Tử huyệt khiến các ứng dụng tìm người làm việc nhà sớm thất bại

Mọi startup ở Thung lũng Silicon đều muốn trở thành Facebook tiếp theo với 1 tỉ người dùng hay LinkedIn vừa được bán cho Microsoft với giá 26 tỉ USD. Và tại sao không? 

Mô hình kinh doanh này là một điều tuyệt vời: các nền tảng là tài sản chính và kiếm tiền bằng cách làm trung tâm kết nối giữa các bên khác nhau, kiểm soát thị trường và thực hiện một phần của mỗi giao dịch.

Sự bùng nổ của các công ty ứng dụng việc nhà

Care.com là một website kết nối các bậc cha mẹ và người giữ trẻ tại Mỹ. Nhiều người sẽ gặp khó khăn trong việc tìm và quan trọng hơn, đảm bảo độ tin cậy của đối phương. Nếu chủ sở hữu của Care.com kiếm được khoản hoa hồng khổng lồ thì họ sẽ biến thế giới thành một nơi tốt hơn với toàn những người trông trẻ ngoài giờ.

Nhưng một nền tảng không chỉ đơn thuần giải quyết vấn đề kết nối các doanh nghiệp truyền thống với người tiêu dùng thông qua một website. Bạn cần phải tìm cách khiến nền tảng thực sự cải thiện đáng kể mối quan hệ giữa người mua và người bán hoặc thậm chí tạo ra thị trường mới trong những lĩnh vực không thể tồn tại nếu không có nền tảng. 

Thực tế đó đồng nghĩa với việc không phải mọi ngành công nghiệp đều dễ bị thâu tóm bởi các nền tảng.

Ở thung lũng Silicon, các nền tảng nhận vốn để giải quyết mọi vấn đề, kể cả một số thị trường truyền thống đang hoạt động tốt và cả những nơi mà nền tảng chỉ khiến mọi thứ rắc rối hơn. 

Ví dụ, một ứng dụng cung cấp dịch vụ kết nối bạn với các cửa hàng giặt là trong vùng hoặc nhận thức ăn từ các đầu bếp địa phương sau vài tin nhắn như Grab Food. 

Giặt ủi và nấu ăn có thể là những nhiệm vụ mà các kĩ sư phần mềm không bao giờ tự làm nhưng các nền tảng đã giúp công việc trở nên dễ giải quyết hơn. 

“Họ đang tập trung vào những công việc nhà”, Pierre Azoulay, một nhà kinh tế tại Trường Quản lý MIT Sloan, nhận xét.

Tại sao những nền tảng như thế không có giá trị? 

Một nền tảng có giá trị phải là một địa điểm trực tuyến, nơi các bên gặp nhau để giao dịch hoặc họ sẽ gặp khó khăn khi mua, bán nếu không có nền tảng trung gian. 

Sứ mệnh ấy bao gồm việc đảm bảo rằng các loại người tham gia phù hợp xuất hiện: Care.com, ví dụ, cho phép người tạo cung cấp xác minh của bên thứ ba về nhân thân của người cung cấp dịch vụ và - giống như nhiều nền tảng trực tuyến khác - giúp người dùng tự kiểm soát chất lượng. 

Cha mẹ đánh giá người giữ trẻ và ngược lại. Hệ thống xếp hạng 5 sao cung cấp phần nào sự an tâm đối với các bậc phụ huynh hay lo lắng.

Chỉ khi nhà kinh doanh tự đặt mình vào vị trí trung gian để tạo ra giao dịch mà không gây cản trở, nền tảng của họ mới trở thành thứ mà khách hàng muốn.

Nếu xem nền tảng như một sân chơi thì chủ sở hữu đang bán vé cho bất kì người chơi nào muốn vào sân, bất kể anh ta/ cô ta đang chơi ở bên nào hoặc có bao nhiêu đồng đội đã tham gia. 

Công ty điều hành một nền tảng có thể không quan tâm đến đội nào chiến thắng (theo nghĩa đơn phương, chỉ một đội chơi hưởng lợi lớn nhất từ nền tảng) bởi họ chỉ muốn bán vé cho nhiều người chơi nhất và đảm bảo trò chơi diễn ra trên sân của họ. 

Để làm như vậy, bạn phải đảm bảo rằng những người chơi bạn cho vào sân thực sự nâng cao giá trị nền tảng và cả hai bên đều tham gia cuộc chơi. Dịch vụ này phụ thuộc vào thị trường và bạn càng mở rộng được số người dùng, khả năng cạnh tranh của bạn càng lớn.

Mục tiêu của các nền tảng là gì?

Về nhu cầu việc nhà đang cần giải quyết, những start-up công nghệ khởi nghiệp đang cố gắng giải quyết vấn đề gì? Họ giảm bớt được những thao tác nào? Việc bỏ lại đồ cần giặt tại một hiệu giặt là gần nhà và sau đó tự lấy đồ không quá khó khăn. 

Nếu bạn không thích rắc rối thì bạn không cần phải tìm nhiều thứ khác. Chi phí thông tin, chi phí tìm và chi phí giao dịch đều khá khiêm tốn. Đối với các dịch vụ kết nối người tiêu dùng với các đầu bếp, họ sớm phát hiện ra rằng trong khi khách hàng tương đối dễ đăng ký thì bên còn lại - các đầu bếp - có yêu cầu cao hơn nhiều. 

Vì vậy, vấn đề khó khăn mà các nền tảng nên tìm cách giải quyết là gì? Một trong những xu hướng khá phổ biến hiện nay là mua và bán xe ô tô đã qua sử dụng. Như bất cứ ai từng trải qua quá trình này, người bán thực sự có nhiều thông tin chính xác hơn người mua.

Trang web đấu giá eBay đã nghĩ đến điều đó khi ra mắt nền tảng eBay Motors dưới quyền lãnh đạo của Simon Rothman. Họ đã sử dụng các cơ chế quen thuộc về xếp hạng người bán và người mua cũng như đánh giá bên ngoài về những chiếc xe bằng các dịch vụ như Carfax. Nhưng lợi thế thực sự của eBay hiện nay là công cụ cho những nhà sưu tập xe hiếm và khó tìm.

Vẫn còn quá sớm để kết luận liệu các nền tảng như eBay Motors có thể giải quyết vấn đề bất cân xứng thông tin quá lớn trong thị trường xe hơi cũ. Nhiều giao dịch chỉ đơn giản xuất phát các đại lí xe hơi đã qua sử dụng quảng cáo những chiếc xe người mua tìm thấy rất nhiều trên phần rao vặt của tờ báo địa phương hoặc Craigslist với giao diện tốt hơn. 

Beepi, đối thủ cạnh tranh của eBay Motors, cho phép người mua kiểm tra xe khi giao hàng và từ chối nhận hàng trong vòng 10 ngày không mất phí nếu không hoàn toàn hài lòng.

Nhưng, ít nhất, nếu những người bán xe hơi đã qua sử dụng trên mạng thành công thì các nền tảng đã thực sự giải quyết một vấn đề nan giải kéo dài nhiều thập kỉ.