EVN không còn độc quyền nguồn điện, chỉ nắm giữ 37% toàn hệ thống
Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết trong số gần 80.000 MW nguồn điện toàn hệ thống năm 2023, tỷ lệ sở hữu, trực tiếp quản lý nguồn điện của các doanh nghiệp năng lượng nhà nước gồm Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) hiện chỉ nắm giữ khoảng 47% công suất đặt.
Trong đó, EVN nắm giữ trực tiếp và gián tiếp là 37%, PVN chiếm 8% chủ yếu là điện khí và thuỷ điện nhỏ, TKV chiếm 2% chủ yếu là nhiệt điện.
Số còn lại thuộc các nhà đầu tư tư nhân chiếm 42% và các dự án BOT chiếm khoảng 10%, nguồn điện nhập khẩu và nguồn khác chiếm khoảng 1%.
Cục Điều tiết Điện lực nhận định chỉ chưa đầy 20 năm, cơ cấu nguồn điện trong hệ thống điện Việt Nam đã có thay đổi lớn, trong đó nguồn điện do các doanh nghiệp Nhà nước đầu tư, nắm giữ đang giảm dần. Nguồn điện tư nhân tăng đáng kể và dự kiến có thể chiếm 50% toàn hệ thống vào năm 2030.
“EVN không còn độc quyền nắm giữ toàn bộ nguồn điện và khâu sản xuất điện như trước năm 2006”, đơn vị thuộc Bộ Công Thương nêu.
Thực tế, trong tổng công suất nguồn điện EVN nắm giữ, đơn vị này chỉ quản lý trực tiếp khoảng 11%. Số này chủ yếu là các nhà máy thủy điện đa mục tiêu quan trọng như Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Trị An.
26% còn lại là của ba tổng công ty phát điện (Genco 1, Genco 2 và Genco3) thuộc EVN. Các công ty này đang trong quá trình cổ phần, do vậy tỷ lệ nắm giữ của EVN cũng đang giảm dần khi có đa dạng các thành phần kinh tế tham gia.
Đối với nguồn điện tư nhân, giai đoạn trước năm 2012, tư nhân sở hữu chưa đến 10% nguồn điện. Nhưng đến nay, tỷ lệ này tăng nhanh lên 42% sau khi Chính phủ có cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo.
Về huy động nguồn điện, 9 tháng năm 2023, sản lượng toàn hệ thống đạt gần 210 tỷ kWh, tăng 3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tỷ lệ các nguồn điện được phân bổ cụ thể như sau:
Công suất đặt của nguồn năng lượng tái tạo đạt gần 21.000 MW, đứng thứ 3 trong hệ thống nhưng sản lượng điện huy động chỉ chiếm gần 14% sản lượng toàn hệ thống do những yếu tố đặc thù.
