Hành trình biến 'ý tưởng ngớ ngẩn' thành đế chế tài chính 200 tỉ USD của Jack Ma

Mang tên của một loài côn trùng (con kiến) do niềm tin của người sáng lập rằng "nhỏ là đẹp, nhỏ là mạnh", Ant Group không hề nhỏ ở Trung Quốc. Tập đoàn đang chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) – sự kiện mà công chúng rất trông đợi - ở Hong Kong và Thượng Hải mà có thể đánh dấu lần thứ hai Jack Ma lập kỉ lục về đợt IPO lớn nhất, theo CNN.

"Ant Group thực sự là viên ngọc quí của Jack Ma và ngành Internet Trung Quốc", Edith Yeung, giám đốc quĩ Race Capital, bình luận.

Đó là một trong những doanh nghiệp công nghệ lớn nhất thế giới và nền tảng thanh toán trực tuyến lớn nhất ở Trung Quốc. Ứng dụng đã thiết lập sự hiện diện của nó trong mọi khía cạnh của đời sống tài chính ở Trung Quốc – từ tài khoản đầu tư, các sản phẩm tiết kiệm vi mô, bảo hiểm tới chấm điểm tín dụng và thậm chí hồ sơ hẹn hò.

Nhưng Ant Financial đã khởi đầu dưới dạng một dự án phụ để trám một lỗ hổng trong ngành mua sắm trực tuyến sơ khai ở Trung Quốc. Hồi năm 2004, rất ít người có thẻ ghi nợ hay thẻ tín dụng, và những người mua, người bán qua nền tảng thương mại điện tử của Alibaba cần một phương thức đáng tin cậy để xử lí các giao dịch.

Jack Ma giao cho đội ngũ tài chính của Alibaba tạo ra Alipay để đảm nhận vai trò của một bên thứ ba đáng tin cậy, giữ tiền của người mua và chỉ trả tiền cho người bán sau khi người mua nhận hàng và xác nhận họ hài lòng với thứ mà họ nhận.

"Khi tôi khởi xướng Alipay, mọi người đều nói: Jack, đây là mô hình ngớ ngẩn nhất mà tôi từng thấy. Chẳng ai sử dụng nó đâu. Tôi nói tôi không quan tâm mô hình mang tính khoa học, đẹp đẽ hay không. Chỉ cần nó phát huy tác dụng, nó sẽ giúp tạo dựng niềm tin", Jack Ma kể như vậy trong lần trả lời chương trình "60 Minutes" của kênh CBS vào năm 2014.

Và ứng dụng đã phát huy tác dụng. Ngày nay, Alipay có 711 triệu người sử dụng chủ động hàng tháng, và nó xử lí các thanh toán trị giá 118 nghìn tỉ nhân dân tệ (17,2 nghìn tỉ USD) trong 12 tháng tính từ tháng 6 năm ngoái, theo báo cáo tài chính của Ant Group.

Ứng dụng Alipay trên thiết bị di động, bắt đầu hoạt động trong năm 2009, chiếm hơn 55% thị trường thanh toán di động Trung Quốc trong 3 tháng đầu năm nay, trong khi ứng dụng WeChat và ví điện tử QQ của đối thủ Tencent chiếm khoảng 40%, theo số liệu của công ty nghiên cứu thị trường eMarketer.

Alipay cũng kết nối hàng triệu người với vô số dịch vụ. Người dùng Alipay có thể tìm và chọn các sản phẩm bảo hiểm, thanh toán hóa đơn, nhận khoản vay, trả lương cho người lao động và đầu tư vào thị trường tài chính.

Yeung ví Alipay như một siêu thị tài chính.

"Bạn có thể làm mọi việc bạn muốn trong thị trường tài chính với Alipay", cô nhận xét.

Số liệu cho thấy lãi ròng của Ant Group trong 6 tháng đầu năm nay đạt 21,2 tỉ nhân dân tệ (3 tỉ USD), còn doanh thu đạt 72,5 tỉ nhân dân tệ (10,5 tỉ USD). Như vậy, tỉ suất lợi nhuận của Ant Group đạt khoảng 30%, tương đối cao đối với một doanh nghiệp mới hoạt động vài năm.

Sau khi Ant Group niêm yết, gần 20 người sẽ có tài sản tăng vọt nhờ cổ phần trong tập đoàn. Jack Ma là người hưởng lợi lớn nhất. Theo tính toán của Bloomberg, nếu Ant Group đạt mức định giá 225 tỉ USD theo đúng mục tiêu mà một số nguồn tin tiết lộ với báo giới, số cổ phần mà ông giữ trong Ant Group sẽ có giá trị 25 tỉ USD.

Với tài sản tăng thêm 25 tỉ USD, Jack Ma sẽ lọt vào nhóm 10 người giàu nhất hành tinh.

Eric Jing, Chủ tịch Ant Group, sẽ sở hữu 2,9 tỷ USD. 17 nhà điều hành và cựu lãnh đạo khác của Alibaba và Ant Group cũng sẽ gia nhập danh sách tỉ phú nhờ cổ phần trong tập đoàn. Tổng giá trị số cổ phần của họ vào khoảng 57,9 tỷ USD.

Đa số họ thuộc Alibaba Partnership – nhóm 36 người ra đời cách đây 10 năm để thúc đẩy sự hợp tác trong nội bộ Alibaba. Hiện tại, nhóm này gồm cả các nhà lãnh đạo Ant Group.

Họ nắm cổ phần Ant thông qua hai doanh nghiệp mang tên Hangzhou Junao Equity Investment Partnership và Hangzhou Junhan Equity Investment Partnership. Hai doanh nghiệp đăng kí kinh doanh tại Hàng Châu và sở hữu tổng cộng nửa cổ phần Ant Group.

33% cổ phần của Ant Group thuộc về Alibaba, cổ đông lớn nhất. Phần còn lại thuộc về 29 cổ đông khác, bao gồm nhiều cổ đông đã đầu tư vào Ant.

Bản cáo bạch của Ant Group cho thấy Jack Ma là người có quyền kiểm soát cao nhất với tập đoàn. Dù vậy, Jack Ma cam kết  ông sẽ quyên góp 611 triệu cổ phiếu Ant Group cho các quĩ từ thiện và sẽ hạ tỉ lệ cổ phần của ông xuống tối đa 8,8%.