Các thương hiệu Trung Quốc thay thế Apple và Hyundai, chiếm lĩnh thị trường Nga

Trong năm qua, hàng trăm thương hiệu toàn cầu đã rời khỏi Nga như một động thái đáp trả lại cuộc xung đột tại Ukraine. Điều đó buộc người Nga phải tìm giải pháp thay thế cho mọi thứ, từ điện thoại thông minh đến ô tô, theo CNN.

Điều này lại giúp nhiều công ty khác hưởng lợi, trong đó bao gồm các doanh nghiệp Trung Quốc. Dữ liệu cho thấy gã khổng lồ ngành smartphone Trung Quốc là Xiaomi và nhà sản xuất ô tô Geely nằm trong số những công ty có doanh số bán hàng tăng vọt trong những tháng gần đây.

Theo Counterpoint Research, khi iPhone và Samsung Galaxy từng là sản phẩm bán chạy nhất, các mẫu smartphone của Xiaomi và một nhà cung cấp khác của Trung Quốc, Realme, hiện đang đứng đầu bảng xếp hạng doanh số bán hàng tại Nga.

Các nhà sản xuất Trung Quốc đã nổi tiếng ở Nga từ trước khi cuộc xung đột nổ ra, chiếm khoảng 40% thị trường điện thoại thông minh vào tháng 12/2021. Giờ đây, họ gần như đã chiếm lĩnh toàn bộ, chiếm 95% thị trường một năm sau đó, theo dữ liệu của Counterpoint Research.

Trong khi đó, Samsung và Apple, hai gã khổng lồ từng dẫn đầu thị trường Nga, đã chứng kiến ​​tổng thị phần của họ giảm từ mức 53% xuống chỉ còn 3% trong cùng kỳ khi họ rút khỏi đất nước.

Một câu chuyện tương tự đang diễn ra trên những con đường của Nga. Trong năm qua, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như Chery và Great Wall Motor đã lọt vào top 10 thương hiệu xe chở khách hàng đầu tại Nga, trong khi BMW và Mercedes đã biến mất, theo dữ liệu từ S&P Global Mobility.

Theo nhà cung cấp dữ liệu Autostat, người Nga đã mua một lượng ô tô Trung Quốc kỷ lục vào năm ngoái. Doanh số bán ô tô mới của Trung Quốc tại nước này đã tăng 7% vào năm 2022, lên 121.800 xe. Lada, thương hiệu nội địa từng là nhà sản xuất ô tô phổ biến nhất của Nga trước cuộc xung đột, cũng chứng kiến thị phần tăng từ khoảng 22% lên 28% vào năm 2022, theo dữ liệu của S&P.

Giống như Renault, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đã rút khỏi Nga sau cuộc xung đột tại Ukraine, bao gồm cả Hyundai và Kia, những công ty nước ngoài lớn khác ở xứ Bạch Dương. “Nó để lại một lỗ hổng lớn trên thị trường”, Tu Le, người sáng lập công ty tư vấn Sino Auto Insights có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết. “Điều này khiến các công ty Trung Quốc cảm thấy vui mừng bởi họ là những người có thể lấp vào lỗ hổng đó”.

Jan Stryjak, phó giám đốc của Counterpoint Research, cho biết Xiaomi, Realme và Honor “đã phản ứng nhanh chóng để nắm lấy cơ hội”. Họ đã tăng các chuyến hàng đến Nga lần lượt là 39%, 190% và 24% trong quý III/2022 so với quý trước đó.

Xiaomi là người hưởng lợi chính khi công ty chứng kiến thị phần tại Nga tăng gấp đôi trong suốt năm 2022. Công ty có trụ sở tại Bắc Kinh hiện là nhà cung cấp điện thoại thông minh hàng đầu tại Nga, phần lớn nhờ vào dòng Redmi nổi tiếng.

