Đằng sau thương vụ để đời đưa ông trùm đầu cơ trở lại tâm điểm Phố Wall

Định bán sạch danh mục nhưng lại thôi

Theo Financial Times, vào cuối tháng 2, tỉ phú Bill Ackman - nhà sáng lập quĩ đầu cơ Pershing Square Capital bắt đầu cảm thấy lo lắng về tác động kinh tế của COVID-19. Nỗi quan ngại này dần lớn đến mức đã có lúc ông cân nhắc thanh lí toàn bộ danh mục đầu tư của Pershing Square. Trong suốt gần 20 năm quĩ này hoạt động, đây là lần đầu tiên ông có suy nghĩ như vậy. 

Thay vào đó, ông Ackman đã lựa chọn một chiến lược khác: Ông quyết định thực hiện hàng loạt các giao dịch nhằm phòng vệ cho danh mục đầu tư của Pershing Square.

Chỉ trong vòng một tháng, các giao dịch này đã gặt hái được lợi nhuận 2,6 tỉ USD, thu hút sự chú ý của giới đầu cơ và đưa một trong những ngôi sao gây tranh cãi nhất trong ngành quay trở lại ánh đèn sân khấu.

Các thông tin mới được cung cấp trong lá thư ông Ackman gửi tới các nhà đầu tư trong tuần này đã thể hiện rõ tác động của chiến lược khôn ngoan này đến danh mục đầu tư của Pershing Square.

Tuy giá trị tài sản của Pershing Square chỉ tăng thêm 3% so với đầu năm, nhưng khoản lợi nhuận 2,6 tỉ USD đã được sử dụng để tăng thêm lượng lớn cổ phần quĩ đầu cơ này nắm giữ tại một số công ty nổi tiếng nhất nước Mỹ - với mức giá rẻ mạt.

Điều này đồng nghĩa với việc nếu dự đoán về sự phục hồi nhanh chóng của nền kinh tế Mỹ sau khi các lệnh phong tỏa được dỡ bỏ của ông Ackman là đúng, nhà quản lí quĩ này sẽ lại chiến thắng thêm một lần nữa.

Các biện pháp phòng vệ cho danh mục đầu tư trước các tác động của COVID-19 đánh dấu lần đầu tiên quĩ Pershing Square đặt cược vào các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS).

Thoạt nhìn, việc một nhà đầu tư theo phong cách chủ động như ông Ackman kiếm được lợi nhuận khổng lồ, sau đó lại công khai và lớn tiếng bảo vệ quan điểm của mình là một động thái kì lạ.

Nhưng qui mô của các giao dịch mới nhất của ông Ackman đã đủ ghi lại dấu ấn của một nhà quản lí quĩ đã gây dựng được sự nghiệp đáng nể trong giới đầu cơ chỉ với một số lượng nhỏ các thương vụ đánh cược.

Ông Ackman lặng lẽ mua vào một loạt hợp đồng bảo hiểm có qui mô khổng lồ, gắn với 71 tỉ USD nợ doanh nghiệp - gấp 10 lần tài sản của Pershing Square. Chỉ trong một thời gian ngắn sau đó, ông đóng các vị thế mua, và chỉ cần phải bỏ ra 27 triệu USD tiền phí bảo hiểm. 

Các thương vụ đánh cược lớn không phải điều quá hiếm thấy trong ngành quản lí quĩ đầu cơ, ví dụ như khi Michael Burry - nhà đầu tư nổi tiếng trong phim "The Big Short" tự thiết kế một kiểu hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng phức tạp để đặt cược vào sự đi xuống của giá trị của các tài sản đảm bảo bằng vay thế chấp (MBS) trước cuộc khủng hoảng năm 2008.

Ngược lại, về bản chất, thương vụ của Pershing Square là một nỗ lực để bảo vệ bản thân bằng cách sử dụng các hợp đồng chứng khoán phái sinh tiêu chuẩn trên thị trường.

Theo Financial Times, các ngân hàng lớn của Mỹ - chủ yếu gồm Citibank, Goldman Sachs và Bank of America – đã giúp ông Ackman lặng lẽ tích lũy vị thế mua của hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng. 

Các bên còn lại tham gia giao dịch không biết về ông Ackman. Các ngân hàng nói với họ rằng bên mua vào những mua hợp đồng này đang đầu tư vào lĩnh vực nằm ngoài chuyên môn của ông ta, và sẵn sàng trả giá cao hơn thông thường một chút để đề phòng trường hợp triển vọng của nền kinh tế xấu đi.

Khả năng và sự linh hoạt của ông Ackman trong việc thực hiện giao dịch với qui mô lớn cỡ này đến từ cấu trúc vốn đặc biệt của quĩ Pershing Square.

