TS. Cấn Văn Lực: Thông tư 02 và 03 ban hành rất kịp thời, nhưng nếu doanh nghiệp không phục hồi rủi ro nợ xấu sẽ tăng lên

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa chính thức ban hành Thông tư số 02/2023/TT-NHNN quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn và Thông tư số 03 về ngưng hiệu lực thi hành khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16/2021/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia, việc ban hành Thông tư 02 và 03 của NHNN rất kịp thời.

Đối với Thông tư 02, chính sách này là nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp về nợ cơ cấu lại, góp phần hỗ trợ phục hồi, tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh, đầu tư, tiêu dùng, qua đó hỗ trợ phục hồi, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2023.

Cụ thể, Thông tư 02 cho phép các doanh nghiệp, bên vay (gồm cả vay tiêu dùng) giảm áp lực tài chính, áp lực trả nợ và nợ xấu khi được cơ cấu lại và không phải chuyển nhóm nợ, đồng thời tiếp tục được tiếp cận vốn vay mới (do được giữ nguyên nhóm nợ), giúp doanh nghiệp, bên vay có nguồn vốn duy trì sản xuất kinh doanh, đầu tư, tiêu dùng, qua đó góp phần phục hồi và phát triển kinh tế xã hội năm 2023 và tiếp theo.

Điều kiện áp dụng ở đây là doanh nghiệp, bên vay cần có đề nghị, có phương án trả nợ khả thi và làm ăn tuân thủ pháp luật.Với các tổ chức tín dụng, Thông tư này cũng giúp ngăn gia tăng nợ xấu nội bảng.

Với Thông tư 03, việc cho phép nới một số điều kiện đầu tư, cho vay, mua lại TPDN mà không cần chờ sau một năm như quy định cũ. Điều này sẽ hỗ trợ các nhà đầu tư cũng như các doanh nghiệp phát hành TPDN có dòng tiền để xử lý một phần lượng TPDN đáo hạn trong năm 2023 (tập trung vào Quý 2 và Quý 4).

Điều kiện là doanh nghiệp phải ở mức xếp hạng tín dụng nội bộ cao nhất của tổ chức tín dụng, tức là có hình hình tài chính khá lành mạnh và tùy thuộc vào đánh giá, khẩu vị rủi ro và năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng

Như vậy, có thể thấy lượng TPDN được mua lại sẽ không nhiều. Đối với doanh nghiệp phát hành kém hơn, ở các nhóm xếp hạng dưới, sẽ phải tiếp tục triển khai các giải pháp như đã nêu trong Nghị định 08/NĐ-CP ngày 5/3/2023 và Nghị quyết 33/NQ-CP ngày 11/3/2023…

Thông tư 03 cũng cho phép các tổ chức tín dụng cơ cấu lại nợ, không chuyển nhóm nợ đối với một số doanh nghiệp, bên vay với điều kiện và thời hạn nêu trên, qua đó góp phần giảm một phần áp lực nợ xấu và duy trì cho vay đối với doanh nghiệp, bên vay được cơ cấu lại.

Đồng thời, nhằm đảm bảo đánh giá sát tình hình nợ và có nguồn lực xử lý nợ xấu (nếu xảy ra), các tổ chức tín dụng vẫn phải trích lập dự phòng rủi ro tín dụng bổ sung theo lộ trình (50% năm 2023 và đủ 100% đến hết năm 2024).

TS. Lực dự báo mức độ tác động đến chất lượng tín dụng và lợi nhuận của các tổ chức tín dụng là không quá lớn, trong tầm kiểm soát. Hiện nay, các tổ chức tín dụng đang tích cực đánh giá phạm vi cơ cấu lại nợ sơ bộ để có phương án phù hợp. Điểm khác biệt lớn là lần này nợ cơ cấu lại bao gồm cả các khoản vay tiêu dùng, nên quy mô cơ cấu lại có thể lớn hơn giai đoạn dịch COVID-19.

Rủi ro nợ xấu sẽ tăng lên nếu doanh nghiệp không phục hồi

Chuyên gia Lực đánh giá, đây là những quyết sách mạnh, được doanh nghiệp, người dân và tổ chức tín dụng kỳ vọng khi giúp ngăn gia tăng nợ xấu nội bảng, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, của bên vay, hỗ trợ thanh khoản, khó khăn của thị trường TPDN trong năm 2023.

Tuy nhiên, các chính sách này chỉ có thời hạn đến hết năm 2023 và giữa năm 2024 nên sau đó sẽ tùy thuộc khá nhiều vào khả năng phục hồi, duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh của bên vay. Khi đó, sẽ phụ thuộc vào tình hình môi trường kinh doanh bên ngoài cũng như sự vận động, linh hoạt, thích ứng của mỗi doanh nghiệp.

TS. Lực cũng lưu ý, nếu các doanh nghiệp không phục hồi, rủi ro nợ xấu có thể tăng lên sau đó, ảnh hưởng tiêu cực đến cả doanh nghiệp, bên vay và tổ chức tài chính.

Vì vậy, cần tiếp tục các giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công, phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nhằm trợ lực cho doanh nghiệp, người dân và giúp chính sách tiền tệ phát huy hiệu quả tốt hơn.

Các tổ chức tín dụng cần sớm có hướng dẫn nội bộ, chủ động đánh giá, theo dõi, trích lập dự phòng rủi ro, kiểm tra giám sát đảm bảo thực hiện đúng, giảm thiểu trục lợi, hướng dẫn và phối hợp truyền thông, triển khai thành công. Đồng thời, doanh nghiệp, bên vay cần nắm rõ phạm vi, đối tượng và điều kiện cơ cấu lại, điều kiện TPDN được mua lại, thiện chí phối hợp với các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp phát hành để hoàn thiện hồ sơ theo qui định.

TS. Lực cũng đề xuất Bộ Tài chính cần sớm có điều chỉnh điều kiện phát hành TPDN ra công chúng phù hợp hơn, phê duyệt nhanh hơn, nhằm khuyến khích các DN phát hành ra kênh này nhiều hơn, cùng với việc hoàn thiện chính sách phát triển thị trường TPDN lành mạnh, an toàn, hiệu quả, giảm áp lực vốn trung dài hạn đối với hệ thống ngân hàng.