Điều chỉnh biên tỷ giá, doanh nghiệp các ngành sẽ chịu tác động ra sao?

Thép, hàng không sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực

Động thái nới rộng biên độ tỷ giá giao ngay USD/VND từ 3% lên 5% của NHNN có thể coi là một biện pháp phá giá tiền đồng khoảng 2%, ông Hoàng Huy, chuyên gia phân tích chiến lược của Chứng khoán Maybank Kim Eng (MBKE) nhận định. 

Ngay sau khi nới biên độ, NHNN cũng nâng tỷ giá bán ra cho các ngân hàng thương mại lên 24.380 VND, tức tăng gần 2% so với phiên thứ 6 tuần trước. Động thái này "khá bất ngờ" so với kỳ vọng 1% của MBKE. Tuy nhiên, mức biến động 2% này, theo ông Hoàng Huy, sẽ mở rộng phạm vi biến động của tỷ giá. 

Bên cạnh đó, việc mở rộng biên độ khá lớn cho thấy NHNN muốn gửi đi thông điệp rằng cơ quan chức năng có đầy đủ các biện pháp bao gồm bán can thiệp, tăng tỷ giá cũng như tăng lãi suất để kiềm chế áp lực tỷ giá cũng như hoạt động đầu cơ trên thị trường.

Tất nhiên, việc tăng tỷ giá cũng tác động đến các doanh nghiệp trong nước bởi vì kinh tế Việt Nam là một nền kinh tế có độ mở rất cao, xuất nhập khẩu chiếm tới 200% tổng GDP của nền kinh tế. Nhìn vào các doanh nghiệp niêm yết trên sàn, khi tỷ giá tăng 1% ước tính sẽ làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết khoảng 1-2%. 

Tính từ đầu năm đến nay, VND đã mất khoảng 5-6% so với USD, MBKE ước tính điều này sẽ làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp phi ngân hàng khoảng 5%. Về ngành nghề, nhìn chung, những doanh nghiệp nào có vay nợ ngoại tệ lớn sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực trong đó có ngành thép, hàng không, điện,... Ngược lại ngành thuỷ sản, hoá chất và bất động sản khu công nghiệp sẽ hưởng lợi.

Mặt khác, Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho biết tỷ giá bán USD của NHNN đã được nâng lên xấp xỉ bằng với mức tỷ giá giao dịch ngoài thị trường tự do và đã đáp ứng đủ kỳ vọng của thị trường cho đến thời điểm hiện tại.

Điều này mang đến hai tác động trái chiều. Về mặt tích cực, tâm lý trì hoãn giải ngân của các doanh nghiệp FDI do lo ngại phá giá VND sẽ được giải tỏa phần nào so với giai đoạn trước khi NHNN cố giữ giá đồng nội tệ sẽ tạo ra tâm lý lo ngại khả năng VND bị định giá quá cao.

Nhóm các doanh nghiệp xuất khẩu có nguồn nguyên vật liệu đầu vào ít phụ thuộc vào nhập khẩu cũng sẽ được hưởng lợi do nguồn thu từ ngoại tệ khi quy đổi sang VND sẽ tăng lên sau khi VND giảm giá.

Về mặt tiêu cực, áp lực nhập khẩu lạm phát sẽ gia tăng và từ đó có thể tác động liên đới lên mặt bằng lãi suất huy động và cho vay. Các doanh nghiệp có nguồn nguyên vật liệu đầu vào phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu trong khi đầu ra chủ yếu đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước sẽ chịu tác động bất lợi. 

Dự báo diễn biến tỷ giá trong thời gian tới, công ty chứng khoán cho rằng do khả năng can thiệp của NHNN đã phần nào bị hạn chế nên diễn biến của tỷ giá sẽ phụ thuộc nhiều vào diễn biến của đồng USD trên thị trường thế giới, được thể hiện qua chỉ số Dollar Index.

Trong kịch bản lạm phát không hạ nhiệt như kỳ vọng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục đẩy nhanh tiến trình tăng lãi suất, USD sẽ vẫn duy trì xu hướng tăng thì tỷ giá USD/VND có thể lên 24.700, cận trên +5% tỷ giá trung tâm.

