Vì sao Vinafood II chuyển giao gần 8.000 m2 đất 'vàng' cho tư nhân?

Khu đất 7.890 m2 tại số 32 Bến Vân Đồn, quận 4, có vị trí đắt giá tại trung tâm TP HCM, liền kề quận 1, chỉ mất 5 phút đi bộ qua trung tâm tài chính "Phố Wall của Việt Nam" (đường Nguyễn Công Trứ) và phố đi bộ Nguyễn Huệ.

Trong kết luận điều tra vừa ban hành, Bộ Công an xác định hành vi sai phạm khi chuyển giao khu đất "vàng" của Nhà nước sang tay tư nhân thông qua hình thức chỉ định, do ông Trương Thanh Phong (72 tuổi, nguyên ủy viên HĐQT, tổng giám đốc Tổng Công ty Lương thực miền Nam - Vinafood II); Trần Văn Vẹn (cựu chủ tịch HĐQT); Trần Bảy (cựu trưởng phòng Kế hoạch Chiến lược) cùng 3 người khác thực hiện.

Các bị can với vai trò lãnh đạo của Vinafood II đã Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí khi không thực hiện dự án theo phương án được Bộ Tài chính phê duyệt. Họ đã không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất, chuyển quyền sử dụng khu đất cho Công ty Vĩnh Hội, gây thiệt hại cho nhà nước hơn 113 tỷ đồng.

Lấy danh nghĩa Vinafood II 'mua hộ' đất cho tư nhân

Cơ quan điều tra cáo buộc ông Trương Thanh Phong giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu vụ án. Tổng giám đốc của Vinafood II đã chỉ đạo cấp dưới, không thực hiện dự án theo phương án được Bộ Tài chính phê duyệt, không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất.

Bản thân ông Phong cũng ký tờ trình đề nghị HĐQT Vinafood II chấp thuận việc chuyển quyền sử dụng đất cho Công ty Vĩnh Hội. Sau đó, ông trực tiếp ký Hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn, chuyển quyền sử dụng cho đơn vị này theo hình thức chỉ định, với giá đất được ấn định trước, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản.

Hành vi của ông Phong đã làm "chấm dứt quyền quản lý, sử dụng của Vinafood II đối với khu đất, trái quy định của pháp luật về quản lý vốn, tài sản của Nhà nước", kết luận điều tra nêu, gây thiệt hại hơn 113 tỷ đồng.

Làm việc với cơ quan điều tra, ông Phong khai biết rõ Vinafood II phải làm chủ đầu tư dự án theo phương án xử lý, sắp xếp nhà đất 132 Bến Vân Đồn (đã được Bộ Tài chính phê duyệt và các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài Nguyên và Môi Trường), nếu không triển khai thì UBND TP HCM sẽ thu hồi đất. Tuy nhiên, do Vinafood II không có tài chính đầu tư xây dựng chung cư cao tầng kết hợp trung tâm thương mại và cao ốc văn phòng (như đã được duyệt) nên phải tìm đối tác để thành lập liên doanh thực hiện dự án.

Sau khi được giới thiệu, ông Phong đã lựa chọn, và quyết định cho Công ty Nguyễn Kim, Thái Sơn cùng tham gia, rồi đề xuất HĐQT Vinafood II chấp thuận, thực hiện theo hình thức thành lập pháp nhân mới là Công ty Vĩnh Hội.

Ông Phong thừa nhận bản chất là Vinafood II đứng ra mua hộ khu đất rồi chuyển giao cho Công ty Vĩnh Hội, sau đó nhận được 10% vốn điều lệ, giá trị sổ sách là 15 tỷ đồng.

Để hợp thức việc này, ông Phong giao cho Công ty Vĩnh Hội sử dụng danh nghĩa của Vinafood II để thực hiện các thủ tục lập, trình các cơ quan chức năng phê duyệt dự án. Khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Tổng giám đốc chỉ đạo Kế toán trưởng không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất.

Ông Phong cũng chỉ đạo Trần Bảy (Trưởng phòng Kế hoạch chiến lược Vinafood II) lập tờ trình đề xuất HĐQT cho chuyển quyền sử dụng đất sang Công ty Vĩnh Hội theo hình thức chỉ định, không thẩm định lại giá, không tổ chức đấu giá.

