Đề xuất bảo lãnh trái phiếu ngân hàng như tiền gửi tiết kiệm

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt nam (VAFI) mới đây đã có đề xuất về các giải pháp an toàn hiệu quả cho nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường trái phiếu. 

Trong đó, VAFI có kiến nghị xây dựng các loại trái phiếu gần như tuyệt đối an toàn, được bảo lãnh thanh toán tiền lãi và vốn gốc trong mọi tình huống, nhưng vẫn chịu rủi ro về lạm phát, VND mất giá. 

Hiện nay, có Trái phiếu Chính phủ luôn được Nhà nước bảo lãnh thanh toán đúng hạn về lãi suất và vốn gốc khi hết kỳ hạn và gần như tuyệt đối an toàn cho nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, loại hình trái phiếu này vẫn chưa thu hút được đông đảo nhân dân tham gia.

VAFI đề xuất xây dựng loại trái phiếu do các ngân hàng kinh doanh hiệu quả, tình hình tài chính lành mạnh phát hành và được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bảo lãnh thanh toán. Hiệp hội cho rằng loại trái phiếu này được phát hành bởi ngân hàng đủ điều kiện niêm yết trên HOSE.

Ngoài ra, cần có thêm các tiêu chuẩn như phải có tỷ suất lợi nhuận tương đối, tỷ lệ nợ xấu thấp và NHNN cần quy định tỷ lệ, khối lượng phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư cá nhân. VAFI lập luận rằng cần đưa ra các qui định trên để bảo đảm rằng trong mọi tình huống thì các ngân hàng thương mại có đủ khả năng thanh toán lãi và vốn gốc mua trái phiếu cho các nhà đầu tư cá nhân.

Cuối cùng, VAFI nhấn mạnh cần có quy định cho phép NHNN bảo lãnh loại trái phiếu này khi phát hành cho nhà đầu tư cá nhân. Theo hiệp hội, giải pháp này cần thiết bởi các ngân hàng gặp khó khăn trong việc huy động tiền gửi dài hạn (trên 1 năm) dù lãi suất huy động cao. 

VAFI cho rằng nguyên nhân là nhà đầu tư sợ rủi ro về tỷ giá, về lạm phát, về biến động kinh tế vĩ mô và về tính thanh khoản thấp. Khi cần rút tiền gửi dài hạn, nhà đầu tư phải chấp nhận mất lãi tiết kiệm. Kết quả của tình trạng này là hệ thống ngân hàng thương mại thường sử dụng vốn huy động ngắn hạn để cho vay dài hạn, khiến cho lãi suất vay dài hạn luôn cao.

VAFI lập luận rằng nếu hệ thống ngân hàng thương mại huy động vốn dài hạn từ việc phát hành trái phiếu dài hạn thì lãi suất huy động cũng rất cao so với huy động tiền gửi ngắn hạn. Đồng thời, từ trước tới nay nhà nước luôn có chủ trương bảo đảm tiền gửi của khu vực dân cư trong mọi tình huống, kể cả với các ngân hàng thua lỗ yếu kém lâm vào tình trạng giải thể phá sản.

"Vậy tại sao không bảo đảm tiền mua trái phiếu của các nhà đầu tư cá nhân khi đầu tư vào nhóm các ngân hàng được xếp hàng cực kỳ hiệu quả lành mạnh? Nếu nhà nước bảo lãnh thì VAFI tin rằng sẽ có lượng tiền khổng lồ đầu tư vào trái phiếu ngân hàng vì người dân hiểu rằng đầu tư vào trái phiếu có mức lãi suất cao hơn tiền gửi ngắn hạn, trái phiếu niêm yết có tình thanh khoản cao và lại được nhà nước bảo lãnh thanh toán", VAFI nêu quan điểm.

Ngoài ra, cơ quan này kiến nghị với những loại trái phiếu rủi ro, không nên phát hành cho cá nhân mà chỉ dành cho các tổ chức vì họ có nhiều kinh nghiệm đầu tư, họ có thể đánh giá được mức độ rủi ro của các loại trái phiếu.