Chuyên gia Nguyễn Xuân Thành: Kịch bản xấu với TTCK khi Fed tăng lãi suất, hút tiền về dù vĩ mô và gói hỗ trợ có tốt đến đâu

Tại hội thảo "Kinh tế Việt Nam 2022 – Phục hồi kinh tế sau khủng hoảng COVID-19" do Trường Đại học Ngân hàng TP HCM tổ chức sáng 19/1, ông Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên Fulbright Việt Nam cho rằng Việt Nam vẫn sẽ chịu tác động của diễn biến kinh tế toàn cầu trong năm 2022.

Theo ông, nhìn về kinh tế toàn cầu, có thể thấy một điều sẽ tiếp tục có tác động tích cực đến kinh tế Việt Nam. Nếu đứt gãy chuỗi cung ứng và nền kinh tế khan hiếm toàn cầu vẫn tiếp diên trong năm nay, đặc biệt khi dịch có diễn biến phức tạp và bối cảnh người tiêu dùng ở các nước giàu vẫn không có cơ hội chi cho dịch vụ, thì tiền tiết kiệm vẫn có và dồn vào chi cho hàng hóa. Vì thế nhu cầu với hàng xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2022 sẽ vẫn rất tốt. 

"Nếu chúng ta đảm bảo thích ứng an toàn, dịch có bùng phát nhưng kiên định không giãn cách diện rộng trở lại và duy trì sản xuất thì xuất khẩu vẫn sẽ là động lực tăng trưởng cho kinh tế Việt Nam", ông nói.

Tuy nhiên, chuyên gia nhận định nền kinh tế toàn cầu cũng có những thách thức, vì định hướng chính sách của các nền kinh tế lớn đã rõ. Dịch có diễn biến thế nào thì hướng chính sách sẽ phải đổi chiều từ nới lỏng sang trung tính và cuối cùng là sẽ phải thu hẹp.

Về tài khóa, rõ ràng dịch có phức tạp thì các chính phủ có thể tiếp tục các gói an sinh xã hội, chứ kích cầu sẽ không đưa ra các gói mới nữa, vì đã hết dư địa. Nhiều nước đã chấp nhận thâm hụt ngân sách hai năm vừa rồi.

Về tiền tệ, một số nền kinh tế mới nổi đã phải nâng lãi suất, các nước yếu về cán cân thanh toán quốc tế, chịu áp lực tỷ giá đã phải tăng lãi suất nội địa.

Còn Fed, trong thời kỳ dịch vừa rồi, tính đến tháng 10/2021, một tháng đã bơm ra 120 tỷ USD. Tổng tài sản Fed mua vào là 4.500 tỷ USD. Trước COVID-19 tổng tài sản của Fed là 4.500 tỷ USD, hai năm COVID-19 bơm ra 4.500 tỷ USD, nâng tổng tài sản lên 9.000 tỷ USD.

Đến tháng 11/2021, trước áp lực lạm phát, Fed đã giảm số tiền bơm 15 tỷ USD, tháng 12/2021 giảm tiếp thêm 15 tỷ USD. Từ tháng 1/2022, Fed có quyết định mạnh hơn, số tiền được bơm đã giảm đi 30 tỷ USD, đến hết tháng 2/2022 số tiền bơm ra chỉ còn 90 tỷ và đến cuối tháng 3 sẽ không còn bơm tiền nữa.

"Tín hiệu là kết thúc bơm tiền sẽ bắt đầu nâng lãi suất, chưa rõ là bao giờ nâng nhưng thị trường phán đoán là sau tháng 3 có thể nâng luôn 0,25 điểm %. Dự đoán trong 2022 Fed sẽ có tối thiểu 3 lần nâng lãi suất, sớm nhất vào tháng 3, và thậm chí có thể có lần nâng thứ 4", chuyên gia Nguyễn Xuân Thành nói.

Ông cũng nhắc lại một thông điệp của Fed gây sốc cho thị trường chứng khoán là nếu như giữa năm nay lạm phát Mỹ không có khả năng suy giảm, Fed sẽ tính luôn chuyện hút tiền về.

Ông đánh giá đây là điều chưa có tiền lệ. Trước đây trong khủng hoảng toàn cầu, sau khi bơm tiền ra, Fed chỉ ngưng bơm tiền và tăng lãi suất. Nhưng lần này trước áp lực lạm phát, Fed đã đưa ra ý kiến này.

Nếu nhìn vào tác động, chuyên gia cho rằng khả năng cao Fed sẽ chưa hút tiền về, chỉ ngưng bơm tiền và tăng lãi suất. Ông đánh giá trong trường hợp này, thị trường tài chính vẫn sẽ chịu đựng được, và những điều chỉnh của thị trường chứng khoán vừa rồi đã tính đến điều này.

Nói về tác động đến Việt Nam, ông Thành đánh giá, kịch bản này sẽ không ảnh hưởng đến vấn đề tỷ giá cũng như lãi suất. Việt Nam vẫn sẽ giữ được mặt bằng lãi suất hiện nay, không phải điều chỉnh tăng lãi suất.

Ảnh hưởng thứ hai là đến dòng vốn đầu tư chứng khoán nước ngoài vào các thị trường mới nổi và cận biên, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên theo ông, cũng không nên kỳ vọng có thể mở cửa bình thường mới lại đón được dòng vốn đầu tư nước ngoài mạnh, kể cả đầu tư trực tiếp và gián tiếp trong bối cảnh lộ trình tăng lãi suất như vậy

"Việt Nam sẽ tốt hơn rất nhiều thị trường mới nổi, là không bị dòng vốn đảo chiều. Bao giờ Fed tăng lãi suất sẽ có hiện tượng dòng vốn đảo chiều, Việt Nam có thể không bị, nhưng cũng không nên kỳ vọng dòng vốn sẽ về", ông Thành nói.

Trong kịch bản thứ hai, ông Thành đánh giá là rất xấu, nếu như lạm phát cao, áp lực đến mức Fed vừa tăng lãi suất, vừa hút tiền về để giảm quy mô bảng cân đối tài sản, thì thị trường chứng khoán toàn cầu sẽ chao đảo, và ảnh hưởng đến cả Việt Nam.

Chuyên gia nhận định Việt Nam vĩ mô có tốt đến đâu, có hỗ trợ kinh tế tốt đến đâu, mà kịch bản đó xảy ra thì chứng khoán cũng bị ảnh hưởng.