Xuất khẩu cá tra bắt đầu phục hồi trong quí III?

Vẫn còn phụ thuộc nhiều vào tình hình kiểm soát dịch bệnh của các nước

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn dịch COVID-19 đã và đang khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu của nhiều ngành hàng, trong đó mặt hàng cá tra bị đình trệ. 

Theo thống kê, 5 tháng đầu năm 2020, sản lượng cá tra ước đạt 462 nghìn tấn, giảm 6,3% so với cùng kì 2019.

Lượng xuất khẩu cá tra chỉ đạt 456 triệu USD, giảm 39,1% so với cùng kì năm 2019; trong đó, thị trường Trung Quốc giảm 48%, sang EU giảm 47,3%, sang Mỹ giảm 19,8%... 

Việc xuất khẩu cá tra giảm sút kéo theo giá cá tra nguyên liệu trong nước cũng giảm mạnh theo.

Theo số liệu của Cục Chế biến và Phát triển Thị trường Nông sản giá cá tra nguyên liệu tại các tỉnh thuộc ĐBSCL trong tháng 5 chững ở mức thấp. 

Sau kì nghỉ lễ 30/4-1/5, giá và lượng bắt cá của các công ty vẫn ổn định như trước nghỉ lễ, đạt quanh mức 18.000-18.200 đồng/kg đối với cá tra loại I (700-900g/con). Trong khi đó, chi phí sản xuất dao động 20.000 - 22.000 đồng/kg.

Nhu cầu bắt cá nguyên liệu trên thị trường duy trì ở mức thấp. Các công ty lớn hầu như không bắt cá ngoài mà chủ yếu đang bắt trong hệ thống liên kết, các công ty nhỏ, đơn vị gia công bắt cá ngoài rất ít.

Sự sụt giảm quá nhanh về thị trường xuất khẩu khiến cho các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, một lượng lớn mặt hàng ca tra bị tồn kho, chưa thể xuất khẩu được. 

Nhiều doanh nghiệp mất đơn hàng, đứt đoạn sản xuất, nguy cơ nợ quá hạn và thiệt hại lớn về kinh tế; đặc biệt là việc ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành hàng cá tra Việt Nam với tên tuổi, thương hiệu đã dày công xây dựng.

Theo dự báo của Bộ Nông Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, từ quí III/2020 ngành hàng cá tra mới có khả năng phục hồi hoàn toàn. 

Trao đổi với báo chí bên lề sự kiện thúc đẩy tiêu thụ cá tra ở thị trường nội địa, ông Dương Nghĩa Quốc, Chủ tịch Hiệp hội Cá tra nhận định hiện nay tình hình dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn đến thủy sản. 

"Chủ trương các tỉnh là sốc lại ngành hàng để tiêu thụ. Cái này không thể gấp rút mà còn phụ thuộc tình hình COVID-19 ở các nước trên thế giới. 

Nếu theo dự báo thì khả quan, từng nước có chiều hướng giảm. Tuy nhiên lệ thuộc vào dịch COVID-19 ở quốc gia. nếu tình hình dịch khả quan thì nó cũng sẽ thúc đẩy cho xuất khẩu", ông Quốc nói.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) nhận định với tình hình dịch bệnh COVID-19 còn diễn biến phức tạp tại các thị trường xuất khẩu lớn như: Mỹ, EU, Brazil… nên xuất khẩu cá tra trong quí II khó có thể thoát khỏi mức tăng trưởng âm. 

"Nếu quí III, tình hình dịch bệnh tại các nước đang là tâm dịch nằm trong tầm kiểm soát, hoạt động sản xuất, kinh doanh mở cửa trở lại thì xuất khẩu cá tra mới có cơ hội phục hồi trở lại", VASEP dự báo.

Năm 2020, ngành hàng các tra phấn đấu sản lượng nuôi dự kiến đạt 1,42 triệu tấn; diện tích nuôi lũy kế dự kiến đạt 6.600 ha; giá trị xuất khẩu khoảng 2 tỉ USD.

Tuy nhiên, do tác động của dịch COVID-19 bùng phát tại nhiều quốc gia trên toàn cầu, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2020 đạt 2,4% thay vì như dự kiến ban đầu là 2,9%.

Đây sẽ là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 2009. OECD cũng cảnh báo nếunhư dịch bệnh "kéo dài và diễn biến phức tạp hơn", nhiều nền kinh tế sẽ rơi vào suy thoái.

Chính vì vậy, Bộ NN&PTNT yêu cầu cần kiếm thị trưởng mới, chuyển hướng thị trường xuất khẩu thay vì tập trung vào một sốthị trường chính và xây dựng thương hiệu cho một số dòng sản phẩm cá tra.

Tăng cường tiêu thụ nội địa

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, để có thể khắc phục những khó khăn trước mắt hiện nay, giải pháp cần tập trung là vừa phát triển thị trường tiêu thụ trong nước và vừa đẩy mạnh xuất khẩu. 

Trong đó chú trọng việc củng cố hình ảnh và phát triển kênh bán hàng mới; nhất là việc hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm cá tra chất lượng cao... 

"Bộ NN&PTNT đang tích cực phối hợp với Bộ Công thương và các hiệp hội ngành hàng, các siêu thị, hệ thống phân phối trong nước đẩy mạnh tiêu thụ cá tra để không bị lệ thuộc, áp lực vào các thị trường xuất khẩu", Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định.

Ông Quốc cho rằng mặc dù Bộ NN&PTNT đang nỗ lực khơi thông tiêu thụ cá trá ở thị trường nội địa nhưng cần có những chính sách khuyến khích kèm theo như bến bãi và đẩy mạnh truyền thông.

Theo ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lí chất lượng nông lâm thủy sản, hiện tại cản trở lớn nhất đối với cá tra tại thị trường trong nước đó chính là người dân vẫn chưa quen tiêu thụ loại cá này, đặc biệt là người miền Bắc. 

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho rằng để phát triển tiêu thụ cá tra trong thị trường nội địa, các doanh nghiệp cần nghiên cứu những sản phẩm phù hợp với thị yếu của người tiêu dùng. 

Thứ hai là cần chú ý những tiêu chuẩn, qui chuẩn ở thị trường nội địa.

"Có những tiêu chuẩn phù hợp với tiêu chuẩn thị trường châu Âu, châu Mỹ lại chưa phù hợp với chúng ta. Ví dụ con cá đòi hỏi độ dai, độ săn chắc cao hơn. Đây là chỉ thị để các nhà sản xuất hướng vào đảm bảo từng phân khúc thị trường có sản phẩm phù hợp nhất", Bộ trưởng nhận định.