Xe điện Trung Quốc vẫn tràn vào châu Âu ngay cả khi bị áp thuế cao

Theo Nikkei Asia, quyết định này có thể tạo ra những thách thức đáng kể cho các nhà sản xuất Trung Quốc muốn mở rộng thị trường tại châu Âu, tuy nhiên, các doanh nghiệp như BYD được dự đoán vẫn sẽ cạnh tranh tốt với các nhà sản xuất trong khu vực.

Ngày 12/5, Ủy ban châu Âu thông báo sẽ áp dụng mức thuế tạm thời đối với xe điện Trung Quốc từ tháng 7. Các biện pháp cuối cùng, nếu có, dự kiến sẽ được xác nhận vào cuối năm nay. Trong số đó, SAIC Motor phải chịu mức thuế bổ sung cao nhất, lên tới 38,1%. Ngược lại, BYD nhận mức thuế nhẹ nhất với 17,4%. Geely Automobile Holdings cũng phải đối mặt với mức thuế bổ sung 20%.

Đây là các mức thuế bổ sung trên mức thuế hiện hành 10% của EU đối với nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc. Sau thông báo này, cổ phiếu của BYD tại Hong Kong đã tăng gần 9% vào sáng 13/6.

Eugene Hsiao, Trưởng bộ phận ô tô Trung Quốc tại Macquarie Capital, cho rằng lợi thế chi phí của BYD đủ lớn để công ty có thể xuất khẩu một cách có lợi nhuận ngay cả khi mức thuế đạt 35%. Hsiao lý giải rằng BYD có thể nhận mức thuế thấp hơn do là công ty tư nhân và được hậu thuẫn bởi Berkshire Hathaway.

BYD cũng đã rõ ràng về mục tiêu xây dựng thương hiệu tại EU và sẵn sàng hợp tác với các nhà quản lý địa phương. Công ty đã thiết lập mối quan hệ với các đại lý địa phương, bán pin cho Tesla tại Đức, lên kế hoạch sản xuất tại Hungary và có thể mở rộng hợp tác tại các nước EU khác như Italia.

Trong khi đó, SAIC không hợp tác với cuộc điều tra chống trợ cấp của EU và đã nhận được 11,74 tỷ nhân dân tệ (1,65 tỷ USD) trợ cấp từ chính phủ Trung Quốc trong ba năm qua, theo phân tích của Nikkei Asia. BYD nhận trợ cấp ít hơn, nhưng vẫn nằm trong top 10 công ty nhận trợ cấp lớn nhất.

SAIC, nhà xuất khẩu ô tô hàng đầu của Trung Quốc trong 8 năm qua, đã bán hơn 250,000 xe tại châu Âu chỉ riêng trong năm 2023. Trong một tuyên bố vào hôm 13/6, công ty bày tỏ sự thất vọng sâu sắc với quyết định của Ủy ban châu Âu, cho rằng các biện pháp này không chỉ vi phạm các nguyên tắc kinh tế thị trường và quy tắc thương mại quốc tế mà còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu và hợp tác kinh tế-thương mại Trung Quốc-EU. Trong khi đó, BYD từ chối bình luận về yêu cầu của Nikkei Asia.

Dù mức thuế của châu Âu thấp hơn nhiều so với mức thuế 100% mà Mỹ mới công bố, nhưng dự kiến sẽ có tác động đáng kể hơn. Năm ngoái, Trung Quốc đã xuất khẩu 482,000 xe điện sang EU, chiếm 45% tổng lượng xuất khẩu xe điện của nước này, trong khi xuất khẩu sang Mỹ không đáng kể.

Theo Vicent Sun, nhà phân tích cổ phiếu tại Morningstar, dù các mức thuế mới sẽ tạo áp lực lên doanh số bán xe điện Trung Quốc trong ngắn hạn, các xe này vẫn sẽ là lựa chọn hấp dẫn cho người tiêu dùng châu Âu. Ông Sun cho rằng các nhà sản xuất Trung Quốc vẫn có tính cạnh tranh cao, với giá xe điện thấp hơn khoảng 20% so với các mẫu xe tương đương sản xuất tại EU.

Viện Kiel về Kinh tế Thế giới đã dự báo rằng mức thuế 20% sẽ làm giảm 25% lượng nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc vào EU, tương đương 125,000 xe hoặc trị giá 3,8 tỷ USD. Ngoài tác động đến lợi nhuận, các mức thuế bổ sung cũng có thể thúc đẩy việc địa phương hóa sản xuất.

Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc hiện đang thận trọng mở rộng sản xuất tại EU khi chờ rõ ràng về thuế quan. Nếu mức thuế tăng, các công ty Trung Quốc có thể xây dựng sản xuất với khối lượng lớn hơn tại các quốc gia thân thiện với Trung Quốc trong EU như Hungary. BYD đã thông báo vào tháng 12 rằng sẽ thiết lập nhà máy tại Hungary, trong khi một số công ty xe điện Trung Quốc đang hợp tác với các thương hiệu châu Âu để thâm nhập thị trường.

Hồi tháng 4, Chery Automobile và Ebro-EV Motors của Tây Ban Nha đã thỏa thuận phát triển xe điện thông qua liên doanh tại Barcelona. Tháng trước, nhà sản xuất ô tô châu Âu Stellantis cũng thông báo đã thành lập liên doanh với startup xe điện Trung Quốc Leap Motor để bắt đầu bán xe điện tại chín quốc gia châu Âu trong năm nay.

Trước quyết định của EU, Bắc Kinh tuyên bố sẽ "áp dụng mọi biện pháp cần thiết" để bảo vệ quyền lợi của mình. Các nhà phân tích cho rằng, sau những tuyên bố mạnh mẽ như vậy, Bắc Kinh phải có hành động, nhưng cũng có thể cần cân nhắc một cách kiềm chế.

"Người châu Âu lo ngại rằng Trung Quốc sẽ trả đũa, và Đức là nước dễ bị tổn thương nhất. Chắc chắn sẽ có một số biện pháp trả đũa, nhưng liệu chúng có tương xứng hay không thì vẫn còn phải xem xét," Andy Mok, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu và Toàn cầu hóa Trung Quốc ở Bắc Kinh, nhận định.

Trung Quốc đang xem xét vấn đề này không chỉ từ góc độ xe điện, mà còn trong bối cảnh rộng hơn của mối quan hệ với châu Âu và tác động đến môi trường địa chính trị tổng thể, Mok cho biết.