Warren Buffett: Có thêm phụ nữ trong HĐQT sẽ gia tăng lợi ích cho cổ đông

Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett đã sớm kỉ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 năm nay.

Theo CNN, trong bức thư gửi đến cổ đông Berkshire Hathaway hàng năm, Buffett nhấn mạnh năm 2020 là kỉ niệm 100 năm Tu chính án thứ 19 của Hiến pháp Mỹ ra đời, bảo vệ quyền bầu cử của phụ nữ.

Buffett cũng chỉ ra rằng phụ nữ ngày nay vẫn không có nhiều tiếng nói trong các hội đồng quản trị (HĐQT). Tỉ lệ nữ ủy viên HĐQT trong doanh nghiệp vẫn còn rất thấp.

Sự áp đảo của số thành viên nam trong cấp quản lí không chỉ làm tổn thương phụ nữ và sự nghiệp của họ, mà còn có thể dẫn đến lối quản trị kém hiệu quả, làm giảm năng lực tài chính của công ty.

Lập luận của Buffett là hệ thống quản trị thiên vị nam giới hiện nay tạo điều kiện cho phép các CEO đưa ra quyết định và hành động mà không thông qua thảo luận kĩ lưỡng và công khai.

Sự thiếu đa dạng giới tính có thể dẫn đến tình trạng phe phái trong doanh nghiệp, những người có quyền lực chỉ cất nhắc và thân thiết với những ai quan điểm giống với họ, ít khi lắng nghe quan điểm của người khác. "Bạn bè" ngoảnh mặt làm ngơ trước những hành động tùy tiện của nhau.

Các ban quản trị kiểu này phản ứng chậm chạp khi vấn đề lớn nổ ra, tự trấn an lẫn nhau rằng các mối quan hệ sẽ bảo vệ họ. Kiểu suy nghĩ dài hạn như vậy là sai lầm, tiêu biểu như vụ bê bối 737 Max của Boeing.

Theo tờ Washington Post, ba người có mặt trong các cuộc họp của Boeing cho biết, trước khi phê duyệt kế hoạch sản xuất máy bay 737 Max, ban giám đốc hãng hàng không này đã thảo luận nên làm cách nào để chế tạo máy bay rẻ hơn và nhanh hơn đối thủ. Nhưng họ đã bỏ qua các câu hỏi chi tiết về mức độ an toàn của dòng máy bay mới.

Chủ tịch Berkshire công khai chỉ trích sự thiếu can đảm của một số HĐQT vì không dám chất vấn các CEO không thích nghe ý kiến bất đồng và ưu tiên cho thành viên HĐQT dễ nghe theo lời mình.

Buffett viết: "Ủy ban kiểm toán vẫn thường thất bại trước những quản lí cấp cao thích thao túng số liệu. Tôi chưa từng thấy vị CEO nào muốn thực hiện một vụ sáp nhập mà lại mang theo một người thông minh, hiểu biết và phản đối kế hoạch của anh ta đến cuộc họp của HĐQT…

Hệ thống điều hành doanh nghiệp hiện nay vẫn còn bất cập đối với cổ đông, nhưng lại hoạt động tuyệt vời với các CEO và các cố vấn, chuyên gia trục lợi từ các thương vụ và thỏa thuận".

Khi HĐQT chỉ có nam giới, các thành viên sẽ rất dễ rơi vào tư duy nhóm, và không lắng nghe ý kiến hoặc quan điểm khác. Đó là một trong những lí do cần có thêm phụ nữ trong HĐQT.  

Bắt buộc phải có thêm nữ giới trong HĐQT

Tin tốt là tình trạng thiếu sót ảnh hưởng của phụ nữ trong doanh nghiệp đang dần được cải thiện. Năm 2008, California đã thông qua đạo luật bắt buộc mọi công ty đại chúng phải có ít nhất một phụ nữ trong HĐQT. Đến cuối năm 2019, công ty nào không chấp hành có thể phạt tới 300.000 USD.

Đạo luật này lấy dẫn chứng từ một nghiên cứu lâu dài với qui mô toàn cầu của ngân hàng Credit Suisse, chỉ ra rằng cổ phiếu của những công ty có nữ giới trong HĐQT có tỉ suất sinh lợi cao hơn so với cổ phiếu những công ty mà thành viên của HĐQT toàn là nam giới.

Các chỉ số tài chính quan trọng của những công ty có ủy viên nữ trong HĐQT cũng tốt hơn.

Dù vẫn cón ý kiến tranh cãi xung quanh đạo luật bắt buộc này nhưng tỉ lệ các doanh nghiệp tuân thủ vẫn cao. Đến tháng 1/2020, 96% số doanh nghiệp ở California có ít nhất một thành viên nữ trong HĐQT.

Có đến 94% số ủy viên mới được bầu này là người ngoài công ty, mang lại hi vọng rằng họ sẽ mang đến sự đa dạng và tăng chiều sâu cho cho các buổi thảo luận của HĐQT. 

Ít nhất, những người phụ nữ này cũng có thể cho thấy vẫn còn nhiều suy nghĩ và tư tưởng mới mẻ mà các thành viên HĐQT có thể học hỏi. Và điều này có thể thúc đẩy những quan điểm và ý kiến mới.

Ngoài California, các tiểu bang khác của Mỹ, ví dụ như Massachusetts cũng đang cân nhắc áp dụng các đạo luật tương tự, với lí do là chúng sẽ mang lại ích lợi cho nền kinh tế.

Ngành tài chính cũng bắt đầu có những động thái ủng hộ sự gia tăng ảnh hưởng của phụ nữ trong doanh nghiệp. Tháng 1/2020, Goldman Sachs tuyên bố sẽ không tư vấn-bảo lãnh IPO cho những công ty không có nữ giới trong HĐQT.

Bước đi dũng cảm này bắt nguồn từ cùng mối quan ngại của Buffett về sự thống trị của nam giới trong thế giới các công ty khởi nghiệp công nghệ, và thúc đẩy sự đa dạng hóa trong các HĐQT.

Tuy nhiên, việc có thêm một ủy viên là nữ giới sẽ không tự động giúp cho HĐQT trở nên hiệu quả hơn.

Vị trí của ủy viên nữ có thể chỉ mang tính biểu tượng mà không có ảnh hưởng thật sự. Nếu chỉ có một ủy viên nữ trong HĐQT, cô ấy có thể ngại đưa ra những câu hỏi khó trong các cuộc họp vì sợ bị coi là "không hợp tác với đồng nghiệp"; hoặc chỉ được coi là người đại diện cho nữ giới mà không được coi trọng về chuyên môn.

Đó chính là lí do vì sao California dự kiến đến cuối năm 2021 sẽ bắt buộc các HĐQT phải có thêm ủy viên nữ, ít nhất là hai đến ba người - tùy theo tổng số lượng thành viên.

Việc có thêm ý kiến mới trong HĐQT thúc đẩy lãnh đạo công ty lắng nghe và học hỏi thêm. Điều này mang đến cơ hội thăng tiến cho nữ giới, nhưng các cổ đông và những người liên quan đến công ty còn được lợi nhiều hơn, vì họ có thể tin tưởng hơn những quyết định của doanh nghiệp.