Robert Joseph Scaringe là nhà sáng lập kiêm CEO Rivian, startup nổi tiếng về xe điện. Ông được hơn 12.000 nhân viên và những người quen gọi với cái tên thân mật là “RJ”.

CEO Rivian thật sự yêu thích chinh phục những thử thách khó khăn như chạy marathon, leo núi, đi bộ đường dài,… Tuy nhiên, khi bỏ tất cả những khía cạnh này sang một bên, Scaringe còn được biết đến thông qua biệt danh “anti Elon Musk”, theo Financial Times.

"Kẻ anti Elon Musk"

Thông qua một trong những vụ IPO thành công nhất, startup của Robert Joseph Scaringe đã huy động thành công 13,7 tỷ USD, qua đó giúp nâng mức định giá công ty lên cao ngất ngưởng. Thời điểm đó, RJ nắm giữ khối tài sản ròng trị giá 530 triệu USD, rất khiêm tốn so với mức hơn 265 tỷ USD của Elon Musk.

Mục tiêu mà RJ cùng Rivian hướng đến là thay đổi cách con người sử dụng phương tiện di chuyển, thay thế xe xăng bằng xe sử dụng năng lượng sạch để giảm thiểu tác động dẫn tới biến đổi khí hậu.

Trái ngược với Elon Musk, ông chỉ quan tâm những thứ thiết thực. RJ không bao giờ quan tâm tới sao Hỏa, tên lửa, xây đường hâm vận chuyển hay truyền thông mạng xã hội. Tài khoản Twitter của RJ có khoảng hơn 60.000 người theo dõi, nhưng hiếm khi ông đăng tweet, hoàn toàn đối lập với “ông vua Twitter” Elon Musk.

Giám đốc quỹ phòng hộ Dan Loed, người đã rót vốn vào Rivian ngay từ khi startup này còn chưa IPO, miêu tả RJ giống như những chàng trai sống ở miền Trung nước Mỹ, những người đặc biệt nghiêm túc, chu đáo, thích làm mọi thứ dựa trên những phân tích và theo kế hoạch cụ thể.

Bén duyên với ngành ô tô từ khi còn nhỏ

RJ sinh ra và lớn lên tại Florida. Trái với nhiều bạn học đồng trang lứa, CEO Rivian đã điều hành công ty xe hơi của riêng mình ngay từ khi mới lên 17 tuổi, tức độ tuổi thậm chí còn chưa tốt nghiệp cấp ba.

Ông có niềm đam mê với ô tô từ khi còn nhỏ. Ông thích nghiên cứu, khám phá và phục chế ô tô. Theo thời gian, ông nhận ra chính động cơ đốt trong của những chiếc ô tô là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu.

Chính vì niềm đam mê này, RJ đã quyết tâm dành trọn thời gian và công sức để nghiên cứu các ý tưởng nhằm thay đổi động cơ đốt trong của ô tô. Khi còn là học sinh trung học, ông không nhận thức được sự khó khăn của việc thành lập và điều hành một công ty. Sau này, khi bước chân vào Học viện Công nghệ Rochester, RJ mới biết rằng để thành lập và điều hành một công ty sẽ cần tới nguồn vốn khổng lồ.

Thời điểm đó, RJ không chắc giữa việc làm thuê và tự thành lập công ty, đâu mới là lựa chọn sáng suốt hơn. Cuối cùng, “kẻ anti Elon Musk” đã chọn cách tự tìm ra con đường riêng để đi. Ông tiếp tục theo học các chương trình đào tạo về ngành cơ khí và ô tô tại MIT

Tại đây, ông được tiếp xúc với nhiều người giỏi trong ngành ô tô và nhận ra cũng có những người cùng chung ý tưởng, nhưng họ không thật sự quá giỏi trong việc biến ý tưởng thành hành động.

Năm 2009, RJ tốt nghiệp và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Thời điểm đó, ông một lần nữa đứng ở ngã rẽ giữa làm thuê và làm chủ. Dù xác suất thành công khi startup là không cao, nhưng RJ cho rằng việc tự mình làm ra một sản phẩm khiến người dùng mong muốn có được còn dễ hơn là việc gia nhập một công ty ô tô và thay đổi toàn bộ mọi thứ ở đó.

Startup vào thời điểm khó khăn

Tuy nhiên, thời điểm RJ bước chân vào lĩnh vực ô tô không phải thời điểm hoàn hảo. Đó là vào những năm 2008 – 2009, thời điểm cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới xảy ra. Những gã khổng lồ ngành ô tô của Mỹ như Ford, General Motors hay Chrysler đều lần lượt “gãy cánh” và phải nhờ tới các nguồn trợ cấp liên bang để tồn tại.

Chính vì thế, trong những năm đầu startup, RJ tập trung vào việc tạo ra nguyên mẫu của một chiếc xe thể thao đa dụng, có thể trở thành nền tảng để phát triển thương hiệu lâu dài. Đây chính xác là những gì Elon Musk và Tesla đã làm.

