Xuất khẩu cá tra năm 2022: Xu hướng đối lập giữa Trung Quốc, EU và Mỹ

Trung Quốc, EU vẫn khó giữ đà tăng trưởng

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) xuất khẩu cá tra năm 2021 dự kiến đạt 1,5 tỷ USD, tăng nhẹ so với năm 2020 nhờ cú bứt phá vào quý IV. VASEP kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu cá tra năm 2022 đạt 1,7 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2021.

Tuy nhiên, việc duy trì sự tăng trưởng dương trong cả năm 2022 đang là bài toán khó với các doanh nghiệp khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhu cầu tiêu thụ của các thị trường khó tăng mạnh trong khi những áp lực lạm phát, cước vận tải, giá thức ăn thủy sản, giá nhân công… vẫn đeo đẳng.

Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu thụ của các thị trường khó tăng đột biến cũng sẽ tác động đến kim ngạch xuất khẩu cá tra năm 2022.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP dự báo Trung Quốc có thể là thị trường nhập khẩu lớn nhất của cá tra trong năm 2022.

Tuy nhiên, xuất khẩu sang thị trường này vẫn chịu tác động bởi chính sách "Zero COVID" cùng việc siết kiểm soát hàng nhập khẩu cả biên mậu lẫn chính ngạch.

Hệ quả là hàng hóa biên mậu liên tục đóng mở đầy bấp bênh trong khi cá tra xuất khẩu chính ngạch lại gánh khó khăn do các tàu feeder vào Trung Quốc qua Hong Kong bị tạm ngừng.

Do đó, việc tìm được container cho hàng xuất chính ngạch tùy thuộc quan hệ với hãng tàu, đại lý và giá cước với đủ loại phụ phí tăng chóng mặt.

Ở phía các nhà nhập khẩu, quy định kiểm dịch mới cũng khiến chi phí cho một lô hàng nhập khẩu cao gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Đứng trước bài toán chi phí, các nhà hàng Trung Quốc có thể xem xét thay thế cá tra bằng các loại cá nội địa. Ngoài ra, các rào cản thương mại và hàng rào kỹ thuật từ việc kiểm soát COVID-19 cũng tạo tâm lý dè dặt cho việc phát triển thêm các menu cá tra tại các nhà hàng.

Nếu như xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc gặp bất lợi bởi rào cản kỹ thuật thì sang EU và Anh lại ở khía cạnh cước vận tải 10 lần trong khi giá cá tra xuất khẩu vẫn ở mức thấp.

Bên cạnh đó, định kiến cá tra là loại cá thịt trắng rẻ tiền làm người tiêu dùng không dễ dàng móc hầu bao để trả cho mức gia tăng giá bán của cá tra. Do đó, trong năm 2022, thị trường EU và Anh sẽ khó tăng trưởng đột biến.

Điểm sáng ở thị trường Mỹ và các đối tác mới

Nếu như xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc, EU vẫn ảm đạm thì việc gia tăng thị phần ở Mỹ được coi là thành công của ngành cá tra trong năm 2021.

Lũy kế 11 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu cá tra vào Mỹ đạt gần 324 triệu USD tăng 48% so với cùng kỳ.

Xuất khẩu cá tra sang Mỹ tăng trưởng tích cực nhờ chính sách phủ sóng vắc xin, mở cửa kinh tế, người dân quay lại cuộc sống và trở lại thói quen trước dịch như ăn ở nhà hàng, du lịch…

Bên cạnh đó, tình hình tắc nghẽn của chuỗi logictics khiến lượng cá tồn kho cạn kiệt, nhu cầu nhập khẩu tăng cao.

Ông Hòe dự báo xuất khẩu cá tra sang Mỹ sẽ ổn định trong năm 2022 nhưng khó đột biến như năm 2021.

Ngoài Mỹ, các thị trường mới của ngành cá tra Việt Nam như Mexico, Brazil, Colombia, Nga và Ai Cập được kỳ vọng tăng trưởng trở lại trong năm 2022 và có thể bù đắp phần nào cho sự sụt giảm của thị trường Trung Quốc và Châu Âu.

Dự báo này được đưa ra dựa trên kết quả xuất khẩu cá tra sang 5 thị trường này sang tăng trưởng 44-84%, chiếm đến 16% về kim ngạch xuất khẩu cá tra trong 11 tháng năm 2021.