Bloomberg: Việt Nam xoay xở thế nào với mối đe dọa thương mại từ ông Trump?

Trước việc chính quyền ông Trump đặt mục tiêu bảo hộ thương mại và rút khỏi thỏa thuận thương mại Thái Bình Dương (TPP), xuất khẩu Việt Nam đang loay hoay tìm các giải pháp phù hợp.

Tập đoàn Phú Tài

Việc Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận thương mại Thái Bình Dương (TPP) giống như một đòn giáng mạnh xuống Công ty Phú Tài ở Việt Nam, một nhà sản xuất đồ nội thất cho các cửa hàng của Wal-mart. Từ việc xem xét thuế biên giới đến việc tăng thuế nhập khẩu, những chính sách cải cách thương mại của Mỹ đang đẩy nền kinh tế nhỏ bé như Việt Nam đến với những rủi ro. Công ty này phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu khi 40% lượng hàng được bán sang Mỹ, và hoạt động kinh doanh có nguy cơ biến mất nếu như giá đồ nội thất của họ ở Mỹ tăng lên.

“Nếu chủ nghĩa bảo hộ ở Mỹ được đẩy mạnh, nó sẽ gây thiệt hại cho các nước phụ thuộc xuất khẩu như Việt Nam, chúng tôi cần Chính phủ giúp đỡ”, ông Nguyễn Sỹ Hòe, Phó Tổng giám đốc của Phú Tài chia sẻ với Bloomberg.

Mỹ là thị trường tạo nên 1/5 tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam và là thị trường lớn hơn cả Trung Quốc đối với nước này. Tuy nhiên, thặng dư thương mại trị giá 32 tỷ USD của Việt Nam với Mỹ bị đặt vào tầm ngắm của Nhà Trắng, sau khi ông Trump ra chỉ thị nghiên cứu và xác định bất kỳ một sự lạm dụng thương mại nào gây ra thâm hụt của Mỹ.

Ông Trump cũng tuyên bố ủng hộ điều chỉnh biên giới nhằm khuyến khích sản xuất hàng hoá ở Mỹ và giảm bớt tình trạng các công ty chuyển ra nước ngoài. Các chuyên gia từ ngân hàng Credit Suisse Group AG nhận định rằng sự tăng thuế nhập khẩu ở Mỹ sẽ làm giảm tới 0,9 % GDP của Việt Nam.

viet nam dang xoay xo the nao voi moi de doa thuong mai toi tu ong trump

Xuất khẩu (màu xanh), nhập khẩu (màu hồng) và thâm hụt thương mại(màu đen) của Mỹ với Việt Nam (Ảnh: Bloomberg)

Một chuyên gia khác về chính trị Việt Nam cũng cho biết: “Nếu Mỹ tạo ra một làn sóng bảo hộ thương mại mới, Việt Nam sẽ rất dễ bị tổn thất”.

Theo Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Wilbur Ross, Mỹ sẽ tiến hành điều tra những nước có thâm hụt lớn nhất nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân, đặc biệt là “gian lận và sai phạm trong thương mại”. Phát biểu này gióng lên một hồi chuông cho Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng phát biểu điều này có thể dẫn đến suy giảm xuất khẩu và đầu tư nước ngoài, gây tổn hại cho kinh tế.

Samsung và Intel

Tuyên bố này được đưa ra đúng vào thời điểm mà các đại gia công nghệ đang đổ xô vào Việt Nam, như Samsung, Intel hay LG. Những công ty này đã chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam do chi phí gia tăng và lực lượng lao động bị thu hẹp.

Kể từ khi bắt đầu chính sách “Đổi mới” năm 1986, Việt Nam ngày càng gắn chặt với thương mại toàn cầu, khiến nền kinh tế nông nghiệp trở thành nơi sản xuất mọi thứ, từ giày dép cho đến điện thoại thông minh. Xuất khẩu tăng lên mức kỷ lục 177 tỷ USD vào năm ngoái, trong đó Mỹ chiếm khoảng 42 tỷ USD - tăng hơn gấp đôi so với 5 năm trước. Điện thoại di động và phụ tùng chiếm khoảng 27%.

