Bộ Tài chính sẽ tăng thanh tra các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và đơn vị cung cấp dịch vụ

Chiều 14/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị phát triển thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững. Trong đó, vấn đề liên quan đến phát hành trái phiếu để huy động vốn của các doanh nghiệp bất động sản được đề cập đến và thảo luận.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, trong 2 năm vừa qua, nhiều doanh nghiệp bất động sản đã lựa chọn kênh phát hành trái phiếu để huy động vốn phục vụ hoạt động kinh doanh. Cụ thể, hiện đã có trên 280 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp để huy động vốn. Riêng năm 2021, có 174 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu, chiếm 33,6% tổng khối lượng phát hành trái phiếu toàn thị trường. 

Về quy mô, các doanh nghiệp trên ngày càng huy động nhiều vốn, tổng khối lượng phát hành trái phiếu của nhóm bất động sản từ năm 2019 đến nay khoảng 500.000 tỷ đồng. Riêng trong 6 tháng đầu năm nay, các doanh nghiệp bất động sản cũng đã huy động được gần 90.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp.

Một số doanh nghiệp lớn, tình hình hoạt động tốt cũng đã mở rộng phát hành ra thị trường quốc tế với tổng khối lượng phát hành đạt hơn 1,3 tỷ USD trong giai đoạn 2019 - 2021.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, các doanh nghiệp bất động sản, xây dựng phát hành trái phiếu có mức vốn chủ sở hữu từ 100 đến 10.000 tỷ đồng. Bên cạnh những doanh nghiệp niêm yết đầu ngành có tỷ lệ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp trên vốn chủ sở hữu dưới 5%, còn một số doanh nghiệo là công ty chưa đại chúng, quy mô nhỏ nhưng có có hệ số nợ vay cao. 

Bộ Tài chính đặt ra vấn đề về khả năng cân đối vốn trong thời gian tới nếu tình hình thị trường gặp khó khăn của một số doanh nghiệp là công ty chưa đại chúng, quy mô nhỏ nhưng có có hệ số nợ vay cao hay doanh nghiệp huy động vốn với lãi suất cao trong khi kỳ hạn trái phiếu phát hành chỉ khoảng 2-4 năm.

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư rất khó đánh giá về chất lượng của các dự án đầu tư mà doanh nghiệp nêu tại bản công bố thông tin bao gồm cả các dự án đã, đang triển khai và dự kiến sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu do công bố thông tin liên quan đến các dự án này còn thiếu, nhất là về pháp lý.

Hơn nữa, không chỉ các ngân hàng thương mại là nhóm nhà đầu tư lớn mà các cá nhân cũng nắm giữ khối lượng lớn trái phiếu bất động sản do các đặc điểm về lãi suất cao, kỳ trả lãi linh hoạt. Trong bối cảnh thị trường bất động sản phát triển chưa bền vững sẽ có các rủi ro nhất định kể cả đối với trái phiếu có tài sản đảm bảo.

Mặc dù hiện nay dư nợ trái phiếu doanh nghiệp bất động sản mới tương đương khoảng 18,6% so với dư nợ tín dụng bất động sản của các ngân hàng thương mại nhưng rủi ro cần phải được theo dõi chặt chẽ do có sự liên thông tác động qua lại giữa các thị trường.

Phát triển thị trường minh bạch và bền vững

Về giải pháp, Bộ Tài chính đề xuất tập trung vào các nhóm giải pháp chính, đầu tiên là ổn định kinh tế vĩ mô:  Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định môi trường đầu tư, đảm bảo sự nhất quán, ổn định chính sách để nhà đầu tư yên tâm tham gia hoạt động, đầu tư trên thị trường.

Tiếp theo, đối với việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Bộ Tài chính sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách, pháp luật theo hướng tăng cường quản lý giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ. Nghị định số 153 nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, quản lý hoạt động phát hành trái phiếu đang được Bộ Tài chính hoàn thiện khung khổ pháp lý và trình Chính phủ.

Cuối cùng, đối với hoạt động kiểm tra giám sát: Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán nhà nước và các đơn vị chức năng tổ chức các đợt thanh tra tại các doanh nghiệp phát hành, các công ty cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Sau kiểm tra sẽ có công bố công khai rộng rãi ra thị trường về các sai phạm để tăng tính răn đe.

Bộ Tài chính cũng sẽ tiếp tục thường xuyên cung cấp thông tin, cảnh báo, khuyến nghị thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về các rủi ro đối với nhà đầu tư đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân khi tham gia thị trường trái phiếu donah nghiệp riêng lẻ.