Chuyên gia FiinRatings đề xuất cơ chế tự động phê duyệt TPDN có xếp hạng tín nhiệm cao

Chuyên gia FiinRatings đề xuất với những trái phiếu chào bán ra công chúng được phát hành bởi các doanh nghiệp niêm yết và có mức xếp hạng tín nhiệm cao, cơ quan quản lý có thể xem xét áp dụng phương thức phê duyệt nhanh hoặc tự động phê duyệt để đơn giản hoá thủ tục.

Nêu giải pháp thúc đẩy thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại báo cáo gửi tới Hội thảo "Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2023 và dự báo 2024", ông Nguyễn Tùng Anh, Giám đốc Nghiên cứu Công ty Cổ phần FiinRatings cho rằng để thị trường TPDN phục hồi và phát triển cần cải thiện minh bạch thông tin theo hướng sửa đổi và hoàn thiện khung chính sách tùy theo đối tượng nhà đầu tư.

Theo ông, trong hoàn cảnh tín dụng bất động sản thắt chặt, tiến độ dự án khó khăn khiến doanh thu nhận trước suy giảm, thị trường TPDN phải chịu áp lực lớn giúp doanh nghiệp bất động sản huy động nguồn lực.

Trong những năm gần đây, thị trường TPDN luôn có cơ cấu nhà phát hành tập trung chủ yếu là ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản.

Trong tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đang lưu hành 923.000 tỷ đồng vào cuối tháng 8/2023, giá trị trái phiếu do ngân hàng phát hành có quy mô 304 .000 tỷ đồng (chiếm 33%), trái phiếu bất động sản đạt 347.000 tỷ đồng (chiếm 37,6%) và còn lại hơn 271.000 tỷ đồng là của các doanh nghiệp trong các lĩnh vực khác như năng lượng, xây dựng, sản xuất và dịch vụ.

Nhìn lại cơ cấu phát hành của ba năm đỉnh cao của hoạt động phát hành từ 2019 - 2021, có đến khoảng 80% tổ chức phát hành là các doanh nghiệp chưa niêm yết, phần đông là các công ty dự án hoặc mới thành lập vốn khó tiếp cận được tín dụng ngân hàng, nhất là trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh kiểm soát tín dụng bất động sản trong mấy năm trở lại đây.

Với mức độ ảnh hưởng lớn của ngành bất động sản với thị trường TPDN, đỉnh đáo hạn năm 2024 của thị trường TPDN cũng chính là đỉnh nợ của ngành BĐS, với các doanh nghiệp phải tập trung cơ cấu nợ nhằm tính toán các giải pháp tài chính phù hợp để trả gốc và lãi, cũng như định hướng phát triển trong lúc thị trường còn đang gặp nhiều khó khăn.

Quy mô đáo hạn của thị trường TPDN. (Nguồn: FiinRatings).

Theo tính toán, áp lực phải trả cả gốc và lãi từ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp bất động sản trong giai đoạn 12 - 24 tháng tới rất lớn, với tổng giá trị đạt mức dự báo 275,7 ngàn tỷ đồng. Con số này cho thấy những thách thức không nhỏ đối với khả năng thanh toán của các doanh nghiệp ngành bất động sản

Bên cạnh đó, thị trường cũng đang kỳ vọng việc sửa đổi Thông tư 02 và Nghị định 08 sẽ có tác động tích cực đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, tác động chéo sang hệ thống ngân hàng thương mại là rủi ro không nhỏ, đặc biệt với những ngân hàng có vốn đệm dự trữ thấp hoặc khả năng bao phủ nợ xấu kém.

Xem xét quy định về phát hành TPDN

Vì vậy, một trong các giải pháp thúc đẩy thị trường TPDN là đẩy mạnh kênh chào bán TPDN rộng rãi ra công chúng thay vì tập trung vào phát hành riêng lẻ. Trong đó, các quy định về công bố thông tin nên được chuẩn hóa hơn nữa và đơn giản hóa các thủ tục phê duyệt phát hành.