"Trong trường hợp xấu nhất, NHNN sẽ phải can thiệp bằng biện pháp nâng tỷ giá trung tâm", chuyên gia công ty chứng khoán này cho biết..

Phía sau quyết định của NHNN

Lý giải nguyên nhân NHNN điều chỉnh biên độ tỷ giá, KBSV cho biết 9 tháng đầu năm, mục tiêu ưu tiên của Việt Nam là bình ổn lạm phát nên NHNN đã nỗ lực kiểm soát tỷ giá nhằm hạn chế hiện tượng nhập khẩu lạm phát.

Tuy nhiên để làm được điều này, trên thực tế, NHNN đã phải bán một lượng lớn USD ra hệ thống ngân hàng thương mại, ước tính vào khoảng 24 tỷ USD nhằm đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của thị trường.

Việc này khiến dự trữ ngoại hối của Việt Nam giảm mạnh xuống dưới mức tiêu chuẩn là 12 tuần nhập khẩu (theo khuyến nghị của IMF) và dư địa chính sách đã dần bị hạn chế hơn trước.

Như vậy, việc NHNN nới rộng biện độ tỷ giá lần này phần nhiều mang tính chất can thiệp kĩ thuật, từ đó có thể kết hợp nâng tỷ giá bán USD để phù hợp hơn với diễn biến thực tế. 

Còn theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), quyết định của NHNN theo sau một loạt biến động trước đó trên thị trường tiền tệ.

Cụ thể, trong tháng 9 và nửa đầu tháng 10, NHNN đã điều chỉnh rất mạnh tỷ giá trung tâm. Tính từ đầu tháng 9 đến nay, tỷ giá trung tâm đã điều chỉnh tăng 1,6% so với mức tăng chỉ 0,3% suốt giai đoạn từ tháng 1-8/2022.

Lũy kế đến ngày 17/10/2022, tỷ giá trung tâm đã tăng 1,9%, kết hợp với việc điều chỉnh biên độ thì vùng biến động cho phép của tỷ giá hiện là 22.407-24.765 VND/USD. Trong khi đó, trên thị trường liên ngân hàng, tỷ giá đã tăng rất mạnh trong nửa đầu tháng 10, tăng 1,1% so với cuối tháng 9.

Trên thị trường tự do, tỷ giá cũng đi lên nhưng mức độ yếu hơn, tỷ giá tự do chỉ tăng 0,5% so với cuối tháng 9. Tỷ giá liên ngân hàng và tỷ giá tự do đã tăng lần lượt 5,6% và 3,5% từ đầu năm đến nay, chênh lệch tỷ giá tự do và tỷ giá thị trường chính thức vì thế mà cũng thu hẹp đáng kể.

Hiện tại, đồng USD vẫn neo cao và áp lực bên ngoài đối với tỷ giá chưa chấm dứt, tỷ giá USDCNY mới đây cũng đã tăng vượt ngưỡng 7,2.

Tuy nhiên, VDSC cho rằng biến động của thị trường tiền tệ trong nước qua vụ việc của Vạn Thịnh Phát và việc tiếp quản của NHNN đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) là yếu tố nội tại dẫn đến việc tỷ giá trên thị trường liên ngân hàng tăng nóng từ đầu tháng 10 đến nay.

Từ đầu tháng 10 đến nay, NHNN đã bơm ròng xấp xỉ 132.000 tỷ đồng qua thị trường mở, mới đây NHNN cũng đã thay đổi phương thức đấu thầu trên OMO từ đấu thầu lãi suất sang cố định lãi suất ở mức 5%/năm thể hiện cho việc NHNN đang cố gắng hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống.

Lượng dự trữ ngoại hối bán ra trong nửa đầu tháng 10 cũng thấp hơn đáng kể so với quy mô trong tháng 9. Với diễn biến như trên, VDSC điều chỉnh kỳ vọng tiền đồng mất giá từ kịch bản 4-5% trong cả năm 2022 lên 7-8%.