Chiến tranh thương mại với Việt Nam dưới góc nhìn của cố vấn kinh tế cựu Tổng thống Obama
 |
Mỹ chi tới 12 tỷ USD để hỗ trợ nông dân trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc |
|
Chiến tranh thương mại khiến hơn 1 triệu tấn thịt Mỹ nằm kho |
Năm 2016, quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đưa ra mức dự báo về tăng trưởng GDP thực năm 2017 cho các nền kinh tế trên thế giới trong đó có Mỹ, khu vực châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ và cả Việt Nam.
Đáng chú ý là việc, hầu hết các dự báo của IMF đều sai, đa phần các nước tăng trưởng thực tế cao hơn, ngoại trừ trường hợp duy nhất là Nga.
Sang năm 2018, tốc độ tăng trưởng của châu Âu, Trung Quốc và Việt Nam thấp hơn so với dự báo một chút, nhưng tại Mỹ điều này lại diễn ra ngược lại. Tốc độ tăng trưởng của quốc giá này tăng nhanh, lạm phát và thất nghiệp sụt giảm…
 |
| Kinh tế Mỹ tăng mạnh hơn dự báo của IMF |
Theo đánh giá của ông Jason Furman - Đại học Havard, Chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế của Tổng thống Obama, trong ngắn hạn, nền kinh tế Mỹ sẽ được hỗ trợ tích cực bởi các gói kích thích tài chính. Nhưng nếu tiếp tục tình trạng giảm thuế và tăng chi như hiện tại sẽ là vấn đề trong dài hạn.
Nghiên cứu của nhóm ông Furman cho thấy, tình trạng thâm hụt ngân sách của Mỹ có thể lên tới 5% GDP vào năm 2020 và dự tính là 7,1% GDP vào năm 2028. Với kích thước của nền kinh tế Mỹ, đây là con số khổng lồ, tình trạng này được đánh giá là hết sức tiêu cực. Khi đó, theo ông Furman Mỹ sẽ đi vay nợ bất cứ đâu có thể, bao gồm cả từ Trung Quốc…
 |
| Thâm hụt ngân sách của Mỹ có thể tăng đến mức tồi tệ trong dài hạn |
Cũng theo tính toán, cán cân thanh toán vãng lãi cũng sẽ ngày càng âm do chính sách thương mại dưới thời Tổng thống Trump, hiện đang ở mức -2,3% có thể giảm xuống gần -6% vào năm 2020.
Phía đối trọng của Mỹ là Trung Quốc, thặng dư thương mại đang giảm dần, từ mức kỷ lục gần 10% vào giai đoạn 2007, thặng dư thương mại của Trung Quốc hiện đã xuống dưới mức 2%. Tại Việt Nam, chỉ tiêu thặng dư thương mại cũng sẽ bị thu hẹp trong các năm tới.
Tuy nhiên đối với Mỹ, cán cân song phương mới là điều quan trọng nhất. Năm 2017, cán cân thương mại Mỹ - Trung đạt khoảng 380 tỷ USD, khu vực châu Âu là 150 tỷ USD… với Việt Nam là khoảng trên 40 tỷ USD. Một điểm cần lưu ý, giá trị thương mại với Trung Quốc của Mỹ còn tính thêm rất nhiều hàng hóa trung gian, sản xuất tại nhiều nơi và đầu ra cuối cùng tại Trung Quốc.
Nhìn vào cán cân xuất nhập khẩu, năm 2017 Mỹ nhập khẩu 506 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc, ở chiều ngược lại xuất khẩu 130 tỷ USD. Thoạt nhìn có thể thấy, phía Mỹ có lợi thế hơn khi có thể áp thuế vào khối hàng hóa giá trị trên 500 tỷ USD, trong khi Trung Quốc chỉ là 130 tỷ USD. Nhưng, Trung Quốc lại có nhiều công cụ để đáp trả Mỹ ngoài việc áp thuế ngược trở lại như công cụ tỷ giá, đầu tư nước ngoài hay các biện pháp xử lý với các khoản trái phiếu chính phủ Mỹ mà Trung Quốc đã mua.
Từ các sự kiện như áp thuế vào các tấm pin mặt trời vào tháng 1/2018 (trị giá 10,3 tỷ USD), áp thuế đối với thép và nhôm (trị giá 33 tỷ USD), áp thuế nhập khẩu 50 tỷ USD với Trung Quốc vào đầu tháng 7/2018 và sắp tới Mỹ sẽ áp thuế với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và con số có thể leo thang lên trên 500 tỷ trong tương lai.
 |
| Ông Jason Furman |
Kể từ tháng 4, đồng USD đang có xu hướng mạnh lên trong khi đồn Yuan lại giảm giá, VND thì có tương quan theo USD.
Nhìn vào cơ cấu xuất nhập khẩu của Việt Nam, chiến tranh thương mại sẽ khiến cho giá trị xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ có thể tăng lên do thay thế một phần hàng hóa từ Trung Quốc. Vấn đề tỷ giá đồng Yuan cũng sẽ khiến cho nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam gia tăng, hiện Việt Nam đang nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc, giá trị khoảng 75 tỷ USD vào năm 2017.
Đối với hiệp định TPP, nếu như được tiến hành thì Việt Nam sẽ là nước được hưởng lợi nhất cho đến năm 2030, trong khi đó Mỹ hưởng lợi không nhiều, tuy nhiên sau đó nước này rút khỏi TPP.
Việc hiệp định TPP chuyển thành CPTPP khiến cho lợi ích của Việt Nam từ hơn 6% giảm xuống chỉ còn 3,5% so với đường cơ sở, và nếu tiếp tục chịu tác động của chiến tranh thương mại, cón số này sẽ còn giảm xuống còn 1%. Giá trị xuất khẩu, nhập khẩu vì thế mà cũng bị ảnh hưởng theo, từ 20 – 25% xuồng còn 5 – 10%.
