Chính sách quản lí tiền ảo: Đang hoàn thiện dần

Ảnh minh họa về tiền ảo Bitcoin

Thông tin trên được ông Nguyễn Cảnh Thăng, Phó trưởng phòng Pháp luật Kinh tế ngành, Vụ Pháp luật Dân sự kinh tế, Bộ Tư pháp cho biết tại hội thảo “Ngăn chặn khủng hoảng tài chính và tương lai của tiền tệ - tiền điện tử” được tổ chức vào ngày 16-8. 

Hội thảo do Viện Kế toán Công chứng Anh và xứ Wales (ICAEW), Cục Quản lý Giám sát Kế toán và Kiểm toán, Bộ Tài Chính và Ernst & Young Việt Nam phối hợp tổ chức tại Hà Nội.

Tiền ảo hay còn gọi là tiền điện tử. Hiện nay trên thế giới có khá nhiều loại tiền điện tử. Nhiều tập đoàn đã phát hành những đồng tiền điện tử riêng (ví dụ Facebook dự kiến đưa ra đồng tiền Libra) và đồng tiền ảo được nhiều người biết đến nhất trên thế giới là đồng Bitcoin.

Chưa có quy định chính thức về giao dịch tiền ảo

Tại hội thảo, ông Thăng cho hay, cách đây 2 năm Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt đề án hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về quản lý tiền ảo, tài sản ảo. Đề án này giao cho 5 bộ ngành cùng tham gia.

“Đến nay tại Việt Nam chưa có văn bản pháp lý nào chính thức quy định về tài sản ảo, tiền ảo. Đang có khoảng trống liên quan đến vấn đề này. Tại các văn bản pháp luật về tín dụng ngân hàng, Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật Tổ chức tín dụng, pháp luật về ngoại hối và các quy định pháp luật liên quan thì tài sản ảo hay tiền ảo không được xem là tiền hay là phương tiện thanh toán,” ông Thăng nói.

Vị đại diện Bộ Tư pháp cho rằng cơ chế ứng xử với tiền ảo, tài sản ảo cũng là một yêu cầu đặt ra trong quản lý, đặc biệt là vấn đề bảo đảm an ninh trong thanh toán hay vấn đề liên quan đến tiền tệ.

Vẫn theo ông Thăng, trong thực tế, những giao dịch liên quan đến tiền ảo vẫn diễn ra và không có quy định pháp lý, những vụ việc vẫn phát sinh nhưng không có căn cứ để xử lý vi phạm. Hiện nay khung pháp lý để thử nghiệm công nghệ ngân hàng đang được ngân hàng nhà nước nghiên cứu, hoàn thiện.

Song ông Thăng cho rằng, để hoàn thiện pháp lý quản lý về tiền ảo, có một số vấn đề đặt ra. Đây là vấn đề mới cần nghiên cứu đầy đủ bản chất của nó. Cần xây dựng khuôn khổ pháp lý trên nền tảng hiện hành. Ví dụ như Bộ luật Dân sự hiện không có quy định về tài sản ảo, không quy định tiền ảo là tài sản…

Hoàn thiện chế tài, khung pháp lý

Để đảm bảo quyền và nghĩa vụ liên quan, quản lý tốt thị trường giao dịch tiền ảo trong thực tế, ông Thăng cho rằng cần có định hướng xây dựng cơ chế pháp lý thử nghiệm để tổng kết và ban hành quy định pháp luật… 

Nhưng hiện nay theo quy định của Hiến pháp, của Luật đầu tư, Luật Dân sự thì việc hạn chế quyền của tổ chức cá nhân phải bằng luật. Những đề án cụ thể có thể nghiên cứu xây dựng nghị định Chính phủ. 

Những vấn đề ổn định rồi có thể đề xuất xây dựng luật. Hoặc trong trường hợp hai phương án đó không được thì phải sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến các chuyên ngành để điều chỉnh.

Ngoài việc xây dựng các quy định để điều chỉnh ông Thăng còn cho rằng phải hoàn thiện chế tài, phải có khung pháp lý, quy định pháp luật liên quan đến hình sự. Đây là vấn đề đang đặt ra với các cơ quan nghiên cứu trong hoàn thiện pháp luật.

“Yêu cầu thực tiễn và khoảng trống pháp lý đặt ra khi đối chiếu với quy định pháp luật hiện hành cho thấy rất cần hoàn thiện quy định pháp luật điều chỉnh về tài sản ảo. Nhưng đây là vấn đề mới tại Việt Nam và thế giới nên sẽ là thách thức đặt ra với hoàn thiện quy định pháp luật,” ông Thăng nhấn mạnh.

Theo vị đại diện của Bộ Tư pháp hiện nhiều nước trong khu vực chưa có quy định cụ thể nào về tiền ảo và tài sản ảo. Một số quốc gia đã ban hành quy định như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan… nhưng cũng chỉ là bước đầu, tạo cơ chế thử nghiệm, thí điểm. 

Do đó ông cho rằng hoạt động này phải nghiên cứu hết sức thận trọng bởi vì đây là lĩnh vực tạo nhiều cơ hội phát triển, thu hút đầu tư, vốn nhưng cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro… đặt ra vấn đề cần thận trọng trong quản lý.

Ông Thăng cho rằng bên cạnh việc Chính phủ cần hoàn thiện khung pháp lý còn phải đẩy mạnh tuyên truyền để hạn chế rủi ro cho người dân liên quan đến tiền ảo. Và ông cũng cho biết định hướng quản lý của Việt Nam với tiền ảo và tài sản ảo là hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm hạn chế rủi ro.

Hiện nay nhiều bộ ngành vẫn đang triển khai đề án quản lý tiền ảo, tài sản ảo và hy vọng thời gian tới có thể có những đề xuất cụ thể về quản lý lĩnh vực này.

Tại hội thảo, ông John Mongerlard, giám đốc chuyên môn của Viện Kế toán Công chứng Anh và xứ Wales cho biết hiện tiền ảo mới chiếm khoảng 1% GDP toàn cầu. Tuy nhiên, trên thực tế, giới phân tích cũng chưa thể nhận định cụ thể liệu tiền mã hóa hay tiền ảo trong tương lai có thay thế cho tiền mặt không, do đó các quốc gia cần phải chuẩn bị cho việc này.