Ông Phong thừa nhận những sai phạm của mình, song khai "không được hưởng lợi gì từ việc này".

Chủ tịch HĐQT 'bù nhìn'

Ông Trần Văn Vẹn khai, tuy là Chủ tịch HĐQT Vinafood II nhưng không có thực quyền. Toàn bộ việc liên doanh, góp vốn là do Tổng Giám đốc Trương Thanh Phong trực tiếp trao đổi bàn bạc, thống nhất với phía đối tác và chỉ đạo các phòng, ban thực hiện.

Bị can cũng thừa nhận biết rõ theo phương án được Bộ Tài chính và UBND TP HCM phê duyệt thì Vinafood II phải làm chủ đầu tư dự án. Nhưng khi ông Phong giải thích là "Vinafood II không có năng lực để làm, cần có đối tác bên ngoài cùng tham gia bằng hình thức thành lập công ty cổ phần, bản chất là Vinafood II đứng ra mua hộ khu đất theo đúng giá do UBND TP HCM xác định và được nhận 10% vốn điều lệ của công ty cổ phần". Vì thế ông Vẹn ký công văn thành lập Công ty Vĩnh Hội để chuyển giao dự án.

Sau khi Vinafood II được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Vẹn tiếp tục ký công văn chấp thuận chuyển quyền sử dụng đất cho Công ty Vĩnh Hội theo giá ấn định từ năm 2007, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản.

Cơ quan điều tra cáo buộc, hành vi của ông Vẹn là trái quy định của pháp luật về quản lý tài sản Nhà nước, quản lý vốn Nhà nước; có vai trò đồng phạm giúp sức tích cực cho Phong, gây thiệt hại hơn 113 tỷ đồng cho Nhà nước.

Tương tự, 4 bị can còn lại (Ủy viên HĐQT Vinafood II, Trưởng phòng Kế hoạch chiến lược) cũng bị cáo buộc vai trò đồng phạm, làm theo chỉ đạo của ông Phong khi ký các tờ trình, biên bản thống nhất việc chuyển quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội.

Mở rộng điều tra các công ty liên quan

Sau khi chuyển quyền sử dụng đất, số cổ phần của Vinafood II tại Công ty Vĩnh Hội vẫn giữ nguyên là 1,5 triệu cổ phần. Thực hiện chủ trương thoái vốn đầu tư ngoài ngành, Vinafood II thuê Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt tổ chức bán đấu giá, thu được 45 tỷ đồng.

Từ năm 2009 đến 2015, Công ty Nguyễn Kim mua 99,32% vốn điều lệ Công ty Vĩnh Hội và bán lại cho Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng.

Đến nay, Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng đã thực hiện dự án trên khu đất với tên thương mại là Millennium 132 Bến Vân Đồn, gồm 2 block, 653 căn hộ ở, 387 văn phòng cho thuê, 17 căn hộ thương mại và đã bán hết cho khách hàng. Tuy nhiên, người mua vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Bộ Công an cho biết, quá trình điều tra mở rộng phát hiện thông tin, tài liệu thể hiện Công ty Nguyễn Kim có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế khi mua, bán cổ phần, ký kết, thực hiện hợp đồng tư vấn với Công ty Vĩnh Hội. Tuy nhiên, các hành vi này không liên quan đến hành vi của các bị can trong vụ án xảy ra tại Vinafood II. Vì vậy, Bộ Công an đã chuyển thông tin cho Công an TP HCM để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với khu đất 132 Bến Vân Đồn, cơ quan điều tra đã có công văn đề nghị UBND TP HCM tạm dừng giải quyết việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tạm dừng thay đổi đăng ký kinh doanh đối với Công ty Phú Mỹ Hưng để phục vụ công tác điều tra.

Theo cơ quan điều tra, Công ty Phú Mỹ Hưng là "bên thứ ba ngay tình" (không biết và không thể biết việc chiếm hữu tài sản là không có căn cứ pháp luật), đã triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch của TP HCM và đã bán toàn bộ sản phẩm cho người dân. Vì vậy, Bộ Công an chuyển toàn bộ hồ sơ, tài liệu có liên quan và kiến nghị TAND TP HCM tiếp tục xem xét, giải quyết trong quá trình xét xử; đảm bảo quyền lợi cho những người dân đã mua sản phẩm tại dự án.