F88 rục rịch niêm yết, từ lỗ sang lãi kỷ lục: Bức tranh tài chính thế nào?

Năm 2023, sau khi nhận khoản đầu tư 50 triệu USD trong vòng gọi vốn Series C với hai nhà đầu tư chính là Quỹ Việt Nam-Oman (VOI) và Quỹ Mekong Enterprise Fund IV (MEF IV), F88 tiết lộ về kế hoạch IPO vào năm 2024 khi vốn hoá thị trường đạt 1 tỷ USD và có 1.400 chi nhánh.

Hiện tại đã qua mốc thời gian đó và F88 vẫn chưa có thông báo mới. Trong thông cáo mới nhất thông báo kết quả kinh doanh gửi đi đầu năm nay, F88 không còn đề cập đến câu chuyện niêm yết.

Tuy nhiên, theo tài liệu chúng tôi tiếp cận được, chuỗi dịch vụ tài chính này đã mời KPMG - một trong bốn “ông lớn” kiểm toán quốc tế, kiểm toán báo cáo tài chính hợp nhất năm 2024. Điều này cho thấy F88 đang tiến gần hơn tới khả năng niêm yết trong tương lai rất gần.

Trao đổi với người viết, F88 cho biết dự kiến IPO vào năm 2026 nhưng chưa có bình luận chi tiết gì hơn về việc này.

Được thành lập từ năm 2013 và có sự hậu thuẫn từ các quỹ lớn như Mekong Capital, VOI, Granite Oak, F88 đã vươn lên thành đơn vị có thị phần số 1 trên thị trường cho vay cầm cố tại Việt Nam với 868 phòng giao dịch trên cả nước tính đến cuối năm ngoái.

Từ lỗ sang lãi kỷ lục nhưng chi phí tăng nhanh

F88 ghi nhận bước ngoặt lớn trong năm 2024 khi chuyển từ lỗ 529 tỷ đồng (2023) sang lãi sau thuế 362 tỷ đồng. Tổng doanh thu đạt 2.279 tỷ đồng, tăng 9,5% so với 2.082 tỷ đồng năm 2023. 

Trong đó, doanh thu phí cho vay cầm cố 1.958 tỷ đồng, tăng 9,5% so với cùng kỳ, chiếm 86% tổng doanh thu, khẳng định vai trò cốt lõi của sản phẩm cầm cố.

Doanh thu đại lý bảo hiểm 317 tỷ đồng, tăng 11% và chiếm gần 14% tổng doanh thu, là nguồn bổ trợ ổn định.

Doanh thu tài chính đạt 458 tỷ đồng, tăng mạnh 56% từ mức 292 tỷ đồng; trong đó lãi cho vay cầm cố đóng góp 423 tỷ đồng (tăng 68% từ 251,6 tỷ đồng), cho thấy F88 tận dụng tốt các khoản vay lãi suất cao. 

Về chi phí, giá vốn hàng bán và dịch vụ giảm 29% xuống 1.655 tỷ đồng từ 2.323 tỷ đồng, nhờ chi phí dự phòng giảm 40,7% còn 919 tỷ đồng. Điều này giúp biên lợi nhuận gộp đạt 27,4% (từ âm 11,6% năm 2023) và biên lợi nhuận ròng tới 15,9%. 

Tuy nhiên, chi phí bán hàng tăng 17,8% lên 163 tỷ đồng, với chi phí quảng cáo tăng 44% lên 102 tỷ đồng, phản ánh nỗ lực mở rộng thị phần. Chi phí quản lý tăng 35% lên 658 tỷ đồng, chủ yếu do chi phí lương tăng 43% lên 512 tỷ đồng, chiếm 28,9% doanh thu (so với 23,4% năm 2023).

Việc chuyển từ lỗ sang lãi kỷ lục là dấu hiệu tích cực, cho thấy F88 đã khắc phục khó khăn tài chính từ năm 2023, tận dụng lãi suất cao từ cho vay cầm cố và giảm mạnh chi phí dự phòng. 

Tài sản tăng nhanh, đòn bẩy cao

Tổng tài sản cuối năm 2024 của F88 đạt 5.099 tỷ đồng, tăng 27% từ 4.009 tỷ đồng, vượt xa tốc độ tăng doanh thu (9,5%). Trong đó tài sản ngắn hạn 4.190 tỷ đồng - tăng 24% và chiếm 82% tổng tài sản, chủ yếu từ các khoản phải thu cầm cố. Tài sản dài hạn 909,8 tỷ đồng (tăng 45,85%), phản ánh đầu tư cơ sở hạ tầng.

Về nguồn vốn, tổng nợ phải trả tăng 28% lên 3.307 tỷ đồng từ 2.579 tỷ đồng, chiếm 65% tổng nguồn vốn. Nợ ngắn hạn 1.858 tỷ đồng (tăng 46%), trong đó vay ngắn hạn tăng 143% lên 53 tỷ đồng. Nợ dài hạn 1.449 tỷ đồng (tăng 10,9%), toàn bộ là vay dài hạn.

