Hơn 40 năm trước, một người đàn ông tên Liu Siong Song đã chế tạo máy móc để hỗ trợ các nhà máy sản xuất đồ chơi và đồng hồ giá rẻ. Sau đó, ông chuyển qua hỗ trợ các công ty xe máy, theo New York Times.

Giờ đây, ông đã giúp sức cho Tesla, theo cách nói của Elon Musk, "tạo ra những chiếc ô tô kích thước lớn tương tự cách tạo ra những chiếc ô tô đồ chơi". Ông Liu, theo một cách nào đó, đóng một vai trò nhất định cho tương lai ngành ô tô. Công ty của ông là một trong những startup mới nổi của Trung Quốc có khả năng cạnh tranh với những doanh nghiệp Mỹ, Nhật Bản và châu Âu.

Tesla và Trung Quốc, mối quan hệ "win-win"

Trung Quốc sẵn sàng trở thành cường quốc xe điện. Khá bất ngờ khi chính gã khổng lồ Tesla lại trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe điện Trung Quốc. Nhà máy khổng lồ của Tesla ở Thượng Hải đang hợp tác với các nhà cung cấp địa phương để sản xuất linh kiện phức tạp, qua đó giúp các công ty xe điện Trung Quốc có khả năng cạnh tranh với các công ty Nhật Bản và châu Âu.

"Cách Tesla sản xuất ô tô đã tạo ra áp lực lớn đối với các nhà sản xuất ô tô truyền thống. Tất cả họ đều nhận ra tình hình nghiêm trọng như thế nào và đang chuyển sang các phương tiện sử dụng năng lượng điện", ông Liu nói.

Xe điện là trọng tâm trong nỗ lực thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch của chính quyền Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, Tesla, một công ty có trụ sở chính tại Mỹ lại ngày càng thân thiết hơn với thị trường Trung Quốc.

Patrick Cheng, CEO NavInfo, một công ty về công nghệ bản đồ và chế độ lái tự động ở Bắc Kinh cho biết: "Trung Quốc đang vượt qua các đối thủ bằng cách chuyển hướng trong cuộc đua ngành ô tô. Động cơ đốt trong từng là yếu tố được quan tâm, nhưng bây giờ là thời của động cơ điện".

Nhiều CEO và kỹ sư tại các công ty ô tô Trung Quốc tin rằng việc chuyển đổi sang các phương tiện sử dụng năng lượng điện mang lại nhiều cơ hội, tương tự sự bùng nổ của thị trường internet trước đây, khi các công ty Trung Quốc tạo ra các nền tảng như WeChat hay TikTok.

Đó là lý do tại sao chính phủ Trung Quốc đã mở rộng vòng tay đón nhận Tesla. Họ bán cho công ty của tỷ phú Elon Musk những khu đất với giá rẻ, cung cấp các khoản vay, trợ cấp thuế và nhiều ưu đãi khác. Thậm chí, họ còn cho phép Tesla điều hành nhà máy của riêng mình mà không cần đến đối tác địa phương.

Chính quyền Bắc Kinh đang áp dụng chiến lược kinh doanh đặc biệt, cụ thể là đưa một ông lớn vào để kích thích sự phát triển của các công ty nhỏ cũng như các startup.

Cách tiếp cận này có lợi cho cả hai bên. Trong một cuộc họp vào tháng 10, tỷ phú Elon Musk cho biết nhà máy được xây dựng trong vòng một năm tại Thượng Hại đem lại hiệu quả cao hơn cả nhà máy tại Fremont, California. "Giga Thượng Hải, là nhà máy chất lượng tốt nhất, chi phí thấp nhất", tỷ phú người Nam Phi nhấn mạnh.

Đây cũng là cơ hội lớn cho các nhà cung cấp Trung Quốc. Tesla cho biết nhà máy ở Thượng Hải đã mua 86% linh kiện Model 3 và Model Y được gia công tại Trung Quốc trong quý IV/2020.

Giá cổ phiếu tăng cao giúp giá trị vốn hóa thị trường của Tesla cán mốc 1.000 tỷ USD trong năm nay, sáng ngang những ông lớn như Apple, Microsoft, Amazon,... James Li, một nhà phân tích Trung Quốc nhận định rằng các chiến lược của Tesla tại nước này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp công ty đạt giá trị 1.000 tỷ USD.

"Nếu Tesla không xây nhà máy ở Trung Quốc, liệu giá cổ phiếu của hãng có tăng nhiều không? Liệu doanh thu của họ có được cải thiện hay không?", ông James Li nhận định. Ngoài ra, giá cổ phiếu các công ty cung cấp nguyên liệu, linh kiện cho Tesla tại Trung Quốc cũng tăng lên.

