AI bắt đầu được quyền chọn người lao động để sa thải

Theo một cuộc khảo sát do Capterra thực hiện vào tháng 11/2022, đối với 300 nhà lãnh đạo nhân sự của Mỹ, có tới 98% số người được hỏi đang lên kế hoạch sử dụng phần mềm và thuật toán để giúp họ đưa ra bất kỳ quyết định sa thải nào vào năm 2023, tờ Business Insider đưa tin.

Cụ thể, đối với các số liệu về ngày làm việc, mức lương hay kinh nghiệm..., các giám đốc nhân sự có thể sẽ sử dụng những dữ liệu liên quan đến "kỹ năng" và "hiệu suất" trong việc đưa ra quyết định sa thải. Có khoảng 70% người tham gia khảo sát lại đánh giá chi tiết từng chỉ số.

Theo Business Insider, những khảo sát có thể chỉ phản ánh một khía cạnh nhỏ nhưng điều này lại đang "thổi thêm lửa" vào tham vọng sử cụng công cụ AI cho các quyết định tuyển dụng của công ty trong tương lai.

khoảng 47% các nhà lãnh đạo nhân sự được Capterra khảo sát cho biết họ "hoàn toàn thoải mái" khi sử dụng AI để đưa ra quyết định sa thải. Đa số cho biết họ không "hoàn toàn tin tưởng" vào chất lượng dữ liệu của nhà tuyển dụng.

Amy Wright, đối tác quản lý tài năng và chuyển đổi tại IBM Global Business Services, cho biết vào năm 2021: “Những gì AI có thể làm là giúp chúng tôi có thể đưa ra quyết định tốt hơn". Trên thực tế, một số bộ phận nhân sự đã bắt đầu sử dụng AI cho cả tuyển dụng và sa thải.

Brian Westfall, nhà phân tích nhân sự cao cấp tại Capterra, một trang web đánh giá phần mềm, nói với The Washington Post rằng kể từ thời kỳ Đại suy thoái, các bộ phận nhân sự đã rất chú tâm đến con số dữ liệu. Hiện tại, ông Westfall nói rằng bộ phận nhân sự đã bị "thao túng" bởi dữ liệu nhiều hơn bao giờ hết.

Kể từ khi ra mắt vào tháng 11/2022, ChatGPT và các công cụ liên quan đã gây bão trên toàn thế giới và dẫn đến các suy đoán về việc liệu AI có thay thế công việc và đe dọa an ninh việc làm của người Mỹ hay không. Không rõ có bao nhiêu công ty sử dụng các công cụ AI khi tiến hành đánh giá hiệu suất và thăng chức, nhưng nhiều nhân viên nói rằng họ lo ngại về điều đó.

Với làn sóng sa thải nhân sự hàng loạt trong thời gian gần đây, những công cụ AI có khả năng cao được áp dụng để giúp cắt giảm việc làm. Theo Business Insider, các công ty không yêu cầu ChatGPT sa thải ai, nhưng AI đã được thiết lập tốt ở nhiều bộ phận nhân sự, hỗ trợ theo dõi các chỉ số lao động của nhân viên. Westfall cho biết việc kết hợp các thuật toán khi đưa ra các quyết định sa thải khó khăn cũng có thể "đặc biệt an ủi" đối với một số nhà quản lý nhân sự.

Trong nhiều năm, các công ty đã sử dụng AI để xử lý hồ sơ, tiến hành phỏng vấn và đánh giá ứng viên. Giữa bối cảnh tình trạng thiếu lao động khiến việc tìm kiếm nhân tài trở nên khó khăn, nhiều bộ phận nhân sự đã tận dụng bất kỳ lợi thế nào họ có thể có được.

Chẳng hạn, Amazon và Goldman Sachs đã sử dụng nền tảng tuyển dụng HireVue để thực hiện nhiều cuộc phỏng vấn qua video hơn. Trí tuệ nhân tạo của nền tảng này cũng đã được sử dụng để đánh giá và chấm điểm các ứng viên dựa trên các kỹ năng giao tiếp hay giải quyết vấn đề.

"Kết quả là chúng tôi có thể cải thiện chất lượng ứng viên, tăng gấp đôi số lượng cuộc phỏng vấn và tuyển dụng mà một công ty có thể thực hiện, đồng thời rút ngắn một nửa thời gian," Patrick Morrissey, giám đốc tăng trưởng của HireVue, đã nói với Insider.

Các công ty cũng đã sử dụng AI để đánh giá hiệu suất và giám sát nhân viên. Ví dụ, JP Morgan đã sử dụng một hệ thống công ty nội bộ cung cấp dữ liệu về các hoạt động tại nơi làm việc của nhân viên, bao gồm lượng thời gian họ dành cho các cuộc gọi Zoom và những gì họ làm trên điện thoại di động do công ty cung cấp.

Một số chuyên gia lập luận rằng các công cụ AI có thể giúp giảm bớt sự thiên vị trong quá trình tuyển dụng, những người khác lại bày tỏ lo ngại. Vào năm 2017, Amazon được cho là đã ngừng sử dụng một công cụ tuyển dụng AI mà họ nhận thấy có sự thiên vị đối với các ứng viên nữ.

Thậm chí, AI còn được sử dụng để "dự đoán tiêu hao", giúp các công ty dự đoán nhân viên nào có nhiều khả năng nghỉ việc nhất.

Tuy vậy, việc sử dụng AI cũng ẩn chứa những rủi ro nhất định, Theo Brian Westfall, hiệu ứng Snowball (quả cầu tuyết - PV) có thể xảy ra. Ví dụ, nếu một công ty không đối xử tốt với nhân viên thuộc nhóm thiểu số và nhiều người trong số họ nghỉ việc, AI có thể dự đoán rằng những nhóm thiểu số khác cũng có khả năng sẽ nghỉ việc. Và điều này có khả năng khiến những nhân viên này gặp rủi ro cao hơn trong đợt sa thải tiếp theo. Điều này có thể dẫn đến những quyết định sai lầm.