Giải pháp

Để đối phó với việc các doanh nghiệp toàn cầu rút khỏi thị trường, phía Nga đã đưa ra một số giải pháp. Năm ngoái, chính phủ đã cho phép cái được gọi là “nhập khẩu song song” (parallel imports) điện thoại thông minh, cho phép hàng hóa được đưa vào từ các nước láng giềng, chẳng hạn như Kazakhstan.

Nhà phân tích Harshit Rastogi của Counterpoint Research đã viết trong một bài đăng trên blog rằng thông lệ này đã giúp các nhà bán lẻ lớn của Nga tiếp tục bán điện thoại Samsung và Apple sau khi các lô hàng nhập khẩu trực tiếp bị cấm.

Tuy nhiên, các biện pháp cũng đi kèm với các vấn đề tiềm ẩn. Rastogi lưu ý rằng những người dùng đã mua những chiếc điện thoại này có thể gặp sự cố khi tải xuống các ứng dụng dành cho thiết bị di động đã bị chặn ở Nga, trong khi việc tìm kiếm dịch vụ từ các nhà cung cấp chính thức là “không được đảm bảo”.

Theo Tatiana Hristova, phó giám đốc nghiên cứu ô tô tại S&P Global Mobility, người Nga đã mua ô tô được bán vào nước này thông qua chính sách nhập khẩu song song, ngay cả khi biết rằng họ sẽ không được bảo hành.

Háo hức với những thương hiệu cao cấp, một số người Nga đã mua xe Mercedes và Audi trong kỳ nghỉ ở Kazakhstan hoặc Uzbekistan. Hristova nói: “Nếu bạn muốn có một chiếc ô tô, bạn chỉ cần nhờ một người nào đó đến châu Âu bằng xe buýt, mua một chiếc ô tô và mang nó đến Nga cho bạn”.

Thời điểm khó khăn cho người tiêu dùng

Mặc dù các thương hiệu Trung Quốc đang hưởng lợi tại Nga khi các doanh nghiệp quốc tế rút khỏi thị trường này, nhưng thị trường Nga đang bị thu hẹp khi nền kinh tế nước này suy thoái.

Năm ngoái, doanh số bán điện thoại thông minh của Nga đã giảm 33% xuống còn 21 triệu chiếc, theo Counterpoint Research. Để so sánh, mức giảm của thị trường điện thoại thông minh của châu Âu chỉ khoảng 20%.

Theo Autostat, thị trường ô tô của Nga thậm chí còn tồi tệ hơn khi chứng kiến mức sụt giảm về doanh số tới gần 60% vào năm 2022 so với năm trước. Bà Hristova nói rằng đối với nhiều người tiêu dùng Nga, các quyết định về các mặt hàng có giá trị lớn “có thể đang bị trì hoãn”.

Theo các nhà phân tích, câu hỏi lớn hiện nay là liệu thị trường có thay đổi mãi mãi hay không. Stryjak cho biết nếu cuộc xung đột tại Ukraine kết thúc, Apple và Samsung có thể sẽ xây dựng lại các hoạt động tại quốc gia này và nhanh chóng lấy lại doanh số bán điện thoại thông minh.

Trong khi đó, với thị trường ô tô, các chuyên gia cho rằng mọi thứ có thể khó khăn hơn dù một số công ty cũng bày tỏ sự quan tâm tới việc trở lại thị trường Nga nếu cuộc xung đột tại Ukraine kết thúc. Trong quyết định rời khỏi Nga vào năm ngoái, Renault đã để ngỏ khả năng quay trở lại thị trường này, với tùy chọn mua lại cổ phần của mình ở Lada cho đến năm 2028, bà Hristova lưu ý.

Dù vậy, ngay cả khi các doanh nghiệp nước ngoài quay trở lại thị trường Nga, những công ty Trung Quốc vẫn có thể giữ được chỗ đứng của mình, đặc biệt là trong thời gian mà các doanh nghiệp nước ngoài cần để xây dựng lại chuỗi cung ứng.