Chuyên gia FiinRatings đề xuất cơ chế tự động phê duyệt TPDN có xếp hạng tín nhiệm cao

Theo ông, trong hoàn cảnh tín dụng bất động sản thắt chặt, tiến độ dự án khó khăn khiến doanh thu nhận trước suy giảm, thị trường TPDN phải chịu áp lực lớn giúp doanh nghiệp bất động sản huy động nguồn lực.

Trong những năm gần đây, thị trường TPDN luôn có cơ cấu nhà phát hành tập trung chủ yếu là ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản.

Trong tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đang lưu hành 923.000 tỷ đồng vào cuối tháng 8/2023, giá trị trái phiếu do ngân hàng phát hành có quy mô 304 .000 tỷ đồng (chiếm 33%), trái phiếu bất động sản đạt 347.000 tỷ đồng (chiếm 37,6%) và còn lại hơn 271.000 tỷ đồng là của các doanh nghiệp trong các lĩnh vực khác như năng lượng, xây dựng, sản xuất và dịch vụ.

Nhìn lại cơ cấu phát hành của ba năm đỉnh cao của hoạt động phát hành từ 2019 - 2021, có đến khoảng 80% tổ chức phát hành là các doanh nghiệp chưa niêm yết, phần đông là các công ty dự án hoặc mới thành lập vốn khó tiếp cận được tín dụng ngân hàng, nhất là trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh kiểm soát tín dụng bất động sản trong mấy năm trở lại đây.

Với mức độ ảnh hưởng lớn của ngành bất động sản với thị trường TPDN, đỉnh đáo hạn năm 2024 của thị trường TPDN cũng chính là đỉnh nợ của ngành BĐS, với các doanh nghiệp phải tập trung cơ cấu nợ nhằm tính toán các giải pháp tài chính phù hợp để trả gốc và lãi, cũng như định hướng phát triển trong lúc thị trường còn đang gặp nhiều khó khăn. 

Theo tính toán, áp lực phải trả cả gốc và lãi từ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp bất động sản trong giai đoạn 12 - 24 tháng tới rất lớn, với tổng giá trị đạt mức dự báo 275,7 ngàn tỷ đồng. Con số này cho thấy những thách thức không nhỏ đối với khả năng thanh toán của các doanh nghiệp ngành bất động sản

Tháo gỡ khó khăn để các định chế tài chính tham gia

Với kênh phát hành riêng lẻ, hiện nhà đầu tư TPDN doanh nghiệp chủ yếu là ngân hàng thương mại và nhà đầu tư cá nhân. Các định chế tổ chức bao gồm công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư trái phiếu còn tham gia rất hạn chế.

Trong khi đó, thời gian vừa qua các ngân hàng thương mại hạn chế đầu tư TPDN do những quy định của NHNN nhằm kiểm soát rủi ro tín dụng và an toàn hệ thống và các công ty bảo hiểm bị hạn chế không được đầu tư trái phiếu doanh nghiệp phát hành với mục đích cơ cấu lại nợ theo Luật Kinh doanh bảo hiểm mới đi vào hiệu lực đầu năm 2023.

Cùng với những vụ vi phạm trên thị trường TPDN và các chính sách chuẩn hóa lại điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ thì những thay đổi chính sách phía cơ sở nhà đầu tư tham gia thị trường này đã làm cho thị trường trái phiếu riêng lẻ sụt giảm mạnh.

Vì vậy, để phát triển thị trường TPDN về trung và dài hạn thì Việt Nam chúng ta nên đánh giá và rà soát các quy định hiện nay nhằm xem xét mở rộng sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức vào thị trường này.

Với các tổ chức tín dụng, đây vẫn là nhóm nhà đầu tư lớn trên thị trường vốn của Việt Nam và chúng ta nên xem xét mở rộng điều kiện tham gia việc mua bán TPDN theo hướng kiểm soát tỷ lệ an toàn vốn ngoài việc áp dụng tiêu chí đơn lẻ là phải có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% như hiện nay. Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh sự tham gia của các định chế tài chính khác như quỹ hưu trí, quỹ đầu tư và nhóm các nhà đầu tư do Chính phủ quản lý bao gồm Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và đơn vị quản lý vốn nhà nước như SCIC, chuyên gia FiinRatings đề xuất.