Đẩy hàng triệu người vào cảnh thất nghiệp không phải cách hay để chống lạm phát

Kiềm chế lạm phát đang là ưu tiên hàng đầu của các nhà lập pháp Mỹ. Tuy nhiên, bà Rakeen Mabud, nhà kinh tế trưởng của tổ chức Groundwork Collaborative, nhận định việc tăng lãi suất liên tục sẽ khiến gia tăng tỷ lệ thất nghiệp và làm chậm tốc độ tăng lương – những vấn đề còn tồi tệ hơn cả lạm phát. 

Cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Larry Summers lâu nay vẫn là người ủng hộ phương án có phần “độc ác” này. Hồi tháng 6, ông Summers đã cổ vũ ý tưởng khiến hàng triệu người mất việc, khi gợi ý Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nên tăng lãi suất “đủ để nền kinh tế rơi vào suy thoái”.

Ông nhấn mạnh mối lo ngại lớn nhất của ông là Fed cho rằng cơ quan này có thể đồng thời duy trì tỷ lệ lạm phát và thất nghiệp ở mức thấp cùng với một nền kinh tế khỏe mạnh.

Nói cách khác, ông Summers đánh giá nhiệm vụ kiềm chế lạm phát quan trọng hơn là bảo vệ người lao động. Theo quan điểm của nhà kinh tế kỳ cựu này, Mỹ cần làm nguội đà tăng của giá cả, kể cả khi cái giá phải trả là hàng triệu người mất việc làm.

Song, theo bà Mabud chia sẻ trên tờ Truthout, các số liệu thống kê chứng tỏ nước Mỹ đang có một thị trường lao động vững mạnh và lạm phát dịu bớt. Do đó, nền kinh tế lớn nhất thế giới không cần thêm những đợt tăng lãi suất gây đau đớn.

Trong tháng 7, thị trường lao động Mỹ đã tạo thêm 528.000 việc làm, vượt xa dự kiến. Trong một năm qua, nước Mỹ đã tạo mới trung bình 500.000 việc làm/tháng, một con số đáng kinh ngạc trong giai đoạn phục hồi.

Cùng tháng 7, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) vẫn tăng tới 8,5% so với một năm trước nhưng đã không tăng so với tháng 6. Các báo cáo về thị trường việc làm gần đây cũng cho thấy mức lương thực tế tăng nhẹ kể từ tháng 6 trong khi mức lương có tính lạm phát giảm khoảng 3% so với cùng kỳ năm trước.

Cũng trong phát biểu hồi tháng 6, ông Summers gợi ý rằng Mỹ cần 5 năm duy trì tỷ lệ thất nghiệp trên 5% để kiểm soát lạm phát, hoặc thậm chí một năm với tỷ lệ thất nghiệp 10%.

Điều này đồng nghĩa với việc khoảng 10,5 triệu người sẽ mất việc và đem tới những tác động nặng nề đối với tầng lớp người nghèo, người da màu – những đối tượng có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. Bà Mabud lưu ý những con số này còn chưa tính đến những vấn đề lâu dài đi cùng với thất nghiệp.

Hơn nữa, việc đẩy hàng triệu người ra khỏi thị trường lao động sẽ không giúp giải quyết những vấn đề gây ra lạm phát như xung đột tại Ukraine, thiếu hụt trong chuỗi cung ứng và quyền lực quá lớn của doanh nghiệp.

Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell, đã thừa nhận vào tháng 6 rằng tăng lãi suất không thể tác động đến những vấn đề trong chuỗi cung ứng vốn đã đẩy giá khí đốt và hàng tạp hóa lên cao hơn. Tăng lãi suất cũng không thể phá vỡ quyền lực của doanh nghiệp, khi họ có thể chuyển gánh nặng chi phí sang cho người tiêu dùng.

Điều may mắn là chính phủ đã có một số giải pháp. Hôm 16/8, Tổng thống Joe Biden đã ký ban hành Đạo luật Giảm Lạm phát để giải quyết vấn đề về chi phí chăm sóc y tế và đưa ra những khoản đầu tư đáng kể vào lĩnh vực năng lượng sạch để giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, sau những biến động khó lường từ xung đột Nga-Ukraine.

Vào tháng 6, Tổng thống Biden cũng ký Đạo luật Cải cách Vận tải Biển, để siết chặt hơn quy định đối với vận tải biển - một lĩnh vực đã góp phần đáng kể vào tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng và lạm phát. Theo đó, các nhà hoạch định chính sách đã đưa ra luật đánh thuế lợi nhuận thu được của doanh nghiệp và cấm hành vi gian lận giá.

Bà Mabud nhấn mạnh rằng nước Mỹ không thể "cứu" nền kinh tế nếu người dân gặp khó khăn. Xét cho cùng, người dân chính là chủ thể tạo ra nền kinh tế. Khi người dân “khỏe”, nền kinh tế cũng sẽ phát triển mạnh.