Chính sách thuế của Trump có thể giết chết hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ ở Trung Quốc

Chi phí nhân công tăng và tình trạng siết chặt quy định hơn liên tiếp đẩy công ty của Eric Li, một công ty sản xuất đồ thủy tinh ở Đông Nam Trung Quốc, vào nguy cơ phá sản mặc dù những bóng đèn do công ty này sản xuất đang nằm trên kệ của Home Depot (một nhà bán lẻ vật dụng xây dựng và nội thất rất lớn ở Mỹ). Lời đe dọa sẽ áp thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc có thể là đón giáng cuối cùng.

Ba trong số bốn lò nung của công ty thủy tinh Huizhou Baizhan đang nằm im phủ bụi. Số nhân công lao động sản xuất bóng đèn, bình hoa để xuất sang Mỹ chỉ còn 150 trong khi cách đây 10 năm là 1.000. Lợi nhuận của công ty cũng đang sụt giảm, và ông Li nói rằng công ty của ông đang trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”.

“Nếu hàng bị đánh thuế nhập khẩu, đó sẽ là kết thúc đối với chúng tôi”, “chúng tôi không có khả năng chi trả thêm bất cứ chi phí nào nữa”, đó là những lời của giám đốc 42 tuổi Eric Li.

Hàng ngàn nhà máy vừa và nhỏ khác ở Trung Quốc cũng đang phải chịu hoàn cảnh tương tự. Một vài chủ sở hữu đang nghĩ đến việc đóng cửa hoặc bán nhà máy nếu như Tổng thống Trump áp dụng chính sách thuế mới lên các mặt hàng Trung Quốc (có thể lên tới 45%). Họ, những nhà sản xuất quần áo, đồ chơi và đồ gia dụng, tạo nên giá trị xuất khẩu hằng năm sang Mỹ lên tới 462,8 triệu đô la tuy nhiên vẫn gặp thách thức lớn trong việc chịu đựng khoản thuế cũng như việc chuyển hướng sang thị trường Đông Nam Á.

Giá trị xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ qua các năm (Ảnh: Bloomberg)

Ông Karet Eloot, một đối tác lâu năm của công ty McKinsey (một trong những công ty tư vấn kinh doanh lớn nhất thế giới) chi nhánh Thượng Hải, nhận định: “Những công ty nhỏ thường chỉ có thể tập trung vào thị trường chính của họ chứ không thể phát triển linh hoạt như những doanh nghiệp lớn”. Ông Karet cũng nói rằng những doanh nghiệp này sẽ bị ảnh hưởng mạnh bởi những thay đổi về thuế nhập khẩu ở Hoa Kỳ.

Ông Trump từng cáo buộc Trung Quốc về những hành vi không công bằng trong thương mại và thao túng tiền tệ, đồng thời cam kết sẽ giải quyết hai vấn đề này nếu ông đắc cử. Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Wilbur Ross, trong một cuộc phỏng vấn trên kênh Bloomberg vào ngày 1/3, cho biết những biện pháp sẽ được thông báo “ngay sau khi chuẩn bị kỹ lưỡng”.

Tuyên bố đó đã lắng xuống khi Steve Schwarzman (một trong những cố vấn kinh tế hàng đầu của Trump), nói rằng Tổng thống có khả năng sẽ kiềm chế những chỉ trích về Trung Quốc.

Theo tính toán của ông Kevin Lai (chuyên gia ở Hồng Kong về kinh tế khu vực châu Á), một chiến dịch về thuế của ông Trump có thể làm giảm tới 87% hàng Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ.

Trung Quốc cũng có thể trả đũa bằng cách đánh thuế nhập khẩu lên các mặt hàng Mỹ như máy bay Boeing, iPhone hoặc đậu nành. Các doanh nghiệp Mỹ ở Trung Quốc cũng có thể phải đối mặt với các cuộc điều tra về thuế hoặc chống độc quyền.

Ông Eddy Li, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất Trung Quốc ở Hồng Kông cho biết, "Có quá nhiều bất cập cho cả hai nước khi tham gia vào một cuộc chiến tran thương mại”, và "dù lo ngại về vấn đề đó, chúng tôi cũng vẫn phần nào cảm thấy lạc quan”.

Gia tăng chi phí

Bất kỳ mức thuế nào mà Trump đưa ra cũng có thể ảnh hưởng tới những xưởng sản xuất tỷ đô. Chẳng hạn như công ty Hon Hai Precision Industry (sản xuất iphone ở Đài Loan) hoặc công ty Yue Yuen (sản xuất các mặt hàng Nikes).