Tesla có thể nối bước Apple, giúp xe điện Trung Quốc phổ biến hơn

Năm 2019, Tesla đã đưa vào sử dụng nhà máy đúc mà họ tin rằng lớn nhất thế giới, được coi là cánh tay phải của gã khổng lồ này. Những chiếc máy tại nhà máy này được tỷ phú Elon Musk miêu tả như những ngôi nhà nhỏ, có thể giúp chế tạo phần thân sau của một chiếc ô tô, qua đó giúp giảm thiểu chi phí.

Ông Liu, lãnh đạo nhà máy này cho biết: "Thỉnh thoảng, phía Tesla lại hỏi chúng tôi rằng liệu có thể làm điều này hay điều kia không. Với mỗi bản sửa đổi mà họ thực hiện, chúng tôi cũng cần phải thay đổi bộ máy của mình". Nhà máy này sẽ cung cấp các máy đúc khổng lồ tương tự cho 6 công ty Trung Quốc khác vào đầu năm 2022 khi nhiều nhà sản xuất ô tô áp dụng cách làm tương tự Tesla.

Ông cho biết mục tiêu sản xuất 20 triệu ô tô điện mỗi năm của Tesla là đầy tham vọng nhưng không phải là không thể đạt được. General Motors đã bán được 6,8 triệu xe điện trong năm 2020, trong khi Tesla cũng giao khoảng nửa triệu xe.

Bằng cách thay đổi phương pháp sản xuất, Tesla có thể đem lại nhiều thứ cho các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc tương tự những gì Apple từng mang tới cho ngành công nghiệp điện thoại thông minh nước này. Nhiều nhà cung cấp iPhone Trung Quốc đã bắt đầu làm việc với các thương hiệu địa phương, giúp họ tạo ra những chiếc điện thoại tốt hơn. Giờ đây, điện thoại Huawei, Xiaomi và Vivo đã phổ biến hơn tại thị trường Châu Âu, Ấn Độ, Đông Nam Á, Châu Phi, và sắp tới có thể là cả Mỹ.

Tất nhiên, ngành công nghiệp ô tô và điện thoại di động có nhiều sự khác biệt. Tesla tự xây dựng rất nhiều công nghệ sản xuất, vì vậy các thương hiệu Trung Quốc có thể gặp khó khăn trong việc sao chép cách làm của gã khổng lồ này.

"Chúng tôi tự tạo ra nhiều máy móc vì chúng tôi muốn hạn chế thuê các đơn vị ngoài", tỷ phú Elon Musk cho biết. Nói rộng hơn, các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc và các nhà cung cấp của họ cần chip do nước ngoài sản xuất và các bí quyết khác.

Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc là ngành công nghiệp ô tô lớn nhất thế giới, sản xuất khoảng 25 triệu ô tô mỗi năm, nhưng những thương hiệu phổ biến tại nước này hiện vẫn là các thương hiệu như Toyota và Chevrolet, còn các thương hiệu địa phương vẫn chưa phổ biến ở nước ngoài.

Tỷ phú Elon Musk và nhiệm vụ hàn gắn mối quan hệ với Trung Quốc

Mối quan hệ giữa Tesla với chính phủ Trung Quốc có thể trở nên tệ hơn. Tỷ phú Elon Musk có thể gặp áp lực phải chia sẻ nhiều kiến thức hơn với với các nhà cung cấp Trung Quốc, và ông sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc làm điều đó nếu muốn tiếp tục tồn tại ở thị trường tỷ dân.

Năm qua, Tesla cũng gặp phải một số bê bối tại Trung Quốc. Chính vì vậy, tỷ phú Elon Musk phải dành thời gian để hàn gắn mối quan hệ với nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Khi Đảng Cộng sản Trung Quốc đánh dấu kỷ niệm 100 năm thành lập vào tháng 7/2021, tỷ phú Elon Musk từng chia sẻ trên Twitter: "Sự thịnh vượng kinh tế mà Trung Quốc đạt được thực sự đáng kinh ngạc, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng! Tôi khuyến khích mọi người đến thăm và chứng kiến tận mắt".

Thị trường xe điện Trung Quốc vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Dù vậy, các công ty xe điện nước này đang gặp khó trong việc tìm kiếm những nhà thiết kế xe kiểu mẫu, thứ mà Tesla có thừa. Ông Liu nói: "Nhiều nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang nói chuyện với chúng tôi về việc chế tạo máy móc, nhưng phần lớn trong số họ vẫn đang trong quá trình thiết kế sản phẩm. Chúng tôi đang gặp phải một điểm nghẽn với các nhà thiết kế Trung Quốc".