Giáo sư ĐH Massachusetts: 'Nếu chống dịch theo kiểu Việt Nam, Mỹ sẽ có chưa đến 100 ca tử vong'

Mỹ đáng lẽ nên học hỏi Việt Nam

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Truthout, ông Robert Pollin - Giáo sư kinh tế học kiêm Đồng giám đốc của Viện Nghiên cứu Kinh tế Chính trị tại Đại học Massachusetts tại Amherst (Mỹ), đã đưa ra nhiều bình luận về chiến lược chống dịch của chính quyền Tổng thống Trump cũng như gợi ý một số chính sách mới để Mỹ thoát ra khỏi khủng hoảng.

Đánh giá về phản ứng kinh tế của chính phủ Mỹ trong đại dịch COVID-19, Giáo sư Robert Pollin nhận xét chính sách của ông Trump không khác gì thảm họa.

Ông Pollin đề cập đến số liệu tử vong không đáng có tại Mỹ do thái độ thờ ơ, thù địch với khoa học và phân biệt chủng tộc của ông chủ Nhà Trắng. Tính đến ngày 25/8, Mỹ đã ghi nhận gần 177.000 ca tử vong do COVID-19 và không có bằng chứng nào cho thấy tỉ lệ tử vong sẽ giảm đáng kể trong tương lai, Giáo sư Pollin nhấn mạnh.

Tỉ lệ tử vong trên 1 triệu dân của Mỹ là khoảng 514 người, trong khi của Canada là 239 người dù phản ứng của chính quyền Thủ tướng Trudeau cũng tương đối yếu kém. Đức ghi nhận khoảng 110 ca tử vong trên 1 triệu dân, thấp hơn Mỹ 80% dù thành tích chống dịch của nền kinh tế lớn nhất châu Âu chỉ nằm ở khoảng trung bình.

Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc - nơi đại dịch khởi phát, nằm trong nhóm có thành tích chống dịch tốt nhất khi chỉ ghi nhận dưới 20 ca tử vong/1 triệu dân.

Giáo sư Pollin nói: "Việt Nam là trường hợp phi thường nhất". Tính đến ngày 25/8, Việt Nam chỉ báo cáo tổng cộng 27 ca tử vong ở một quốc gia 95 triệu dân, tức tỉ lệ tử vong tương đương 0,28 người/1 triệu dân.

"Nếu Mỹ xử lí đại dịch như Việt Nam trong 8 tháng qua thì đến nay số người Mỹ chết vì COVID-19 sẽ chưa tới 100" chứ không phải là gần 177.000 như thực tế, Giáo sư Pollin nhận định.

Về khía cạnh kiểm soát khủng hoảng kinh tế trong đại dịch, ông Pollin cho rằng gói kích thích khổng lồ trị giá 2.000 tỉ USD (tương đương 10% GDP của Mỹ) nằm trong Đạo luật CARES mà Quốc hội và ông Trump ban hành hồi tháng 3 đã hỗ trợ đáng kể cho người lao động thất nghiệp.

Trong giai đoạn tháng 3 - 8/2020, khoảng 56 triệu người (chiếm 35% toàn bộ lực lượng lao động) đã nộp đơn xin nhận trợ cấp thất nghiệp.

Đạo luật CARES cũng hỗ trợ rất nhiều cho các tập đoàn lớn và Phố Wall. Dù vậy, theo Giáo sư Robert Pollin, ngay tại thời điểm được thông qua, đạo luật CARES chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng sắp tới.

Gói kích thích 2.000 tỉ USD chỉ hỗ trợ một phần rất nhỏ cho các bệnh viện tuyến đầu và thậm chí không chi nhiều cho chính quyền bang và địa phương trên khắp nước Mỹ, ông Pollin lập luận.

Hồi tháng 5, Đảng Dân chủ Hạ viện đã thông qua một gói kích thích mới trị giá 3.000 tỉ USD mang tên Đạo luật HEROES. Trong đó, chính quyền bang và địa phương có thể nhận được 1.000 USD.

Tuy nhiên, trong ba tháng sau đó, Tổng thống Trump và Đảng Cộng hòa Thượng viện không nhất trí thông qua gói cứu trợ mới. Hiện tại, 16 triệu người lao động Mỹ đã mất khoản trợ cấp thất nghiệp bổ sung 600 USD/tuần, còn chính quyền địa phương thì đang đứng trước nguy cơ sụp đổ.

Ông Pollin cho rằng, ông chủ Nhà Trắng dường như muốn khiến người lao động thất nghiệp và các chương trình của chính quyền địa phương kiệt quệ để ông có thể xuất hiện như một vị cứu tinh ngay trước thềm ngày bỏ phiếu 3/11.

Truthout đặt câu hỏi: Mỹ phải làm thế nào để kiểm soát tình trạng thất nghiệp theo chu kì và đảm bảo mức sống của tầng lớp lao động cũng như trung lưu không sụt giảm nghiêm trọng.

Ông Pollin cho rằng: "Trong trường hợp không thể kiểm soát đại dịch dù đã tiêm chủng vắc xin diện rộng, Mỹ nên học hỏi kinh nghiệm từ Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và đặc biệt là Việt Nam để xây dựng một hệ thống y tế cộng đồng có khả năng giảm thiểu nguy cơ lây lan bệnh dịch".

Để duy trì thị trường việc làm trong dài hạn, trước hết Mỹ cần chính phủ liên bang cam kết đầu tư công ở mọi cấp độ nhằm tạo ra đủ công ăn việc làm cho mọi giai cấp xã hội, nhà kinh tế Robert Pollin cho hay.

Dự đoán về cặp đôi Joe Biden - Kamala Harris

Cũng trong cuộc phỏng vấn với Truthout, ông Pollin đã được hỏi nếu đắc cử, chính quyền của bộ đôi Joe Biden - Kamala Harris có thể tạo ra thay đổi cơ bản nào trong phản ứng của Washington với 4 cuộc khủng hoảng về y tế, biến đổi khí hậu, phân biệt chủng tộc và suy thoái kinh tế hay không.

Giáo sư Pollin cho rằng ông Biden và "phó tướng" Harris rõ ràng là các thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ thân thiện với doanh nghiệp Mỹ và Phố Wall. Nếu đợi bộ đôi này tạo ra những thay đổi cơ bản trong chính sách của chính phủ liên bang thì ông Pollin cho rằng Mỹ sẽ phải chờ rất lâu.

Tuy nhiên, rõ ràng Đảng Dân chủ có thể sẽ bị buộc nghiêng về phe cánh tả và ủng hộ xây dựng một hệ thống y tế cộng đồng có thể cứu người cũng như cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng với mức giá rẻ hơn hiện nay.

Ngoài ra, Đảng Dân chủ cũng có thể theo đuổi chương trình kinh tế xanh mới (Green New Deal) có thể ngăn chặn biến đổi khí hậu, đồng thời đóng vai trò là nền móng của nền kinh tế toàn dụng việc làm. Xóa bỏ nạn phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính cũng sẽ phải là trọng tâm của chương trình nghị sự của đảng này.