Và nó sẽ nhấn chìm những doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn dĩ đã đang phải đấu tranh với sự tăng giá nhân công, nghĩa vụ về bảo hiểm xã hội và luật bảo vệ môi trường ngày một khắt khe. Theo các số liệu của Hải quan Trung Quốc, các công ty tư nhân, phần lớn là các công ty nhỏ và vừa tạo ra khoảng 45% lượng hàng xuất khẩu của quốc gia trong tháng 1-2.

Trong suốt 10 năm qua, chi phí sản xuất ở Trung Quốc tăng lên tương đương 85% so với Mỹ. Đó là nhận định của ông Steve Maurer, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Alix Partners ở Thượng Hải. Kết quả là các mặt hàng Trung Quốc đang trở nên đắt đỏ hơn. Giá nhà sản xuất tháng 2 tăng 7,8%, đây là tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2008 và sự gia tăng này đang dấy lên nỗi lo ngại về lạm phát toàn cầu.

Nhà cung ứng cho Hasbro

Tập đoàn Lung Cheung, một nhà cung ứng cho Hasbro (hãng sản xuất đồ chơi lớn thứ 3 trên thế giới có trụ sở ở Hoa Kỳ), đã phải chuyển gần như toàn bộ dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc sang Indonesia vì không chịu nổi sự gia tăng về chi phí.

“Một sự tăng thuế dù chỉ 10% thôi cũng sẽ khiến các nhà sản xuất Trung Quốc gặp khó khăn, các doanh nghiệp mà ở lại Trung Quốc thì chỉ có cách bán lại nhà máy với giá cao và chấm dứt kinh doanh”, giám đốc của tập đoàn Lung Cheung nhận định.

Những công ty vừa và nhỏ ở Trung Quốc đang bị đe dọa bởi chính sách của ông Donald Trump

Còn tại công ty sản xuất thủy tinh Baizhan, giá nhân công đã nhân lên 3 lần trong vòng 1 tháng, và lợi nhuận thu được trên mỗi bóng đèn họ sản xuất đã giảm đi một nửa so với 9 năm trước, xuống còn 10% so với 9 năm trước. Đó là chia sẻ của Eric Li, người đã làm cho công ty từ năm 2001.

Li bán sản phẩm cho tập đoàn Westinghouse Lighting và từ đây, chúng sẽ được mua bởi công ty Home Depot. Một đại diện của Home Depot chia sẻ rằng Westinghouse hiện đang là nhà cung ứng của họ và tuyên bố rằng sẽ không chấp nhận sự độn giá do thuế nhập khẩu.

Tương lai mờ mịt

Những nhà sản xuất khác ở Huệ Châu đang bị đẩy vào bế tắc. Công ty Jia Yang Industrial, một công ty sản xuất các sản phẩm nhựa ngoại vi cho các thương hiệu như JBL hay Harman, cũng đang từng bước ngừng kinh doanh. Chủ sở hữu nhà máy này chia sẻ, trong suốt 10 năm qua, lương nhân công tăng từ 3,3 Yuan (gần 11,000 VND) 1 giờ lên đến 8,5 Yuan (gần 28,000 VND) 1 giờ, và nhân lực cũng giảm từ 500 xuống còn 80. Được biết, nhà máy này có doanh thu 10 triệu Yuan (gần 33 tỷ VND) 1 năm, chỉ bằng một nửa so với năm 2008 và 90% doanh thu đến từ thị trường Mỹ.

Chủ sản xuất cho biết thêm, anh rất muốn chuyển cơ sở về Đài Loan tuy nhiên công ty lắp ráp cho thiết bị cũng đang ở Huệ Châu. Hơn nữa, rất có thể những nơi khác cũng bị ảnh hưởng bởi các chính sách của ông Donald Trump. Anh chia sẻ rằng không có nơi nào an toàn và anh đã sẵn sàng bỏ cuộc.

Tổng thống Trump từ bỏ TPP dẫn đến việc giảm thuế đối với những mặt hàng xuất khẩu của Đài Loan và các nước Đông Nam Á, đồng thời hướng đến việc tái đàm phán Hiệp Định thương mại tự do Bắc Mỹ (có thể làm tăng thuế các mặt hàng từ Mehico).