Khác với phần lớn các quĩ đầu cơ, vốn có thể bị khách hàng gọi điện yêu cầu rút tiền góp vốn đột ngột, quĩ Pershing Square đã huy động được 2,8 tỉ USD tại thị trường chứng khoán của Hà Lan năm 2014. Nhờ vậy, quĩ này có nguồn vốn ổn định để mang đi đầu tư.

Các loại hợp đồng bảo hiểm mà Pershing Square mua vào có mối liên kết với các chỉ số trái phiếu doanh nghiệp, và được giao dịch rộng rãi. Trong phần lớn trường hợp, những hợp đồng này dễ mua và bán hơn nhiều các trái phiếu cơ sở của chúng.

Trong một thời gian dài, các điều kiện dành cho người đi vay đã tốt đến mức mức phí bảo hiểm cho rủi ro trái phiếu vỡ nợ đã gần xuống đến mức thấp nhất trong lịch sử: khoảng 50 điểm cơ bản (tương đương 0,5%) số tiền bảo hiểm cho trái phiếu hạng đầu tư mỗi năm.

Theo một nguồn tin quen thuộc về các giao dịch này, Pershing Square đã tích lũy các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) trên 50 tỉ USD trái phiếu hạng đầu tư của Mỹ; 18,5 tỉ USD trái phiếu có xếp hạng tín dụng tương tự niêm yết trên thị trường châu Âu; và 2,5 tỉ USD trái phiếu rủi ro cao của châu Âu.

Thông thường các hợp đồng kiểu này sẽ kéo dài 5 năm, nhưng ông Ackman đã đóng các vị thế sớm. Pershing Square thậm chí còn không phải thanh toán hết 40 triệu USD tiền phí bảo hiểm cho tháng đầu tiên.

Tới đầu tháng 3, các nhà đầu tư bắt đầu nhận ra rằng ngăn ngừa sự lây lan của COVID-19 đồng nghĩa với việc hầu hết các ngành công nghiệp, bao gồm hàng không, du lịch và khách sạn, sẽ phải đóng cửa trong một khoảng thời gian mà không ai biết sẽ kéo dài bao lâu.

Ngay lập tức, phí bảo hiểm cho trái phiếu tăng gấp 4 lần. Ông David Riley, đối tác của quĩ đầu tư BlueBay Asset Management cho biết: "Trong khoảng hai tuần đầu của tháng 3, có rất nhiều người mua nhưng rất ít người bán hợp đồng bảo hiểm trái phiếu".

Ông Ackman đã phải hứng chịu các biến động lớn đối với giá trị của vị thế các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng mà quĩ Pershing Square nắm giữ trong giai đoạn thị trường chứng khoán lao dốc và bật tăng đột ngột.

Ngoài ra, ông còn phải đối mặt với khoản phí bảo hiểm khổng lồ, lên đến 485 triệu USD một năm, nếu ông buộc phải nắm giữ các hợp đồng này lâu hơn dự kiến.

Ví dụ, vào ngày 13/3, chỉ số S&P 500 nhảy vọt 10% trong một ngày, khiến cho giá trị các hợp đồng của Pershing Square giảm tới 800 triệu USD. Đây là mức biến động khủng khiếp, khi mà trong thời điểm giá trị các hợp đồng này tăng tới đỉnh, chúng chiếm tới 40% tổng giá trị tài sản của quĩ Pershing Square. 

Sau đó, ông Ackman bắt đầu bán đi các vị thế này một cách nhanh nhất có thể mà không đánh động thị trường. Sau khi xử lí xong các hợp đồng bảo hiểm, ông Ackman bỏ túi khoản lợi nhuận 2,6 tỉ USD.

Kết quả, quĩ Pershing Square thu được lợi nhuận 11% từ các khoản đầu tư trong tháng 3, giữa bối cảnh các nhà đầu tư khác hoảng loạn và đẩy thị trường rơi vào các đợt bán tháo. Theo website của Pershing Square, tính từ đầu năm đến nay, lợi suất của quĩ đầu cơ này là 3,3%.

Cáo buộc trục lợi

Vào thời điểm ông Ackman đưa ra các khuyến nghị lớn lao trong cuộc phỏng vấn với CNBC hôm 18/3, vị tỉ phú này đã đóng khoảng nửa các vị thế bán khống đối với hợp đồng CDS. Ông cảnh báo rằng "địa ngục đang tới", nếu chính phủ không thực hiện các biện pháp mạnh tay để chống dịch.

Giọng ông trở nên nghẹn ngào khi kêu gọi các chính phủ "đóng cửa thế giới trong 30 ngày" để tránh các thảm họa kinh tế và nhân mạng.

