Cựu phó tổng giám đốc Vạn Thịnh Phát: 'Thấy xấu hổ với vợ con'

Ngày 22/3, phiên xét xử bà Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng đồng phạm tiếp tục với phần bào chữa của các bị cáo thuộc nhóm cựu lãnh đạo của tập đoàn này về hành vi giúp sức "Madam" Lan Tham ô tài sản hàng trăm nghìn tỷ đồng ở SCB.

Trong phần tự bào chữa, ông Hồ Bửu Phương (cựu phó tổng giám đốc phụ trách tài chính của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát) cho biết đồng ý với quan điểm cáo buộc giúp sức bà Lan, song mức án VKS đề nghị là quá nặng.

Nói về hành vi của mình, bị cáo nghẹn giọng, cho biết lúc đầu "không hiểu vì sao bị bắt", quá trình điều tra cũng không rõ mình đã tham ô gì, nhưng khi đọc cáo trạng đã cảm thấy nhẹ lòng vì "hành vi của bị cáo trong bức tranh tổng thể là không quá nặng nề".

"Bị VKS đề nghị mức án 19-20 năm tù, bị cáo không hiểu sao lại như vậy. Từ lúc bị tạm giam đến giờ bị cáo chưa được gặp gia đình, rất muốn gặp gia đình. Nhưng sau khi bị đề nghị án, bị cáo không muốn gặp vợ con nữa vì cảm thấy xấu hổ", ông Phương nói, giọng mất bình tĩnh, đồng thời "cầu xin HĐXX xem xét lời bào chữa của các luật sư".

Hồ Bửu Phương bị cáo buộc nhận chỉ đạo của bà Trương Mỹ Lan, phối hợp với Văn phòng HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, các cá nhân liên quan lên phương án "giải quỹ", giúp sức cho bà Lan chiếm đoạt 163.000 tỷ đồng, gây thiệt hại hơn 99.000 tỷ đồng cho SCB.

Cụ thể, để rút được tiền từ SCB, bà Lan đã chỉ đạo các cá nhân thân tín, giữ vai trò chủ chốt tại ngân hàng và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Võ Tấn Hoàng Văn, Nguyễn Phương Hồng, Trương Khánh Hoàng, Trần Thị Mỹ Dung, Hồ Bửu Phương, Nguyễn Phương Anh...) tổ chức thành lập nhiều bộ phận, đơn vị, công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân, câu kết chặt chẽ với nhau, thông đồng với các công ty thẩm định giá, triển khai rút tiền từ SCB.

Nhằm hợp thức hóa việc rút tiền đã được SCB giải ngân theo phương án khống, cắt đứt, che giấu dòng tiền, tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng, bà Lan chỉ đạo Phương, Nguyễn Phương Anh, Đặng Phương Hoài Tâm, Phan Chí Luân lập phương án thực hiện việc "giải quỹ" bằng việc lập hợp đồng hứa chuyển nhượng cổ phần khống, để có thể sử dụng tiền mà không bị các cơ quan chức năng kiểm tra, đồng thời né tránh việc phải nộp thuế theo quy định.

Mỗi khi cần sử dụng khoản tiền lớn, Nguyễn Phương Anh báo cáo, xin ý kiến Hồ Bửu Phương để tạo lập các Hợp đồng hứa chuyển nhượng cổ phần. Bà Trương Mỹ Lan sau đó sẽ triệu tập Phương và Trưởng Văn phòng HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát... để tổ chức họp, thống nhất danh sách, số lượng cổ phần và đơn giá cổ phần tham gia hứa chuyển cổ phần.

VKS xác định, từ 2018 đến 7/2020, Nguyễn Phương Anh đã báo cáo, xin ý kiến Phương để tạo lập các hợp đồng hứa chuyển nhượng cổ phần đối với 277 khoản vay của 118 công ty tại SCB. Đến ngày 17/10/2022 (khởi tố vụ án), các khoản vay còn dư nợ gốc gần 216.983 tỷ đồng và nợ lãi hơn 99.228 tỷ đồng.

