Đề xuất lập quĩ phòng chống thiên tai

Ngày 22/8, tại hội nghị lấy ý kiến cho dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng chống thiên tai và Luật đê điều được Uỷ ban Khoa học Công nghệ Môi trường tổ chức, báo cáo một số nội dung chính của dự án luật, ông Vũ Xuân Thành (Phó tổng cục trưởng Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn) cho hay, so với luật hiện hành, ban soạn thảo đã bổ sung thêm quy định về Quỹ phòng chống thiên tai ở trung ương do Bộ này quản lý.

Dự kiến, quỹ nhận đóng góp của các tổ chức kinh tế tại Việt Nam, tiếp nhận hỗ trợ tự nguyện trong trường hợp khẩn cấp và các nguồn đóng góp hợp pháp khác ngoài ngân sách nhà nước. 

Quỹ được sử dụng khi có tình huống khẩn cấp hoặc địa phương chịu ảnh hưởng thiên tai nghiêm trọng; chi vào các hoạt động phòng chống thiên tai mang tính quốc gia, liên vùng.

Ông Vũ Xuân Thành, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn trình bày tờ trình tại hội thảo ngày 22/8. Ảnh: Ngọc Thắng

Ông Lê Văn Thành, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Sơn La cho biết, hiện nay Sơn La đã thành lập quỹ phòng chống thiên tai, trong đó để lại 50% cho các huyện xử lý nhanh các vụ việc như gió lốc, lật thuyền, hỗ trợ người dân sập nhà.

"Vừa rồi tôi nghe thông tin không thành lập quỹ này và thấy đó là điều rất lạ vì đây là quỹ rất nhân ái mà mọi người cần đóng góp chung", ông Thành nói và cho biết, từ năm 2018, Sơn La quyết định trích 10% từ nguồn sử dụng đất của ngân sách cấp huyện, tỉnh để đưa vào nguồn chung khắc phục thiên tai.

Ông Nguyễn Hữu Nhung, Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Nghệ An đánh giá, quỹ phòng chống thiên tai tạo thêm nguồn lực cho các địa phương xử lý sự cố. Bình quân mỗi năm quỹ của tỉnh này thu được 20 tỷ đồng, chi cho các địa phương 17 tỷ, dự phòng 3 tỷ đồng.

"Quỹ này thực sự giúp ích cho các cơ sở trong những việc rất đơn giản như đóng biển cảnh báo, tập huấn, đặc biệt là tu sửa trường mầm non, trạm xá", ông Nhung nói.

Tuy nhiên, đại tá Nguyễn Anh Dũng, Trưởng phòng Phòng chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thông tin, hiện Phòng thương mại công nghiệp Việt Nam có ý kiến là quỹ này chưa đảm bảo công bằng khi có doanh nghiệp thu hàng tỷ đồng nhưng có doanh nghiệp lại không thu được đồng nào. Bên cạnh đó, quỹ cũng đang vướng quy định về "chi".

"Chi rất khó, phải đúng điều khoản, khiến quỹ chỉ chi được hơn 10%. Như vậy là đóng băng khối tài sản mấy chục nghìn tỷ đồng. Họ có ý kiến như vậy thì chúng ta cũng phải nghiên cứu", vị đại tá quân đội nói.

Ông cho rằng, dự luật cần nghiên cứu quy định việc đảm bảo nguồn lực của nhà nước cho phòng chống thiên tai. Hiện nay, ngân sách của Bộ Quốc phòng chưa có phần nào dành cho phòng chống thiên tai nên trong quá trình xử lý nhiệm vụ rất bất cập. 

Như ứng phó hạn hán năm 2015-2016, quân đội huy động nhiều lực lượng đi mua nước, chở đến cho nhân dân ở vùng hạn nặng nhưng không có nguồn lực nào để đảm bảo, phải dùng ngân sách quốc phòng an ninh.

Đại diện Bộ Tài chính, bà Nguyễn Lê Phương Anh, Vụ hành chính sự nghiệp thì cho hay việc thành lập quỹ phòng chống thiên tai như Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn đề xuất chưa phù hợp với Luật Ngân sách.

"Luật Ngân sách có quy định khoản viện trợ không hoàn lại dành cho Chính phủ thuộc phạm vi ngân sách nhà nước quản lý. Do đó quy định các khoản viện trợ là nguồn thu của Quỹ là chưa phù hợp. Còn tiền, hàng thì qua Mặt trận Tổ quốc và Hội chữ thập đỏ. Do đó, tôi đề nghị xem xét lại quy định này", bà Phương Anh nói.

Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng tại hội thảo ngày 22/8. Ảnh: Ngọc Thắng

Kết luận hội nghị, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ Môi trường Phan Xuân Dũng nhấn mạnh, vừa qua Uỷ ban Tài chính Ngân sách đề xuất bỏ quỹ phòng chống thiên tai. Tuy nhiên, nếu các bộ, ngành chỉ ra được quỹ đó rất cần thì phải giữ lại.

"Việc chi tiêu chưa hợp lý thì luật phải viết lại cho hợp lý chứ không phải thấy khó thì bỏ đi. Tư duy của chúng ta phải tiệm cận mục tiêu vì dân, khi đó mới làm được", ông Dũng nói.