Khối lãi dự thu 'khổng lồ' tại các ngân hàng giờ ra sao?

Theo số liệu khảo sát từ 23 ngân hàng trong nước đã công bố báo cáo tài chính năm 2018, tổng số lãi dự thu tại các ngân hàng tính đến cuối năm đạt hơn 94.000 tỉ đồng, giảm 1,1% so với con số cuối năm trước.

Trong đó, Sacombank là ngân hàng ghi nhận lãi dự thu cao nhất trong nhóm khảo sát với 23.155 tỉ đồng (mặc dù đã giảm 6,4% so với cuối năm trước).

BIDV vượt qua VietinBank trở thành ngân hàng có số dư lãi, phí dự thu cao nhất trong nhóm Big 4 với 11.897 tỉ đồng, tăng 25,5% so với năm 2017. 

Trong khi đó, có thể nhận thấy sự nỗ lực lớn của VietinBank khi đã giảm hơn 52% số lãi dự thu của mình từ 14.524 tỉ đồng xuống còn 6.905 tỉ đồng, đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho lợi nhuận của ngân hàng này giảm mạnh (hơn 27%) trong năm.

Tuy vậy, ba "ông lớn" ngân hàng thương mại Nhà nước vẫn giữ vị trí Top 4 ngân hàng có lãi dự thu cao nhất sau Sacombank.

Xếp ngay phía dưới là các ngân hàng TMCP như Techcombank, VPBank, LienVietPostBank, HDBank...

Bảng so sánh số dư lãi dự thu của các ngân hàng năm 2018

Nguồn: Diệp Bình tổng hợp

Xét về tăng trưởng tương đối,  trong năm 2018 các ngân hàng có mức tăng lãi dự thu cao nhất là Techcombank (48%), VietCapitalBank (35,4%), Sacombank (33,2%).

Tiếp đó là các ngân hàng tăng trưởng từ 20 - 30% gồm: LienVietPostBank, BIDV, VIB, Vietcombank và MBBank.

Ở diễn biến ngược lại, có 8/23 ngân hàng giảm lãi dự thu, trong đó VietinBank là ngân hàng giảm mạnh nhất (52,5%); VietABank (15,1%); ABBank (13,3%).

Lãi dự thu và những tác động đến lợi nhuận của ngân hàng

Lãi dự thu là khoản lãi dự tính thu được trên khoản vay của khách hàng khi ký hợp đồng tín dụng. Theo thỏa thuận trên hợp đồng thì hàng kỳ ngân hàng đều hạch toán khoản lãi "dự thu" và thu được khi khách hàng "thực trả".

Đây là một hoạt động bình thường theo nguyên tắc  kế toán, tuy nhiên con số lãi dự thu sẽ ảnh hưởng đến khoản thu từ lãi của ngân hàng tuỳ thuộc vào đánh giá chủ quan về khả năng thu hồi. Do đó, một số khoản khoản thu từ lãi được ghi nhận để tính toán lợi nhuận nhưng lại khó có thể thu hồi, dẫn đến tình trạng "lãi ảo". Cùng với tình trạng này là việc số dư nợ xấu ghi nhận sẽ thấp hơn.

Tại VietinBank, cùng với việc giảm lãi dự thu là số dư nợ xấu tăng mạnh 50% trong năm 2018 và lợi nhuận ngân hàng giảm mạnh. 

Chủ tịch ngân hàng ông Lê Đức Thọ từng chia sẻ nguyên nhân lợi nhuận của VietinBank giảm so với năm 2017 là do tái cơ cấu hướng tới việc áp dụng Basel II, ngân hàng đã chủ động điều chỉnh, đánh giá phân loại nợ làm ảnh hưởng đến kết quả về lợi nhuận. 

Tại những ngân hàng đang trong quá trình tái cơ cấu như Sacombank, hay SCB số dư lãi dự thu ở mức cao do một số khoản nợ xấu được cơ cấu lại và được giãn thời gian trả nợ, giảm thời gian trích lập dự phòng theo phương án được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phê duyệt.

Theo đề án tái cơ cấu của Sacombank, NHNN cho phép ngân hàng khoanh số lãi dự thu đã ghi nhận của các khoản nợ xấu và tài sản tồn đọng trên báo cáo tài chính đến ngày 31/12/2015, phân bổ dần số lãi và phí dự thu này vào chi phí hoạt động kinh doanh trong thời hạn tối đa 10 năm.

Hiện Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) chưa công bố báo cáo tài chính năm 2018 nhưng theo số liệu đến hết tháng 9/2018, số lãi phí dự thu là 45.349 tỉ đồng.

Khi so sánh lợi nhuận sau thuế (LNST) và lãi dự thu của các ngân hàng có thể nhận thấy tỉ lệ Lãi dự thu/LNST tại một số ngân hàng ở mức khá cao như: NCB (67,9 lần), PGBank (20,8 lần), VietABank (16,7 lần) và VietCapitalBank (10,9 lần).

Với tỉ lệ lớn như vậy, nếu có sự điều chỉnh về khoản lãi dự thu thì lợi nhuận của các ngân hàng này sẽ bị ảnh hưởng khá nhiều.

Nguồn: Diệp Bình tổng hợp.

'ACB có thể lãi 6.333 tỷ đồng năm 2018 nhờ hoàn nhập dự phòng và thu hồi nợ xấu' Đây là nhận định của HSC sau khi ACB công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm. HSC này cho rằng với việc đã xử lý hết nợ xấu tại VAMC và nợ nhóm G8, thu nhập từ thu hồi nợ xấu sẽ tăng cao và cùng với hoàn nhập dự phòng thúc đẩy lợi nhuận tăng trong năm 2018.

Đề án tái cơ cấu Sacombank: Hơn 21 nghìn tỷ đồng lãi dự thu phân bổ trong 10 năm Khoanh lãi dự thu và phân bổ dần, chưa trích lập dự phòng một số khoản nợ có vấn đề, thay đổi lộ trình trích lập trái phiếu VAMC và giảm dần tỷ lệ sở hữu các khoản đầu tư vượt mức quy định là các nội dung chính trong đề án tái cơ cấu được NHNN phê duyệt.

Lãi dự thu: Cần thay đổi từ gốc Báo Đầu tư Chứng khoán từng đăng bài viết “Nhiều ngân hàng lãi ảo do khoản dự thu” phản ánh câu chuyện lãi dự thu đã và đang là “nỗi nhức nhối” của thị trường khi nhìn vào hoạt động của ngân hàng. Hiện tại, vấn đề là cần thay đổi và phải bắt đầu từ gốc để tiến trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng hiệu quả hơn.

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/