Những số liệu về GDP gần đây phản ánh mức độ phụ thuộc của Việt Nam vào thương mại với thế giới. Theo văn phòng thống kê của quốc gia, việc Samsung thu hồi điện thoại Galaxy Note 7 năm ngoái đã làm giảm tới 11% lượng vận chuyển điện thoại và linh kiện ra nước ngoài trong quý I.

Điều đó đã góp phần kiềm chế sự tăng trưởng GDP của Việt Nam. Quý 1 năm 2017, GDP chỉ tăng 5,1% trong khi dự đoán đưa ra từ Bloomberg là 6,25%. Trên trang web của Chính phủ, mục tiêu tăng trưởng GDP trong năm nay là 6,7%.

Xuất khẩu của Việt Nam sang các nước theo tỷ lệ phần trăm (Ảnh: Bloomberg)

Công ty Delta Sport

Chỉ riêng rào cản thương mại với Mỹ cũng đã gây ảnh hưởng đến các nhà sản xuất tại Việt Nam. Công ty bán đồ thể thao Delta Sport (trụ sở tại Thanh Hóa) đang phải đối mặt với sựu suy giảm lên tới 20% lượng đặt hàng từ Mỹ trong quý đầu của năm nay, giám đốc điều hành Nguyễn Trọng Thấu cho biết.

Năm ngoái, xuất khẩu sang Mỹ chiếm khoảng 40% lượng xuất khẩu của công ty này, tạo nên 30 triệu USD doanh thu. Đối tác chính của Delta Sport là chuỗi cửa hàng Wal-mart và tập đoàn Mizuno.

Ông Thấu chia sẻ: “Một số đối tác bán lẻ ở Mỹ của chúng tôi đang lo lắng về những chính sách mới này của Mỹ, họ lo ngại cho tương lai của những mặt hàng chúng tôi xuất sang đó”.

Hiệp định TPP có thể tạo lợi thế cho Việt Nam qua việc giảm hoặc đôi khi là loại bỏ thuế nhập khẩu sang Mỹ. Với sự rút lui của Mỹ, Việt Nam sẽ phải tính đến phương án thứ hai.

Các quan chức chính phủ tuyên bố sẽ thúc đẩy những thay đổi cơ cấu về kinh tế theo yêu cầu của thỏa thuận, bao gồm việc cải cách doanh nghiệp nhà nước và đẩy mạnh bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Chính phủ Việt Nam cũng đồng thời đẩy mạnh các lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bộ khoa học và công nghệ gần đây đã tổ chức chuyến công tác đến Mỹ cho các công ty Việt Nam để gặp gỡ các khách hàng tiềm năng và chính phủ đang giúp sức quảng bá cho các sản phẩm của họ.

Thỏa thuận song phương

Ông Trần Việt Thanh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: “Trong môi trường như hiện nay, điều quan trọng là phải nâng cao năng lực cạnh tranh”.

Ông Michael Michalak, giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng Kinh doanh Asean-Mỹ và cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam nói rằng Việt Nam có thể tìm cách tận dụng TPP ngay cả khi không có sự tham gia của Mỹ. Một trong những giải pháp thay thế là các thỏa thuận song phương hoặc theo nhóm nhỏ với các nước láng giềng hoặc các nước Mỹ Latinh, dựa trên cơ sở của đàm phán cũ.

Công ty Phú Tài đang dành 6,2 triệu USD (khoảng 140 tỷ đồng) để xây dựng nhà máy ở ven biển tỉnh Bình Định để nâng cao năng lực và cắt giảm các khâu trung gian. Ông cũng đề cao tầm quan trọng của việc tăng sức cạnh tranh và giảm thiểu chi phí.