Từ nhà ở đến bitcoin, nguy cơ bong bóng đang lớn dần khắp thế giới

Các chính phủ và ngân hàng trung ương khắp thế giới vẫn tiếp tục thực hiện các biện pháp kích thích tài khóa và nới lỏng tiền tệ để ngăn chặn cuộc khủng hoảng kinh tế phát sinh từ đại dịch. Tác động của chúng lớn đến mức giới phân tích và đầu tư đã bắt đầu phát hiện các dấu hiệu của bong bóng tài sản.

Tại tỉnh Hà Bắc ở Trung Quốc, giá sỏi mật bò, nguyên liệu dùng trong y học cổ truyền đã tăng vọt. Giá rao bán 4 năm trước là hơn 100.000 nhân dân tệ (15.400 USD) một kg, nhưng nay đã tăng gấp 4 lần lên 500.000 nhân dân tệ. Giá đang bị đẩy lên do giới đầu cơ nhận thấy sự khan hiếm của nguyên liệu này.

Theo Nikkei Asia, xu hướng tương tự cũng xuất hiện trên khắp thế giới với những mức giá không tưởng được trả cho đủ kiểu xa xỉ phẩm tại các phiên đấu giá.

Một bản sao đồ chơi xe Ferrari được bán với giá 120.000 euro, một chai rượu Romanee-Conti đổi lấy hàng trăm nghìn USD, một chiếc thẻ bóng chày được trả giá hàng triệu USD. 

Trong một ví dụ khác, vào tháng 2, một bức tranh máy tính về một con vượn trông giống như được vẽ trên một chiếc máy tính cũ được bán với giá 900.00 USD. Bức tranh này nằm trong loạt tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số được gọi là CryptoPunk, sử dụng công nghệ blockchain hiện đại để đảm bảo rằng nó là duy nhất trên thế giới. 

Trong năm 2020, giá trị thị trường nghệ thuật kỹ thuật số đã tăng gấp 400 lần. Cùng lúc đó, giá bitcoin đi lên hơn 600%.

Ông Alan Greenspan, cựu Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) từng nói "rất khó để nhận biết chắc chắn bong bóng cho đến khi sự kiện xảy ra, tức là sự đổ vỡ của bong bóng xác nhận sự tồn tại của nó". Để tránh bị thiêu rụi trong cuộc chơi, nhà đầu tư đang cố gắng đánh giá tình huống hiện tại có phải là bong bóng hay không.

Một số chỉ số cho thấy thị trường tài chính ngày nay đã nóng hơn những bong bóng tài sản trong quá khứ.

Tỷ phú Ray Dalio, Chủ tịch quỹ đầu tư Bridgewater Associates đã tạo ra một chỉ số đo lường bong bóng dựa trên 6 chỉ số bao gồm sự hưng phấn trong tâm lý thị trường trong những năm qua. Chỉ số của ông Dalio hiện đang ở mức 77%. Mức 100% của chỉ số này được ghi nhận vào thời điểm bong bóng công nghệ cuối những năm 1990.

Dù rủi ro đang leo thang, ông Dalio nhận định thị trường vẫn còn khả năng tiến lên so với giai đoạn ngay trước cuộc sụp đổ Phố Wall năm 1929 và bong bóng công nghệ.

Tờ Nikkei Asia so sánh 5 chỉ số và phát hiện ba trong số chúng cho thấy rủi ro đang ở mức cao. Chỉ số Buffett đạt 186% ở thị trường Mỹ, vượt xa số liệu trong thời kỳ bong bóng công nghệ hoặc trước cuộc khủng hoảng tài chính 2008.

Trong khi đó, chỉ số giá nhà Mỹ đã vượt qua mức trước khủng hoảng thời chính. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), giá nhà trung bình toàn cầu đã tăng 19% so với 2010. Giá nhà đặc biệt tăng mạnh ở Mỹ, Đức và Ấn Độ.

Trong bối cảnh rủi ro bong bóng tài sản lên cao, các chính phủ và ngân hàng trung ương đang phải đối mặt với những quyết định khó khăn.

Tại Ấn Độ, ngày càng có nhiều người giao dịch bitcoin. Hạ viện nước này đang chuẩn bị tranh luận về dự luật điều chỉnh tiền mã hóa - bao gồm lệnh cấm đối với tất cả các loại tiền mã hóa tư nhân.

Ở Trung Quốc, giá bất động sản tại hầu hết thành phố lớn đều đi lên. Kể từ tháng 1, ngân hàng đã áp đặt hạn chế đối với các khoản vay đối với công ty bất động sản và vay thế chấp dành cho cá nhân.

Trong khi đó, Mỹ tiếp tục kích thích nền kinh tế. Đêm 6/3, Thượng viện Mỹ phê chuẩn gói cứu trợ COVID-19 trị giá 1.900 tỷ USD.

Hiện tại, giới đầu tư lo sợ sự kiện tương tự như năm 2013 sẽ xảy ra. Lúc đó, việc Fed báo hiệu giảm bớt mua tài sản và thắt chặt các chính sách nới lỏng định lượng đã dẫn đến hiện tượng "taper tantrum", tức là nhà đầu tư đua nhau bán tháo khi Fed giảm kích thích. Tương tự cuối tháng 2/2021, thị trường chứng khoán toàn cầu tụt dốc khi lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng mạnh.

Nhưng hồi tháng 1, ông Mark Haefele, Giám đốc đầu tư tại UBS Wealth Management đã nhận định: "Các nhà hoạch định chính sách đã lựa chọn biến các tài sản an toàn trở nên đắt đỏ và tài sản rủi ro trở nên tương đối hấp dẫn. Việc này có thể khiến định giá cao hơn so với lịch sử, nhưng chúng tôi có lý do để tin tưởng môi trường chính sách này sẽ tồn tại nhiều năm".

Do kích thích tài chính, tỷ lệ nợ trên GDP của Mỹ đã tăng lên từ 1,08 năm 2019 lên 1,29 vào năm 2020. Tỷ lệ nợ trên GDP của Nhật Bản, EU và Trung Quốc cũng đang ở mức cao kỷ lục. Nếu chính phủ và ngân hàng trung ương không có chiến lược rõ ràng để rút khỏi các chính sách tài khóa và tiền tệ hiện tại, gánh nặng đối với thế hệ tương lai sẽ tiếp tục chồng chất.