Chăn nuôi heo qui mô nhỏ của Trung Quốc chịu thiệt hại nặng nề nhất từ dịch ASF

Làng Zhang'ao ở miền Đông Trung Quốc đã từng sôi động với âm thanh của 1.300 con heo vào mùa hè năm ngoái, nhưng năm nay cả làng heo chìm trong yên lặng sau khi toàn bộ số heo bị giết sau khi sự bùng phát của dịch.

Nằm giữa những ngọn đồi xanh ở phía đông tỉnh Chiết Giang, Zhang'ao chỉ là một ví dụ về sự tấn công của dịch bệnh tàn khốc đối với các cộng đồng. 

Dịch ASF đã quét qua Trung Quốc, nhà sản xuất heo và người tiêu thụ thịt heo lớn nhất thế giới, trong năm qua làm giảm khoảng một phần ba trong tổng số 360 triệu con heo, theo ước tính của Rabobank.

Vấn đề đối với những hộ chăn nuôi qui mô nhỏ ở Zhang'ao hiện hữu trên cả nước, khi việc tiêu hủy hàng loạt thúc đẩy sự chuyển đổi trong ngành công nghiệp thịt heo trị giá 128 tỉ USD của Trung Quốc sang các tập đoàn điều hành trang trại công nghiệp lớn.

"Chúng tôi muốn biết khi nào có thể nuôi heo trở lại", trưởng làng Wan Changnan cho biết. Chỉ vào một khu phức hợp có sức chứa 3.000 động vật, ông nói thêm: "nếu không nuôi heo thì tất cả thiết bị này đều vô dụng".

Sự chuyển đổi cũng dấy lên câu hỏi về một truyền thống từ bao đời nay, vốn là một phần của cuộc sống nông thôn trên khắp Trung Quốc trong nhiều thế kỉ. 

Chữ "nhà" (家) trong tiếng Trung Quốc được tạo thành từ một phần của chữ "con heo" với mái che trên đầu.

"Trước đây, mọi gia đình đều nuôi heo. Đó là vào thời điểm không thể có nguồn thu nhập khác", ông Zhang Huizhi, một quan chức địa phương, cho biết.

Nguồn: Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc/Financial Times

Số heo ở Zhang'ao đã giảm trong nhiều thập kỉ, khi những người trẻ tuổi di cư đến các thành phố để tìm việc và làm trong ngành dịch vụ, đã phát triển ở khu vực nông thôn, thay vì làm việc trong các trang trại. 

Một chiến dịch của chính phủ được đưa ra vào năm 2014 để đóng cửa hàng trăm nghìn trang trại chăn nuôi qui mổ nhỏ để giảm ô nhiễm nông thôn cũng buộc dân làng phải gom heo vào một cơ sở mới.

Những xu hướng trên đã giảm số lượng trang trại với ít hơn 50 con heo từ 80 triệu một thập kỉ trước xuống dưới 40 triệu. Ngược lại, số trang trại thương mại sở hữu hơn 50.000 con heo đã tăng từ 50 lên hơn 300 so với cùng kì, theo dữ liệu của chính phủ Trung Quốc.

"Nhiều trang trại chăn nuôi vừa và nhỏ đã rút khỏi thị trường, theo đó có thể để lại thị phần rộng lớn cho các nhà máy chăn nuôi quy mô lớn", theo Feng Yonghui, một nhà phân tích tại công ty tư vấn Soozhu.

Ảnh: Reuters.

Các nhà đầu tư dường như cũng đồng tình với xu hướng trên. 

Cổ phiếu của nhà sản xuất thịt heo lớn nhất Trung Quốc, Wens Group niêm yết trên sàn giao dịch Thâm Quyến với 6 triệu con heo được giết mổ trong quí vừa qua, đã tăng 62% mỗi năm.

Cổ phiếu của Muyuan Foods, nhà sản xuất lớn thứ hai của Trung Quốc, đã tăng gần gấp đôi so với cùng kì, trong khi Shuanghui, giết mổ 4,7 triệu con heo, báo cáo lợi nhuận tăng trong quí vừa qua.

Những trang trại đã tránh lây nhiễm của dịch ASF dự kiến sẽ thu được lợi nhuận cao hơn, với giá heo dự báo sẽ tăng gấp đôi so với cuối năm 2018 vào cuối năm nay.

Nguồn: Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc/Financial Times

Trang trại qui mô nhỏ dường như không may mắn như vậy, ông Duan Ke, quản lí một trạng trại với hàng nghìn con heo cách Zhang'ao một giờ lái xe, dự đoán. 

"Hộ chăn nuôi nhỏ hơn sẽ không có tiền để tái đầu tư. Ngay cả khi họ có số tiền, họ sẽ không dám đầu tư cho đến khi tìm thấy một loại vacxin hiệu quả", ông nói.

Viện trợ của chính phủ Trung Quốc cũng ủng hộ các doanh nghiệp sản xuất thịt heo lớn. 

Trong năm nay, Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc đã yêu cầu các ngân hàng cấp tín dụng cấp tín dụng và những khoản vay lãi suất thấp cho trang trại với hơn 5.000 con heo.

Các tập đoàn lớn đang tiếp tục xây dựng trang trại, với công ty Nga Rusagro tuyên bố đầu tư 5 tỉ USD cho một dự án chăn nuôi heo qui mô lớn ở miền Đông Trung Quốc vào tháng 6, Financial Times cho hay.

Tuy nhiên, sản lượng thịt heo sẽ giảm từ 54 triệu tấn trong năm 2018 xuống còn 38 triệu tấn trong năm nay, theo Li Moyu, một nhà phân tích tại công ty môi giới Dongzheng của Trung Quốc.

Giá cao hơn sẽ gây thiệt hại cho người tiêu dùng Trung Quốc nhưng ít người cho rằng xã hội sẽ bị biến động từ sự tăng vọt của giá thịt heo. 

Người tiêu dùng Trung Quốc đã trở nên giàu có hơn trong những thập kỉ gần đây, nghĩa là họ chi trung bình dưới 30% thu nhập của họ cho thực phẩm.

Tuy nhiên, đối với những người nông dân ở Zhang'ao, có rất ít lý do để lạc quan. "Những người nuôi heo sẽ bị buộc phải ở nhà hoặc có thể tìm một số công việc nông nghiệp bán thời gian", ông Zhang nói.