Đông Nam Á và Công nghiệp 4.0

Công nghiệp 4.0 có thể góp phần tăng năng suất ASEAN từ 216 tỉ - 627 tỉ USD

Bài viết trên The Asean Post ghi nhận Đông Nam Á là khu vực đang phát triển mạnh mẽ, từ xã hội nông nghiệp trở thành một trong những khu vực phát triển nhanh nhất thế giới trong vòng một thế kỷ qua. 

Một trong những nguyên nhân chính của sự phát triển mạnh mẽ này là Đông Nam Á được xem là một trung tâm sản xuất giá thành thấp. Kết hợp với giá xuất khẩu thấp, hai yếu tố này mang đến nguồn thu nhập cần thiết cho khu vực này phát triển.

Tuy nhiên, trong hai thập kỷ qua, thế giới chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của nền công nghiệp sản xuất Trung Quốc. Và hiện tại không dễ tìm thấy một sản phẩm mà không có xuất xứ "made in China".

Có lẽ để duy trì vị thế "nhà máy toàn cầu" của mình, Đông Nam Á cần xem xét các công nghệ kỹ thuật số mà Công nghiệp 4.0 hay Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 của kỷ nguyên công nghiệp hiện tại chúng ta đang sinh sống mang lại. Những công nghệ mới này bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, điện toán lượng tử, công nghệ sinh học, robot và nhiều hơn nữa.

Trong một báo cáo của McKinsey & Company với tiêu đề "Công nghiệp 4.0: Tăng cường sản xuất tại ASEAN trong tương lai", nhấn mạnh rằng Đông Nam Á cần nắm những cơ hội Công nghiệp 4.0 mang lại để mở khóa tiềm năng sản xuất.

Báo cáo chỉ ra rằng các công nghệ đột phá của Công nghiệp 4.0 có thể tăng cường năng suất công việc như những gì công nghiệp hơi nước đã mang lại.

Trên phương diện toàn cầu, nếu công nghệ kỹ thuật số liên quan đến Công nghiệp 4.0 được nắm bắt và triển khai tích hợp, thu nhập dự kiến sẽ tăng từ 1,2 nghìn tỉ - 3,7 nghìn tỉ USD. Trong khi đó tại ASEAN, Công nghiệp 4.0 có thể góp phần tăng năng suất từ 216 tỉ - 627 tỉ USD.

Thúc đẩy năng suất nhân công

Một trong những nguyên nhân chính góp phần thúc đẩy gia tăng năng suất của các quốc gia Đông Nam Á chính là công nghệ kỹ thuật số. Hơn nữa, các công nghệ này còn giúp các nước của khối ASEAN rút ngắn khoảng cách về chênh lệch năng suất.

Khoảng cách năng suất là khoảng cách giữa chi phí trả cho các nhân công và năng suất lao động của họ. Ngoại trừ Singapore, khoảng cách năng suất giữa các quốc gia Đông Nam Á đã hạn chế nền công nghiệp của các quốc gia này đạt tới tiềm năng tối đa của mình.

Trung bình, chi phí lao động tại Đông Nam Á thấp hơn nhiều so với Trung Quốc, tuy nhiên lợi thế này không được công nhận bởi năng suất lao động tại các quốc gia Đông Nam Á thấp hơn.

Ngoài chi phí nhân công thấp, Đông Nam Á còn triển khai các công nghệ mới giúp thu hẹp khoảng cách năng suất. Chẳng hạn như, các nhà máy có thể tích hợp các công nghệ như robot để tối đa hóa năng suất, tối thiểu hóa các lỗi trong sản xuất do con người gây ra và ngăn ngừa tai nạn lao động.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có thể tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo (A.I) và phân tích dữ liệu để tự động hóa thông minh hơn và nâng cao hiệu quả. Theo một báo cáo của Accenture, vào năm 2035 A.I sẽ có tiềm năng tăng năng suất lên 40%.

Một số nước Đông Nam Á đã bắt đầu thực hiện Công nghiệp 4.0. Trong đó có thể kể đến công ty sản xuất bán dẫn Infineo Technologies, kế hoạch đầu tư hơn 84 triệu USD vào nhà máy thông minh 4.0 tại Singapore. Công ty kỳ vọng sẽ cắt giảm một nửa thời gian sản xuất, tăng năng suất 10% và tiết kiệm 1 triệu USD chi phí năng lượng hàng năm. 

Bên cạnh đó, tập đoàn năng lượng Malaysia Petronas và công ty sản xuất thiết bị khai thác năng lượng của Indonesia, PT Trakindo Utama đã bắt đầu nỗ lực số hóa các hoạt động và dịch vụ khách hàng.

Chi phí Công nghiệp 4.0

Trong khi các công nghệ 4.0 này có thể là chìa khóa để mở rộng lợi nhuận cho các doanh nghiệp, một rào cản lớn cho quá trình này chính là chi phí đầu tư quá cao. Nhìn chung, chưa có dấu hiệu nào cho thấy rằng nếu đầu tư sớm vào công nghệ 4.0 sẽ mang lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp. Dường như phần lớn các công ty đang đợi những công nghệ cụ thể được công nhận rộng rãi và giá cả phải chăng trước khi mạo hiểm đầu tư vào chúng.

Cũng có những cảnh báo lo ngại về việc những công nghệ mới này có thể loại bỏ lực lượng lao động hiện tại. Theo một báo cáo vào năm 2017 của Tổ chức lao động quốc tế (ILO), một nửa nhân công làm công ăn lương – xấp xỉ 137 triệu người tại Campuchia, Indonesia, Việt Nam, Philippines và Thái Lan có thể mất việc trong 20 năm tới.

Tiềm năng có thể được mở khóa bởi Công nghệ 4.0 là rất lớn và các quốc gia Đông Nam Á cần nhận thức được điều này. Tuy nhiên, họ cũng phải nhìn thấy những cạm bẫy xung quanh công cuộc đổi mới này. 

 Có thể bước tiến thích hợp dành cho khối ASEAN sẽ là định hình cách tiếp cận thích hợp với làn sóng công nghệ mới đang phát triển. Hơn nữa, những gì công nghiệp 4.0 mang lại thực sự thích hợp với chiến lược phát triển của khối ASEAN thành một khu vực vững mạnh, sáng tạo hơn.