Doanh nghiệp ngoại sẽ đổ xô sang Việt Nam vì chiến tranh thương mại Mỹ - Trung

Nguy cơ chiến tranh thương mại 'phủ bóng đen' lên các công ty đa quốc gia

Bất chấp những cảnh báo của các nhà kinh tế rằng căng thẳng thương mại leo tháng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể trực tiếp tác động xấu tới tăng trưởng ở Đông Nam Á, người ta vẫn coi khu vực này là điểm đến lý tưởng cho các doanh nghiệp nước ngoài muốn dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, nơi mức lương tăng khiến chi phí sản xuất leo thang, theo South China Morning Post.

Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn áp đặt mức thuế 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 34 tỷ USD từ Trung Quốc vào ngày 6/7. Ngay lập tức, Trung Quốc tuyên bố họ sẽ đáp trả tương tự cùng ngày đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Cuộc chiến ngôn từ của hai nước làm tăng không khí bất ổn và tâm lý lo lắng trên các thị trường chứng khoán, thôi thúc nhiều doanh nghiệp nước ngoài rời Trung Quốc để sang Việt Nam.

Rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài có kế hoạch chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh tác động xấu của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và chi phí sản xuất ngày càng tăng ở đại lục.

"Đây là sự tăng tốc của một xu hướng đang diễn ra. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã thúc đẩy xu hướng này trong vài tháng qua", Adam McCarty, trưởng nhóm chuyên gia kinh tế của tổ chức Mekong Economics tại Hà Nội, bình luận.

Hàng loạt doanh nghiệp nước ngoài - từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Hong Kong và thậm chí Trung Quốc đại lục - đang dịch chuyển sang Việt Nam, chủ yếu để đa dạng hóa các khoản đầu tư của họ, theo McCarty. Xu hướng này đặc biệt mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất, nơi chi phí rẻ khiến Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn Trung Quốc.

Nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng với tốc độ kỷ lục, chủ yếu nhờ những luồng đầu tư trực tiếp nước ngoài. tố độ tăng trưởng vọt lên mức 7,08% trong nửa đầu năm 2018 - mức tăng cao nhất từ năm 2011.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong nửa đầu năm 2018 đã tăng 8,4% so với cùng kỳ năm ngoái, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam.

Các doanh nghiệp Hong Kong thuộc nhóm những nhà đầu tư Hong Kong thuộc nhóm những nhà đầu tư lớn nhất ở Việt Nam nhằm đa dạng hóa các khoản đầu tư ở Trung Quốc.

Tháng trước, Man Wah Holdings, một hãng sản xuất đồ nội thất Hong Kong với nhiều nhà máy ở đại lục, đã mua một công ty sản xuất và xuất khẩu sofa ở Việt nam với giá 68 triệu USD.

Hung Hing Printing, một tập đoàn khác ở Hong Kong, từng chỉ sản xuất ở Trung Quốc. Nhưng giờ đây họ sẽ mở rộng sang Việt Nam với một nhà máy in và đóng gói ở Hà Nội.

Nhiều doanh nghiệp Hong Kong cũng đầu tư sang Việt Nam để phòng ngừa rủi ro từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Giới phân tích khẳng định rằng, ngay cả khi chiến tranh thương mại không nổ ra, một hệ thống hiệp định thương mại tự do với sự tham gia của ASEAN và các nước thành viên sẽ khiến việc chuyển tới Đông Nam Á trở nên hấp dẫn hơn đối với những doanh nghiệp muốn rời khỏi Trung Quốc.

Thị trường tiêu dùng ASEAN lớn và tăng trưởng nhanh. Tổng mức chi tiêu hộ gia đình của các quốc gia ASEAN đạt khoảng 1,5 nghìn tỷ USD vào năm 2017, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới. Ngoài ra, tổng sản phẩm quốc nội của Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam có thể tăng 5,3% trong năm nay.

“Một cuộc chiến thương mại không liên quan tới Việt Nam có thể mang tới hiệu ứng tích cực cho nước này, thúc đẩy các doanh nghiệp vào Việt Nam và xu hướng ấy đã diễn ra. Song tác động tiêu cực là Việt Nam có thể vướng rắc rối với những hàng xuất khẩu có xuất xứ Trung Quốc, giống như khi Mỹ quyết định áp thuế chống phá giá đối với thép Việt Nam, và có thể lan sang những hàng hóa khác”, McCarty nói.

Hồi tháng 5, Mỹ áp thuế suất nặng đối với những sản phẩm thép từ Việt Nam có xuất xứ Trung Quốc, với lý do những mặt hàng ấy tránh thuế mà Mỹ áp lên thép Trung Quốc trong năm 2015 và 2016.

Mặc dù ảnh hưởng của tranh chấp thương mại Mỹ - trung có thể làm tăng xu hướng đầu tư vào Đông Nam Á, cuộc chiến sẽ làm xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, gây nên tác động xấu với những nước ASEAN.

Chẳng hạn, Indonesia và Malaysia chế tạo các linh kiện máy móc cỡ lớn cho những sản phẩm mà Trung Quốc xuất sang Mãy. Nhu cầu đối với sản phẩm của hai nước này sẽ giảm nếu Mỹ áp thuế vào những mặt hàng nhập khẩu ấy.

Mặc dù thuế suất không phải là chất xúc tác duy nhất khiến các doanh nghiệp di chuyển sang Việt Nam, lương, chi phí đất đai và sự gia tăng cạnh tranh là những lý do khác khiến họ làm vậy. Đây là quan điểm của Dezan Shira – một tổ chức tư vấn doanh nghiệp hoạt động tại Trung Quốc, Đông Nam Á và Ấn Độ.

“Nếu người ta tính thuế vào hàng hóa của bạn thì có thể đó là giới hạn cuối cùng mà bạn có thể chịu đựng”, Dezan Shira nhấn mạnh.

Xem thêm Lo chiến tranh thương mại, nhà đầu tư Mỹ bán tháo cổ phiếu gần mức cao kỷ lục Lo chiến tranh thương mại, nhà đầu tư Mỹ bán tháo cổ phiếu gần mức cao kỷ lục