng theo các qui định hiện nay, sàn giao dịch điện tử không phải chịu trách nhiệm trực tiếp về hành vi buôn bán sách lậu, song họ vẫn phải chịu trách nhiệm nếu không quản lí tốt thông tin của người bán hàng.

"Nếu Lazada không có biện pháp xử lí kịp thời hành vi trái luật gây thiệt hại cho người mua thì họ cũng phải chịu trách nhiệm nhất định, thậm chí phải bồi thường cho tổn thất của người mua", luật sư Hùng phát biểu.

Luật sư Hùng nói thêm rằng, trong trường hợp sàn giao dịch điện tử không phối hợp với các cơ quan chức năng nhằm xử lí các dối tượng vi phạm pháp luật, họ cũng sẽ bị xử líhành chính theo quy định tại Điều 78, Nghị định 52/2013.

Ngoài ra, theo luật sư, nếu cơ quan chức năng phát hiện Lazada biết các đối tượng bán hàng giả mà vẫn phê duyệt, cho phép họ bán thì đây là hành vi tiếp tay tiêu thụ hàng giả và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

"Nếu cơ quan chức năng có đủ căn cứ khởi tố vụ án hình sự, Lazada có thể bị coi là đồng phạm", ông Hùng nhấn mạnh.

Lỗ hổng trong khâu vận hành của sàn và ý thức của người mua

Hiện tại, theo qui định về thương mại điện tử, trách nhiệm của sàn thương mại điện tử bao gồm xác định chính xác các thông tin của các thương nhân, cá nhân, tổ chức khác. 

"Đối với Lazada, họ đã ban hành quy chế yêu cầu cung cấp thông tin chính xác gồm tên, địa chỉ, mã số thuế/ mã số doanh nghiệp, số điện thoại, email", ông Hùng nói.

Sàn cũng phải thiết lập cơ chế về giao dịch hợp đồng khi thực hiện hoạt động mua bán, đặt hàng trực tiếp trên sàn.

Thứ ba, sàn phải có biện pháp xử lý khi phát hiện hoặc nhận phản ánh về hành vi vi phạm pháp luật về thương mại, bảo vệ quyền, lợi ích người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ các cơ quan nhà nước điều tra các hành vi vi phạm.

Luật sư Hùng nhận định lỗ hổng của Lazada xuất hiện trong khâu thực hiện, áp dụng các qui định pháp luật hoặc là trong khâu quản lí  xử lí vi phạm của sàn giao dịch cũng như của các cơ quan chức năng. 

"Bên cạnh đó, chính những người mua hàng cũng chưa tự bảo vệ quyền, lợi ích của bản thân", ông nhấn mạnh.

Quan điểm của luật sư Hùng là nếu sàn giao dịch kiểm soát tốt thông tin người bán, đồng thời thu thập các căn cứ ngay sau khi phát hiện sai phạm để đề nghị các cơ quan chức năng xử lí sai phạm thì pháp luật thực sự mới tạo ra tính răn đe cần thiết đủ để hạn chế các hành vi trái luật.