Tuy nhiên, hành trình tạo ra nguyên mẫu đó không hề đơn giản. Dù từng được lên ý tưởng, thậm chí có video giới thiệu, nhưng thiết kế ban đầu được giới thiệu đó không thể sản xuất thành công. Đó là khi RJ bắt đầu chuyển hướng, làm lại mọi thứ để tạo ra phiên bản đầu tiên của R1T, chiếc bán tải điện chủ đạo của hãng ngày nay.

Thực tế, phân khúc bán tải khá phổ biến tại Mỹ, song không thực sự phát huy hiệu quả trên các đường phố đông đúc. Vì vậy, RJ đã quyết tâm chứng minh rằng với R1T, mọi người sẽ phải thay đổi cái nhìn về loại xe này.

RJ cùng những người cộng sự của mình đã làm việc một cách miệt mài để thay đổi cấu trúc, thiết kế mọi thứ cho phù hợp với hình ảnh một chiếc xe bán tải thời hiện đại. Dù vậy, ý tưởng về một chiếc xe bán tải chạy bằng điện khi đó vẫn còn quá xa vời và khó tiếp cận khách hàng. Đặc biệt, khi tính toán đến chi phí, con số hàng tỷ USD cần thiết để chế tạo xe bán tải điện khiến cựu sinh viên MIT một lần nữa bị sốc.

Tuy nhiên, trong thời kỳ xe điện đang bùng nổ trên toàn cầu, đặc biệt sau thành công của chính Tesla trong những năm gần đây, vô tình mang lại lợi thế cho Rivian. Được đánh giá là một trong những startup tiềm năng, RJ đã huy động thành công hàng tỷ USD cho Rivian, bao gồm cả khoản đầu tư của gã khổng lồ Amazon.

Từ năm 2019 đến năm 2021, Rivian đã huy động thành công hàng chục tỷ USD từ các vòng gọi vốn của mình. Có những lúc startup này được định giá cao hơn cả những gã khổng lồ như Ford dù chưa bán được chiếc xe nào.

Những bước đi sai lầm

Tuy nhiên, RJ cũng từng mắc nhiều sai lầm trong hành trình của mình. Khoảng hai tháng sau đợt IPO “bom tấn”, CEO Rivian khi đó là Rod Copes thông báo sẽ từ chức. Thông tin này ngay lập tức khiến giá cổ phiếu Rivian tuột dốc. Công ty sau đó đã phải trấn an nhà đầu tư bằng cách cho biết kế hoạch từ chức của ông Rod Copes đã có từ trước đợt IPO, song đích thân RJ cũng phải thừa nhận rằng việc quản lý thực sự chưa hiệu quả.

Bên cạnh đó, công ty còn vướng phải lùm xùm về phân biệt giới tính liên quan đến cựu Phó giám đốc bộ phận Tiếp thị và Bán hàng Laura Schwab trước đợt IPO. Công ty sau đó đã phải xử lý những hệ lụy về quan hệ công chúng, ảnh hưởng đáng kể tới danh tiếng Rivian.

Đặc biệt, giá xe R1T của hãng từng bị tăng từ 12.000 USD lên tới 71.000 USD khiến khách hàng đặt xe “sốc toàn tập”. Hiện tại, tiến độ giao xe của Rivan cũng chậm hơn so với thỏa thuận. Điều này diễn ra vào đúng thời điểm hàng loạt startup xe điện toàn cầu đang đẩy mạnh sản xuất và giao xe.

Chính khoản đầu tư thua lỗ vào startup xe điện Rivian cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến kết quả kinh doanh không ấn tượng của gã khổng lồ Amazon trong quý I vừa qua.

Nhắc tới RJ và Elon Musk, chắc hẳn không thể bỏ qua cuộc cạnh tranh về xe bán tải điện. RJ từng khẳng định rằng cuộc đua sẽ cực kỳ nhàm chán nếu “một mình một ngựa”. Đó là lý do ông rất vui mừng khi thấy Tesla giới thiệu mẫu Cybertruck đình đám vào năm 2019.

Song, phải thừa nhận rằng hiện tại Tesla đang là một trong những công ty lớn nhất thế giới, và cũng là nhà sản xuất xe điện số một toàn cầu. Trong khi đó, giá trị thị trường của Rivian đã giảm xuống sau những thông tin tiêu cực. Nói cách khác, Tesla là một đối thủ nặng ký, thậm chí có phần “quá sức” với Rivian.

Dù vậy, mỗi một dòng xe bán tải điện của hai công ty này lại có vẻ đẹp riêng. Trong khi R1T có nét đẹp uyển chuyển, thể thao hơn thì Cybertruck lại có thiết kế độc đáo, góc cạnh và hầm hố hơn.

Khi Cybertruck chính thức được đưa vào sản xuất hàng loạt và giao tới tay người tiêu dùng toàn cầu, tất cả cùng chờ đợi “kẻ anti Elon Musk” sẽ làm gì để bứt lên trong cuộc đua này.