Một số nhà đầu tư cáo buộc ông Ackman đã cố gieo rắc sự sợ hãi nhằm đẩy thị trường chứng khoán lao dốc sâu hơn, nhưng ông Ackman đã nói với CNBC rằng ông đang "mạnh tay mua vào cổ phiếu".

Hôm sau, ngày 19/3, ông Ackman chia sẻ trên Twitter rằng mình đã tìm thấy "các món hời lớn".

Vị quản lí quĩ đầu cơ này cho biết, lập trường tích cực mới mẻ của ông được thúc đẩy bởi lòng tin vào cách thức chính quyền Tổng thống Trump đối phó với tác động kinh tế của đại dịch COVID-19.

Ông Ackman đẩy mạnh mua vào cổ phiếu các công ty có tên trong danh mục đầu tư của quĩ Pershing Square. Ông Ackman tin rằng tuy giá cổ phiếu của các công ty này đã sụt giảm do tác động của các đợt bán tháo, nhưng mô hình kinh doanh vững mạnh sẽ giúp cho chúng tăng trưởng trong thời gian dài.  

Các công ty này bao gồm tập đoàn khách sạn Hilton Worldwide Holdings, công ty đầu tư Berkshire Hathaway của Warren Buffett, tập đoàn bất động sản Howard Hughes Corporation.

Ngoài ra, Pershing Square cũng mua cổ phiếu của hãng cà phê Starbucks. Ông Ackman cho biết, hiện tại, khoản đầu tư vào Starbucks chiếm tới khoảng 10% tài sản đang quản lí của quĩ đầu cơ này.

Trước đó, hồi đầu năm nay, Pershing Square đã bán gần hết số cổ phiếu Starbucks quĩ này nắm giữ với cái giá cao hơn gần gấp đôi giá mua lại.

Ông Ackman viết trong lá thư gửi đến các nhà đầu tư: "Chúng ta rất may mắn vì sở hữu được các doanh nghiệp được thiết kế để vượt qua những thử thách của thời gian. Điều quan trọng là, các công ty trong danh mục đầu tư của chúng ta thường được coi là có hoạt động kinh doanh thiết yếu, và do đó, đa số các công ty này sẽ tiếp tục hoạt động kể cả trong trường hợp xảy ra lệnh phong tỏa tại một tiểu bang hoặc toàn nước Mỹ". 

Các thương vụ nổi bật của tỉ phú đầu cơ

Theo Financial Times, những thương vụ qui mô lớn kiểu này là đặc trưng của ông Ackman, người đã xây dựng danh tiếng của mình dựa trên các vụ đánh cược ngoạn mục.

Chẳng hạn, trong quá khứ, Pershing Square đã từng bỏ ra 60 triệu USD để giải cứu General Growth Properties, một công ty vận hành trung tâm thương mại trên bờ vực phá sản. công sức của ông Ackman đã được bồi thường xứng đáng: Kết cục, công ty này đã hồi sinh, đạt được mức vốn hóa 3,6 tỉ USD.

Thành tích của ông Ackman là khá tốt nếu xét trong dài hạn: Pershing Square ghi nhận lợi suất đầu tư hàng năm là 14,5%. Tuy nhiên, không phải lúc nào vị tỉ phú này cũng đạt được thành công.

Trước đây, ông Ackman và một đối tác đã đánh mất gần hết số tiền 2 tỉ USD chi cho các công cụ phái sinh liên quan tới cổ phiếu Target, sau khi các nỗ lực vận động để thay đổi ban quan trị của hãng bán lẻ này thất bại.

Và sau khi Pershing Square đạt được tỉ suất lợi nhuận ấn tượng 40% trong năm 2014, quĩ đầu cơ này đã phải trải qua một vài năm khó khăn bởi những thương vụ đánh cược sai lầm có qui mô lớn, liên quan đến hãng dược phẩm Valeant và tập đoàn marketing đa cấp Herbalife.

Ông Ackman đã tiêu tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc vào một chiến dịch vận động tầm cỡ nhằm thuyết phục chính phủ Mỹ điều tra Herbalife, công ty mà ông cáo buộc là một trò lừa đảo theo mô hình kim tự tháp.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán lại phản ứng khá thờ ơ đối với cuộc điều tra kéo dài nhiều năm trời nhằm vào Herbalife.

Những thất bại này đã khiến ông Ackman phải tránh khỏi ánh mắt của công chúng trong một thời gian. Nhưng giờ đây, giao dịch lớn nhất và thành công nhất từ trước đến nay của Pershing Square đã đưa vị tỉ phú này trở lại vị trí quen thuộc: tâm điểm sự chú ý của giới đầu tư, và tin tưởng mạnh mẽ vào những cổ phiếu mà ông nghĩ rằng mọi người cũng nên sở hữu.