Quá trình bị xét hỏi tại tòa, ông Phương khai "giải quỹ" là đưa tiền ra khỏi công ty, và sau đó tiền vẫn trở về công ty. Tuy nhiên, ông cho biết thực tế tiền có quay trở lại hay không, vì không được giao nhiệm vụ theo dõi dòng tiền. Bị cáo thừa nhận mình đã sai khi phối hợp với những người thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát "giải quỹ" bằng cách tạo lập các hợp đồng chuyển nhượng cổ phần đối với các khoản vay tại SCB, gây hậu quả nghiêm trọng, và xin nhận một phần trách nhiệm.

Hồ Bửu Phương có 8 năm làm Big4

Bào chữa cho cựu phó tổng giám đốc tài chính Vạn Thịnh Phát, luật sư Nguyễn Thành Công (Đoàn Luật sư TP HCM) không có ý kiến về tội danh ông Phương bị cáo buộc, song nhiều lần cho rằng mức án VKS đề nghị là "quá nặng nề" bởi vai trò của thân chủ trong vụ án rất hạn chế.

Theo luật sư, bị cáo Phương là người có chuyên môn sâu về kiểm toán, trong 13 năm làm kiểm toán thì có 8 năm làm Big4 (hãng danh tiếng hàng đầu thế giới) sau đó 5 năm làm giám đốc tư vấn chứng khoán. Ông có bằng cấp nước ngoài về hoạt động chứng khoán nên được bà Trương Mỹ Lan tuyển dụng vào tập đoàn giữ các vai trò hoạt động chuyên môn sâu.

Tại tòa, bà Lan cũng đã khẳng định Phương thực hiện hoạt động chuyên môn, không biết sâu về các công việc nội bộ - tức không biết những việc mang tính quan trọng liên quan đến việc rút tiền, đường đi dòng tiền (bà Lan chỉ làm việc với những người thân cận).

Ngoài ra, khi nhận được hồ sơ và cho ý kiến, Phương hoàn toàn không biết đây là công ty thật hay "ma", khi cho ý kiến áp giá cổ phần thì dựa trên kiến thức, kinh nghiệm cá nhân để đánh giá rồi áp giá phù hợp theo nhận thức chủ quan của mình. Như vậy hoạt động của Phương "hoàn toàn không có sự móc nối, chỉ đạo cụ thể nào từ bà Lan".

"Đặt trong bối cảnh, quy mô hoạt động của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát rất rầm rộ, nguồn lực hùng mạnh gần như vô tận, thì việc Phương có niềm tin để áp giá cho các công ty là điều có thể giải thích được. Tất nhiên đây là hành vi sai, vi phạm pháp luật, nhưng ở góc độ lý do, căn nguyên trong tư duy để thể hiện ra hành vi là có cơ sở", luật sư Công nêu quan điểm, không đồng thuận với quy buộc mà VKS cho là "thủ đoạn tinh vi, có tổ chức" (tình tiết tăng nặng) đối với thân chủ.

Dẫn tài liệu và các tình tiết trong hồ sơ vụ án, luật sư cho rằng, phương án "giải quỹ" các khoản vay được SCB giải ngân đã có từ trước khi bị cáo Phương giữ chức Phó tổng giám đốc phụ trách tài chính Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Do đó, bị cáo cũng chỉ làm theo thông lệ có từ trước tại Vạn Thịnh Phát mà không dự liệu đến tính đúng sai của hoạt động này. Ông Phương cũng không hề biết nguồn gốc các khoản tiền được giao thực hiện "giải quỹ" là tiền được vay trái pháp luật, không biết số tiền này được Tập đoàn Vạn Thịnh Phát sử dụng vào mục đích gì...

Từ đó, luật sư cho rằng tính chất, mức độ hành vi của Phương "chỉ là một mắt xích nhỏ cuối cùng trong vụ án", làm tất cả đều làm theo chỉ đạo và không được trao đổi hoặc hứa hẹn hưởng lợi nào khác ngoài lương thưởng theo hợp đồng lao động. Cộng với việc bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, luật sư đề nghị HĐXX giảm nhẹ một phần trách nhiệm, chuyển sang mức đầu của khung hình phạt liền kề - tức khoản 3 Điều 353 Bộ luật Hình sự (15-20 năm tù).

Chiều nay tòa tiếp tục với phần bào chữa của các bị cáo còn lại.