Bloomberg: Kinh tế Việt Nam vững nhịp tăng trưởng trước sóng gió thuế quan toàn cầu

Theo Bloomberg, trái với những quan điểm lo ngại về một cuộc suy thoái sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế hồi tháng 4, sự kiên cường đáng kinh ngạc của kinh tế toàn cầu là điều gây bất ngờ cho nhiều nhà quan sát. Thậm chí, một số quốc gia được xem là dễ tổn thương nhất không chỉ xoay xở được mà còn đang trên đà phát triển mạnh mẽ và Việt Nam là một minh chứng điển hình.

Trên lý thuyết, đà tăng trưởng của Việt Nam lẽ ra đã phải chịu sức ép nặng nề khi Chính phủ theo đuổi chiến lược phát triển dựa trên việc thu hút các chuỗi cung ứng trong lĩnh vực may mặc, đồ gỗ và sản xuất chi phí thấp, sau đó dần dịch chuyển lên công nghệ cao hơn. Tăng trưởng GDP của Việt Nam đã được thúc đẩy, mức sống được cải thiện. Cùng với đó, Việt Nam đã xuất hiện thặng dư thương mại rất lớn với Mỹ, đứng thứ ba thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Mexico.

Bloomberg cho biết đã có những phàn nàn cho rằng nhiều hàng hoá Trung Quốc đang "quá cảnh" qua Việt Nam trước khi xuất sang Mỹ. Quả thực, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Trung Quốc tại Việt Nam đã tăng lên đáng kể khi Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn đối với các chủ nhà máy tìm kiếm một địa điểm chi phí rẻ, gần Trung Quốc nhưng không nằm trong lãnh thổ Trung Quốc.

Theo lẽ thường, các mức thuế mà Nhà Trắng áp đặt vào tháng 4 lẽ ra phải giáng một đòn mạnh vào mô hình kinh tế đang vận hành của Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn trụ vững một cách ấn tượng.

Mặc dù kim ngạch xuất khẩu trong tháng 11 có thấp hơn đôi chút so với dự báo, thành tích chung vẫn rất tích cực. Cụ thể, theo số liệu mới nhất, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã đạt mức kỷ lục 139 tỷ USD sau 11 tháng đầu năm, tăng 27% so với cùng kỳ năm trước; chỉ số sản xuất ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tháng 11 tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. 

Thành quả ấn tượng này còn được củng cố bằng dữ liệu về tăng trưởng kinh tế, với tăng trưởng GDP quý III/2025 đạt 8,2%, ngang bằng với Ấn Độ và đưa Việt Nam trở thành "ngôi sao" của Đông Á. 

Nhìn chung, Việt Nam vẫn được đánh giá là quốc gia có ưu thế hơn trong cuộc chiến thương mại - nhãn mác mà những người ủng hộ đã gán cho nước này ngay từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump.

Vẫn còn nhiều thách thức

"Việt Nam không cần một bối cảnh toàn cầu quá vững vàng để vượt trội so với các quốc gia láng giềng, nhưng điều kiện thuận lợi rõ ràng là một chất xúc tác tích cực", Bloomberg nhận định.

Theo dự báo mới nhất của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đối với các nền kinh tế lớn, tăng trưởng toàn cầu dự kiến sẽ vượt 3% trong năm 2025 và sau đó sẽ chậm lại đôi chút, còn 2,9% trong 12 tháng tiếp theo. Mỹ vẫn sẽ duy trì đà tăng trưởng ổn định, đạt mức 2%. Các dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng đưa ra nhận định tương tự.

Ông Mathias Cormann, cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Australia, Tổng Thư ký OECD, người vốn đại diện cho phe phản đối thuế quan, có lẽ cũng phần nào ngạc nhiên khi kịch bản "tận thế" vẫn chưa xảy ra. Chia sẻ với báo chí, ông cho rằng thuế quan sẽ dần đẩy chi phí lên cao, đồng thời kìm hãm chi tiêu và đầu tư.

Song song với những đánh giá tích cực về sức chống chịu của kinh tế toàn cầu, vẫn có các dấu hiệu cho thấy tăng trưởng sẽ chậm lại.

Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, thương mại hàng hoá và dịch vụ toàn cầu sẽ vượt mức kỷ lục 35.000 tỷ USD trong năm nay, tăng khoảng 7% so với năm 2024. Phần lớn sự tăng trưởng diễn ra trong nửa đầu năm, được cho là xuất phát từ việc tích trữ hàng tồn kho, khi doanh nghiệp chuẩn bị trước cho các cú sốc thuế quan. Việt Nam được cho rằng đã được hưởng lợi từ xu hướng này.

Ngoài ra, sự chủ động đối thoại, đàm phán đã giúp Việt Nam đưa mức thuế đối ứng từ 46% xuống còn 20%, đi kèm theo đó là một thoả thuận nhằm siết chặt tình trạng chuyển tải, tức là việc hàng hoá chủ yếu được sản xuất tại Trung Quốc nhưng đi vòng qua các nước thứ ba như Việt Nam rồi sang Mỹ. 

Bloomberg đánh giá đây là bài toán không đơn giản đối với một nền kinh tế đang nỗ lực trở thành mắt xích không thể thiếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi rất ít sản phẩm được tạo ra trọn vẹn ở một quốc gia duy nhất. Khi các khâu sản xuất đan xen, câu hỏi then chốt luôn là: bộ phận nào quyết định bản chất cốt lõi của sản phẩm và xuất xứ thực sự của sản phẩm nằm ở đâu?

Đà chững lại của kinh tế toàn cầu được kỳ vọng sẽ không diễn ra quá sâu rộng. Việt Nam cần các cơ sở sản xuất phải tiếp tục duy trì hoạt động nhịp nhàng. Hiện tại, trình độ phát triển của nước này vẫn còn thấp hơn nhiều quốc gia cùng nhóm đã tham gia cuộc chơi sản xuất chi phí thấp sớm hơn, như Thái Lan, Malaysia và Singapore. Mục tiêu đạt ngưỡng quốc gia thu nhập trung bình cao vào cuối thập kỷ này của Việt Nam được nhận định khó có thể song hành với một cú trượt dài của thương mại quốc tế.