Thu từ vay và trái phiếu 1.831 tỷ đồng, nhưng trả nợ gốc lên tới 2.711 tỷ đồng dẫn đến dòng tiền tài chính âm 225,8 tỷ đồng. Chi phí lãi vay là 392 tỷ đồng, chiếm 17% doanh thu.

Vốn chủ sở hữu tăng 25% lên 1.792 tỷ đồng nhờ lợi nhuận giữ lại 362 tỷ đồng bù đắp lỗ lũy kế 242 tỷ đồng, trong khi vốn góp giữ nguyên 1.673 tỷ đồng. Theo quy định, để đăng ký IPO, doanh nghiệp phải có lãi hai năm liên tục liền kề, không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký.

Tỷ lệ nợ 65% là đặc trưng của ngành tài chính tiêu dùng, nơi vốn vay tài trợ hoạt động cho vay - động lực chính của F88. Việc trả nợ gốc vượt thu vay (880 tỷ đồng) là nỗ lực cải thiện bảng cân đối trước niêm yết, nhưng chi phí lãi vay 17,2% doanh thu vẫn là gánh nặng lớn, đòi hỏi F88 tối ưu chi phí tài chính. 

Vốn chủ sở hữu tăng mà không cần huy động thêm vốn góp là điểm tích cực, nhưng nếu mở rộng tiếp F88 sẽ cần vốn mới.

Chất lượng tài sản và rủi ro tín dụng

Chất lượng tài sản là yếu tố sống còn với F88, vì cho vay cầm cố là sản phẩm chủ lực. Phải thu ngắn hạn đạt 3.455 tỷ đồng, tăng 11% từ 3.106 tỷ đồng. Trong đó, phải thu từ cho vay cầm cố 3.176 tỷ đồng, tăng 11% - chiếm 76% tài sản ngắn hạn và 62% tổng tài sản. 

Phải thu khách hàng 137 tỷ đồng, tăng 24% từ 110 tỷ đồng, liên quan đến dịch vụ phụ như đại lý bảo hiểm.

Dự phòng khó đòi 48 tỷ đồng, tăng nhẹ 2,8%, chỉ chiếm 1,4% phải thu ngắn hạn. Nợ xấu ngoại bảng tăng 26,4% lên 2.144 tỷ đồng nhưng thu hồi nợ xấu đạt 459 tỷ đồng, tỷ lệ thu hồi 21,4%, còn lại 1.684 tỷ đồng chưa thu hồi, gấp 44 lần dự phòng.

Tuy nhiên, báo cáo không công bố cơ cấu nợ quá hạn (30-90-180 ngày), giá trị tài sản cầm cố, hay tiêu chí xóa sổ nợ, khiến rủi ro tín dụng thiếu minh bạch.

Quy mô phải thu cầm cố lớn (62,3% tổng tài sản) khẳng định sức mạnh của mô hình cầm cố, nhưng tạo ra áp lực thu hồi vốn. Dự phòng 1,4% thấp phản ánh tự tin vào tài sản cầm cố có thanh khoản cao (ô tô, xe máy), nhưng nếu giá trị tài sản giảm hoặc khách hàng mất khả năng trả nợ, rủi ro sẽ tăng cao. 

Thanh khoản - điểm sáng tiền mặt 

Cuối kỳ, tiền và tương đương tiền của F88 đạt 628 tỷ đồng, tăng mạnh 191% so với đầu năm, chiếm 15% tài sản ngắn hạn. Tỷ lệ thanh khoản hiện hành đạt 2,25 lần (4.190 tỷ đồng/1.858 tỷ đồng). Tuy nhiên, dòng tiền kinh doanh âm 611 tỷ đồng do biến động phải thu âm 1.659 tỷ đồng, cho thấy F88 đẩy mạnh cho vay nhưng chưa thu hồi kịp. Ngoài ra, lãi vay trả 365 tỷ đồng, tăng từ 347 tỷ đồng.

Thanh khoản được bù đắp bởi dòng tiền đầu tư 425 tỷ đồng, từ thu lãi cho vay 483 tỷ đồng. Dòng tiền tài chính lại âm 226 tỷ đồng, do trả nợ gốc vượt thu vay.

Tiền mặt tăng 191% là điểm sáng, cung cấp đệm thanh khoản để xử lý nợ ngắn hạn (1.858 tỷ đồng) và các nghĩa vụ tài chính. Tỷ lệ 2,25 lần cho thấy F88 đủ khả năng chi trả, nhưng dòng tiền kinh doanh âm 611 tỷ đồng là vấn đề. Nguyên nhân từ phải thu tăng nhanh (1.659 tỷ đồng) và lãi vay cao (365 tỷ đồng) cho thấy mô hình cầm cố mở rộng nhanh gây áp lực thu hồi vốn.