Đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia: Đảm bảo công bằng trong chấm điểm uy tín nhà thầu

Các nhà thầu có lịch sử chấp hành không tốt cũng như từ chối ký hợp đồng khi đã trúng thầu hoặc có lịch sử không tuân thủ đúng quy định của hợp đồng (về thời gian giao hàng, về chất lượng, số lượng hàng,…), tùy theo mức độ sẽ bị đánh giá, xếp hạng uy tín thấp hơn.

Theo ông Phạm Vũ Anh, kế hoạch nhập hàng năm 2021 của Tổng cục Dự trữ Nhà nước, đối với lương thực là 190.000 tấn gạo, 80.000 tấn thóc. Trong bối cảnh tình hình dịch COVID–19 vẫn đang diễn ra như hiện nay, để hoàn thành kế hoạch này, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã quán triệt và chỉ đạo các cục Dự trữ Nhà nước khu vực triển khai quyết liệt, lựa chọn nhà thầu có uy tín, năng lực kinh nghiệm để cung cấp gạo dự trữ quốc gia.

Do đó, việc đấu thầu, tham gia cung ứng gạo cho dự trữ quốc gia được thực hiện theo các quy định của pháp luật về đấu thầu hiện hành. Tuy nhiên, việc thực hiện thời gian vừa qua cho thấy, một số quy định chưa đủ sức ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu, chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý vi phạm.

Từ thực tế triển khai và những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã tổng hợp và báo cáo Bộ Tài chính để đề xuất, kiến nghị  sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về đấu thầu. Điều này nhằm tăng cường ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu khi tham dự thầu cung cấp hàng dự trữ quốc gia nói chung và các gói thầu mua gạo dự trữ quốc gia nói riêng như: tăng mức bảo đảm dự thầu, tăng chế tài xử phạt khi vi phạm...

Để bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và đặc biệt là tăng tính cạnh tranh trong đấu thầu, căn cứ quy định của Luật Đấu thầu và Nghị định số 63/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu cũng như thực tế tình hình đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia trong các năm qua tại hồ sơ mời thầu mua gạo năm 2021, các cục dự trữ Nhà nước khu vực đã quy định về chấm điểm "uy tín nhà thầu" trong bảng chấm điểm kỹ thuật để đánh giá mức độ uy tín nhà thầu.

Ông Phạm Vũ Anh cho biết, việc chấm điểm uy tín nhà thầu trên cơ sở thống kê danh sách uy tín nhà thầu trong việc cung cấp hàng dự trữ quốc gia trong thời gian 5 năm (từ năm 2016-2020) được đánh giá bằng phương pháp chấm điểm (thang điểm cụ thể cho từng tiêu chí) theo các tiêu chí, các nhóm.

Cụ thể, nhà thầu hoặc nhà thầu liên danh trúng thầu, ký kết hợp đồng, thực hiện các điều khoản của hợp đồng theo đúng quy định. Nhà thầu hoặc nhà thầu liên danh đã ký hợp đồng nhưng không thực hiện một phần hoặc không thực hiện theo đúng tiến độ (giao hàng chậm) hoặc giao hàng từ một lần trở lên không đảm bảo chất lượng khiến các đơn vị từ chối nhập hàng. Ngoài ra, nhà thầu hoặc nhà thầu liên danh trúng thầu nhưng không tiến hành hoặc từ chối tiến hành hoàn thiện hợp đồng hoặc đã hoàn thiện hợp đồng nhưng từ chối ký hợp đồng.

"Theo các nhóm này, nhà thầu uy tín cao hơn sẽ được chấm điểm cao hơn. Ở đây tôi xin lưu ý là điểm uy tín chỉ là một trong nhiều tiêu chí khi đánh giá lựa chọn nhà thầu. Trên thực tế đây cũng không phải là điều gì quá mới, có mới chỉ là mới đối với ngành dự trữ chúng tôi để xử lý các bất cập trong hoạt động đấu thầu mua hàng dự trữ quốc gia", ông Phạm Vũ Anh nhấn mạnh.

Hàng năm, Tổng cục Dự trữ Nhà nước sẽ cập nhật, bổ sung danh sách uy tín các nhà thầu theo các nhóm nêu trên. Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng sẽ thường xuyên được cập nhật để theo dõi, đánh giá, xếp hạng uy tín của từng nhà thầu theo mức độ tuân thủ quy định về đấu thầu và thực hiện các hợp đồng đã ký và làm cơ sở đưa vào tiêu chí đánh giá hồ sơ dự thầu về kỹ thuật theo quy định.

Ông Phạm Vũ Anh cho biết thêm, việc quy định đánh giá uy tín của nhà thầu được các cục dự trữ Nhà nước khu vực thực hiện theo đúng quy định tại điểm b Khoản 3 Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định: "Việc xây dựng tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật dựa trên các yếu tố về khả năng đáp ứng các yêu cầu về số lượng, chất lượng, thời hạn giao hàng, vận chuyển, lắp đặt, bảo hành, uy tín của nhà thầu thông qua việc thực hiện các hợp đồng tương tự trước đó và các yêu cầu khác nêu trong hồ sơ mời thầu…".

Ngoài ra về mặt chuyên môn, trên cơ sở ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính (Tổng cục Dự trữ Nhà nước) cần có giải pháp xử lý đối với việc nhà thầu trúng thầu nhưng không ký hợp đồng theo hướng đánh giá về uy tín nhà thầu. Tùy theo mức độ vi phạm mà bị đánh giá không đạt hoặc bị đánh giá uy tín rất thấp khi tham dự các gói thầu tương tự.

Đại diện Tổng cục Dự trữ Nhà nước cho rằng, việc đánh giá chấm điểm uy tín nhà thầu nêu trên để bảo đảm công khai minh bạch trong hồ sơ mời thầu; không phải là "loại nhà thầu" mà để đảm bảo sự công bằng cho tất cả các nhà thầu tham dự thầu.

Kết quả lựa chọn nhà thầu căn cứ vào tổng hợp điểm kỹ thuật nhà thầu đạt được; trong đó, điểm đánh giá uy tín chỉ là một trong các tiêu chí và giá dự thầu của nhà thầu. Về giá, theo quy định giá đề nghị trúng thầu trong lựa chọn nhà thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia của các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực không được vượt giá gói thầu do Tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước phê duyệt.

"Chúng tôi khẳng định, việc quy định chấm điểm uy tín nhà thầu trong đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia chỉ tạo thêm sự công bằng cho tất cả các nhà thầu tham dự thầu, tăng tính cạnh tranh giữa các nhà thầu và qua đó ngân sách nhà nước tiết kiệm, hiệu quả", ông Phạm Vũ Anh khẳng định.

Để bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã quán triệt và chỉ đạo các cục Dự trữ Nhà nước khu vực tập trung triển khai quyết liệt, đảm bảo tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật về đấu thầu; lựa chọn các nhà thầu phải có uy tín, năng lực kinh nghiệm để khi được phê duyệt trúng thầu khẩn trương ký kết hợp đồng và thực hiện hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia bảo đảm số lượng, chất lượng theo đúng tiến độ, kế hoạch được Nhà nước giao.