'Cắt giảm lãi suất không phải là thuốc giải độc hiệu quả cho COVID-19'

Khi dịch virus corona đang diễn biến một cách phức tạp và lan rộng trên toàn cầu, những ảnh hưởng của dịch bệnh đến các nền kinh tế trên thế giới đang trở nên rõ nét hơn, thì tại Mỹ, các nhà đầu tư đang chờ đợi và kì vọng rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ sớm cắt giảm lãi suất, hỗ trợ nền kinh tế.

Trong tháng 2, chứng khoán Mỹ cũng đã ghi nhận những biến động đầy bất thường với biên độ giao dịch lớn. Trong tuần cuối cùng của tháng, chỉ số S&P 500 đã có 7 phiên giảm điểm liên tiếp, chuỗi đi xuống dài nhất kể từ năm 2016. S&P 500 đã mất gần 11% trong một tuần, đây là cú rơi từ đỉnh xuống vùng điều chỉnh nhanh nhất trong lịch sử.

Dường như mọi con mắt của các nhà đầu tư đang đổ dồn vào những động thái của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), cơ quan được coi là chịu trách nhiệm duy trì tăng trưởng kinh tế. 

Cắt giảm lãi suất không phải là thuốc giải hiệu quả cho COVID-19

Một ý kiến trên The New York Times cho rằng cơ quan có ảnh hưởng lớn nhất đối với sự phát triển kinh tế trong ngắn hạn thời điểm này không phải là Fed mà là Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh.

"Fed có rất ít khả năng để bảo vệ sức khỏe của nền kinh tế Mỹ trong thời gian tới khi dịch COVID-19 bắt đầu lan rộng và điều quan trọng nhất mà Chính phủ Mỹ có thể làm để hạn chế thiệt hại kinh tế là có một phản ứng y tế công cộng hiệu quả", người này nhận định.

Có thể nhận thấy sức mạnh của Fed đã thường xuyên và dễ dàng bị cường điệu hóa. Ngân hàng trung ương quốc gia có ảnh hưởng đến nền kinh tế chủ yếu bằng cách tăng và giảm lãi suất cơ bản, hiện đang nằm trong khoảng từ 1,5% - 1,75%. Thị trường cũng đang đưa nhận định về việc cắt giảm lãi suất vào cuộc họp của Fed trong tháng 3 vào giá cả.

Cuối tuần trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết rằng virus corona gây ra rủi ro phát triển mạnh mẽ cho nền kinh tế và ngân hàng trung ương đã chuẩn bị hành động phù hợp. 

Nhưng việc cắt giảm lãi suất không phải là thuốc giải độc hiệu quả cho COVID-19. Lãi suất thấp hơn làm tăng trưởng kinh tế bằng cách thúc đẩy nhu cầu, trong khi sự gián đoạn gây ra bởi sự lây lan của virus đang làm giảm nguồn cung hàng hóa. Cắt giảm lãi suất không giải được bài toán về cú sốc cung.

Điều đó sẽ không làm cho công nhân Trung Quốc trở lại nhà máy làm việc hay kích thích giao thương trên Thái Bình Dương.

Cắt giảm lãi suất sẽ không giúp cho nền kinh tế trong nước chống lại sự gián đoạn khi các công nhân Mỹ ở nhà vì họ ốm hoặc vì họ không muốn bị lây bệnh.

Một ví dụ dễ thấy khác là Trung Quốc đã đóng cửa hàng ngàn rạp chiếu phim trong nước để hạn chế sự lây lan của virus. Các rạp không thể tăng doanh thu bán vé bằng cách giảm giá, Chính phủ cũng không thể tăng doanh thu bằng cách cắt giảm lãi suất để bỏ thêm tiền vào túi của công nhân. 

Sẽ không có doanh thu bán vé cho đến khi các rạp chiếu phim mở cửa trở lại, điều này khiến doanh thu tổn thất không chỉ cho các rạp chiếu Trung Quốc mà còn cho các hãng phim có phim không chiếu ở các rạp đó.

Bài học từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ

Tác giả đã đưa ra dẫn chứng về cú sốc cung lớn trong thời hiện đại là cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973, khi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) ngừng xuất khẩu dầu sang Mỹ và các đồng minh khác của Israel. 

Fed đã trả lời vào thời điểm đó bằng cách cắt giảm lãi suất, một sai lầm góp phần vào sự gia tăng của lạm phát trong những năm 1970 nhưng không giúp phục hồi tăng trưởng kinh tế. Hiện tại có rất ít lí do để lo ngại sự gia tăng lạm phát nhưng cũng có rất ít lí do để nghĩ rằng việc cắt giảm lãi suất sẽ thành công hơn trong việc phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Các quan chức Fed đã lên sóng trong những ngày gần đây để giải thích về giới hạn quyền hạn của họ. Đồng thời, họ đã nói rằng việc cắt giảm lãi suất có thể trở nên phù hợp nếu và khi virus corona ảnh hưởng đến nhu cầu của nền kinh tế.

Việc cắt giảm lãi suất hoặc điều chỉnh chỉnh sách tiền tệ có thể giúp giải quyết trong hoàn cảnh đó, nhưng nó sẽ không là một phương thuốc thần kì: Những người sợ nhiễm bệnh có thể sẽ không bị dụ dỗ đến các đại lí bởi lời hứa về lãi suất thấp hơn một chút cho một chiếc xe đời mới. 

Loại trợ giúp này của Fed cũng là thuốc tác dụng chậm. Phải mất nhiều tháng để hiệu ứng của sự thay đổi lãi suất chuẩn của Fed lan rộng khắp nền kinh tế. Đến lúc đó, cuộc khủng hoảng về virus corona có thể đã tới sát nút.

Chủ tịch Fed tại Dallas, ông Robert Robert Kaplan, nhận định trên Fox Business: "Đây là lần đầu tiên kể từ cuộc đại suy thoái, chúng ta thực sự có nhu cầu suy giảm trên toàn thế giới... Tuy nhiên, chúng ta cũng không biết tình trạng này sẽ tiếp tiễn trong bao lâu và tới bao giờ thì chấm dứt".

Trong một phát biểu, Chủ tịch Fed Powell khẳng định những yếu tố cơ bản của nền kinh tế Mỹ vẫn mạnh. Tuy nhiên, sự bùng phát của virus corona là một trong những nguy cơ đe dọa đến triển vọng kinh tế toàn cầu.

Ông cũng cho biết Fed đang theo dõi chặt chẽ những tiến triển và những liên quan đối với triển vọng kinh tế và sẽ sử dụng các công cụ và hành động phù hợp nhằm hỗ trợ nền kinh tế.