Đại biểu đề nghị cân nhắc việc gia hạn gói hỗ trợ phục hồi kinh tế

Sáng 25/5, Quốc hội thảo luận kết quả giám sát thực hiện Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Gói này được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường tháng 1/2022, quy mô khoảng 350.000 tỷ đồng. Các chính sách, như ưu đãi lãi suất 2%; hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động; miễn, giãn, giảm thuế VAT 2% với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ; dự án đầu tư cơ sở hạ tầng.

Theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đề xuất kéo dài giải ngân các dự án đầu tư dùng vốn từ gói phục hồi này sang năm 2025, thay vì cuối năm nay. Chính sách giảm 2% thuế VAT với một số hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 10% cũng được đề nghị kéo dài tới cuối năm nay, tức thêm 6 tháng.

Tại phiên thảo luận sáng nay, một trong những chính sách được đại biểu quan tâm là gói hỗ trợ lãi suất 2% một năm, trị giá 40.000 tỷ đồng qua hệ thống ngân hàng thương mại cho một số ngành, lĩnh vực. Theo báo cáo của Chính phủ, đến cuối 2023, chính sách này mới giải ngân được 3,05%, tương đương 1.218 tỷ đồng. Số vốn chưa giải ngân của gói hỗ trợ này còn khoảng 38.800 tỷ.

Ông Nguyễn Quang Huân (Chủ tịch HĐQT Công ty HALCOM Việt Nam) bày tỏ băn khoăn về hiệu quả của gói hỗ trợ lãi suất. Ông cho rằng các gói hỗ trợ chỉ phát huy hiệu quả khi doanh nghiệp, nền kinh tế gặp khó khăn. Tuy nhiên, tình hình đã dần trở lại bình thường, ông Hân đặt vấn đề "có nên tiếp tục hay không".

"Nếu nền kinh tế không hấp thụ được mà ta tìm mọi cách tiêu gói hỗ trợ 2% này thì biết đâu nảy sinh vấn đề nằm ngoài mong muốn, cần hết sức cân nhắc", đại biểu Huân nói.

Tương tự, chính sách giảm thuế VAT 2%, theo Chủ tịch HALCOM, thực tế một số lĩnh vực được giảm "chưa chắc đã cần thiết". Ông lấy ví dụ người dân đi qua cầu phải trả phí 10.000 đồng, khi được giảm thuế thì chi phí này còn hơn 9.000 đồng. Mức này, theo ông, là không khác biệt gì nhiều với người dân, nhưng Nhà nước lại thất thu.

"Tôi đề nghị hết sức cân nhắc việc gia hạn chính sách giảm thuế VAT 2% để đảm bảo cân đối tài chính công", ông Huân nói.

Về tổng thể gói phục hồi kinh tế, ông Huân cho rằng, chính sách tài khóa tiền tệ là công cụ rất hiệu quả, nhưng chỉ trong ngắn hạn. "Nếu lạm dụng sẽ gây mất ổn định kinh tế vĩ mô", ông Huân nói.

Trong khi đó, Phó đoàn Thanh Hóa Mai Thanh Hải cũng lo lắng khi gói hỗ trợ lãi suất 2% giải ngân quá thấp, chưa kể các chính sách khác hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện chậm. Nguyên nhân là thủ tục, quy trình và không ít cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm khi thực hiện.

Ở khía cạnh này, ông Hà Sỹ Đồng, Phó chủ tịch thường trực tỉnh Quảng Trị, cho rằng triển khai Nghị quyết 43 vào đầu 2022 với các giải pháp hợp lý đã giúp "Việt Nam hạ cánh mềm". Tức là, nền kinh tế không lâm vào tình trạng lạm phát cao, kinh tế vĩ mô ổn định, trong khi nhiều nước phát triển phải tìm cách hạ lạm phát, lãi suất.

Tuy vậy, ông nêu bất cập thực tế là có tình trạng "té nước theo mưa". Tức là, nhân việc Quốc hội, Chính phủ đang có gói hỗ trợ phục hồi kinh tế, có ngành xin thêm hỗ trợ. Ví dụ, ôtô xin gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm lệ phí trước bạ, khiến năm 2022 là năm ngành ôtô có doanh số kỷ lục.

Trong bối cảnh người dân, doanh nghiệp chưa phục hồi, trình Quốc hội lần này, Chính phủ đề xuất kéo dài một số chính sách, như giảm thuế VAT 2% thêm 6 tháng. Các đại biểu đồng tình đề xuất này, song cho rằng nên cân nhắc mở rộng nhóm hàng hóa, dịch vụ sẽ được giảm thuế. Hoặc, nhà chức trách cần phân định rõ mã ngành nào được giảm, nhằm thuận lợi hơn trong thực thi.

Ông Hà Sỹ Đồng lưu ý, chính sách kinh tế vĩ mô có đặc điểm quan trọng là phải chọn đúng thời điểm. Bởi, một chính sách đúng vào tháng 1 nhưng chưa chắc đã đúng vào tháng 3 khi diễn biến lạm phát, tăng trưởng đã khác. Tới đây, nếu cần thêm chính sách hỗ trợ, ông Đồng cho rằng, có thể giảm thuế, thậm chí giảm ở mức lớn và tập trung vào một ngành cụ thể.

"Do đó, nếu trong tương lai, chúng ta lại có các chương trình, gói hỗ trợ kinh tế vĩ mô thì cân nhắc rất kỹ về yếu tố thời điểm đưa chính sách vào cuộc sống. Còn như Nghị quyết 43 lại cho thời hạn thực hiện 2 năm, trong thời gian đó rất nhiều thứ đã khác", ông Đồng góp ý.

Ông Mai Thanh Hải thì đề nghị Quốc hội xem xét tiếp tục mở rộng một số chính sách đặc thù, để đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, tái định cư giúp giải ngân nhanh, hiệu quả.