Cụ thể, chuyên gia phân tích từ FiinRatings đề xuất công bố thông tin chào bán trái phiếu nên được cải thiện theo hướng bổ sung các thông tin đánh giá về khả năng đáp ứng nghĩa vụ nợ thay vì các thông tin phần lớn mang tính quá khứ như bản cáo bạch của những trái phiếu được chào bán trên thị trường hiện nay. Thêm vào đó, các trái phiếu chào bán ra công chúng nên được thực hiện xếp hạng tín nhiệm độc lập theo như thông lệ một số thị trường trái phiếu có mức độ phát triển cao hơn trong khu vực.

Với những trái phiếu chào bán ra công chúng được phát hành bởi các doanh nghiệp niêm yết và có mức xếp hạng tín nhiệm cao, cơ quan quản lý có thể xem xét áp dụng phương thức phê duyệt nhanh (express approval) hoặc tự động phê duyệt (deemed approval). Cùng với đó duy trì cơ chế hậu kiểm để hạn chế những vụ việc vi phạm.

Đối với phát hành riêng lẻ, đối tượng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp đã được thu hẹp theo quy định mới tại Nghị định 65. Tuy nhiên theo chuyên gia này nếu trái phiếu chỉ được chào bán riêng lẻ cho các nhà đầu tư định chế bao gồm ngân hàng, quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí... được cơ quan quản lý cấp phép thì có thể xem xét đơn giản hóa các thủ tục về cơ chế đại diện trái chủ.

Bên cạnh việc đơn giản hoá quy định về phát hành, chuyên gia từ FiinRatings cũng cho rằng cần tháo gỡ những rào cản pháp lý nhằm phát triển cơ sở nhà đầu tư.

Tháo gỡ khó khăn để các định chế tài chính tham gia

Với kênh phát hành riêng lẻ, hiện nhà đầu tư TPDN doanh nghiệp chủ yếu là ngân hàng thương mại và nhà đầu tư cá nhân. Các định chế tổ chức bao gồm công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư trái phiếu còn tham gia rất hạn chế.

Trong khi đó, thời gian vừa qua các ngân hàng thương mại hạn chế đầu tư TPDN do những quy định của NHNN nhằm kiểm soát rủi ro tín dụng và an toàn hệ thống và các công ty bảo hiểm bị hạn chế không được đầu tư trái phiếu doanh nghiệp phát hành với mục đích cơ cấu lại nợ theo Luật Kinh doanh bảo hiểm mới đi vào hiệu lực đầu năm 2023.

Cùng với những vụ vi phạm trên thị trường TPDN và các chính sách chuẩn hóa lại điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ thì những thay đổi chính sách phía cơ sở nhà đầu tư tham gia thị trường này đã làm cho thị trường trái phiếu riêng lẻ sụt giảm mạnh.

Vì vậy, để phát triển thị trường TPDN về trung và dài hạn thì Việt Nam chúng ta nên đánh giá và rà soát các quy định hiện nay nhằm xem xét mở rộng sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức vào thị trường này.

Với các tổ chức tín dụng, đây vẫn là nhóm nhà đầu tư lớn trên thị trường vốn của Việt Nam và chúng ta nên xem xét mở rộng điều kiện tham gia việc mua bán TPDN theo hướng kiểm soát tỷ lệ an toàn vốn ngoài việc áp dụng tiêu chí đơn lẻ là phải có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% như hiện nay. Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh sự tham gia của các định chế tài chính khác như quỹ hưu trí, quỹ đầu tư và nhóm các nhà đầu tư do Chính phủ quản lý bao gồm Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và đơn vị quản lý vốn nhà nước như SCIC, chuyên gia FiinRatings đề xuất.

NHNN sửa đổi Thông tư 16: Nhiều điểm quan trọng với việc ngân hàng mua TPDN

27-12-2023

Phó Thủ tướng: Rà soát khả năng thanh toán của các tổ chức phát hành có TPDN đáo hạn năm 2024

22-12-2023

Thị trường bất động sản tiếp tục trì trệ sẽ tạo áp lực lớn lên TPDN và nợ xấu năm 2024

Hạ An

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh

Link bài gốc

https://doanhnghiepkinhdoanh.doanhnhanvn.vn/chuyen-gia-fiinratings-de-xuat-co-che-tu-dong-phe-duyet-tpdn-co-xep-hang-tin-nhiem-cao-422024141742932.htm