Trung Quốc khủng hoảng thịt heo, Việt Nam có bị ảnh hưởng?

Giá heo hơi tại Trung Quốc (TQ) tăng sốc trong thời gian gần đây, lên tới 85.000-100.000 đồng/kg, cao gần gấp đôi so với giá heo Việt Nam (VN). Dù giá cao ngất ngưởng nhưng do thiếu thịt heo nên một số địa phương tại TQ phát tem phiếu mua thịt heo cho dân như thời bao cấp, thậm chí xảy ra tình trạng tranh giành để mua thịt heo.

Tình trạng khan hiếm thịt heo tại TQ khiến thương lái nước này đẩy mạnh việc mua heo từ VN qua đường tiểu ngạch, trong bối cảnh nước ta cũng thiệt hại nặng về vì dịch tả heo châu Phi.

Ngừng nuôi heo, treo chuồng

Dịch tả heo châu Phi hoành hành khiến nhiều trang trại heo ở Đồng Nai, “thủ phủ” chăn nuôi lớn nhất cả nước, buộc phải treo chuồng, không dám nuôi lại. 

Ông Trần Đức Vinh Quang, chủ trại heo ở huyện Thống Nhất, cho biết mấy tháng nay trại của ông để trống chuồng, không nuôi nữa vì lo dịch tả. Nhiều trang trại khác cũng bán sạch lượng heo còn trong chuồng, không nuôi nữa vì lo sợ nếu nuôi tiếp, heo dính dịch thì thiệt hại rất lớn.

“Các trại bán heo ồ ạt và đây cũng chính là nguyên nhân giá heo hơi không biến động lớn thời gian qua, dù nguồn cung heo giảm mạnh. Tôi cũng không biết khi nào nuôi lại nữa vì dịch tả này vẫn chưa có thuốc trị” - ông Quang lý giải.

Hầu hết các trang trại chăn nuôi heo trên địa bàn cũng đều chung cảnh ngộ. Ông Nguyễn Tấn Hậu, chủ trại heo Tám Do ở huyện Long Thành, cho biết thêm dịch tả khiến 70%-80% các trang trại ngừng nuôi heo, treo chuồng. Số lượng trại nuôi giảm quá mạnh khiến trại heo giống của ông Hậu không bán được con nào thời gian qua.

Ông Hậu dự báo cuối năm nay sẽ thiếu hụt thịt heo rất lớn. Tuy vậy, ông Hậu cho rằng lượng thịt gà, vịt và gia súc khác như trâu, bò, dê, cừu… sẽ tăng mạnh, bù đắp lại khoảng trống thiếu thịt heo.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thông tin: Từ đầu tháng 9 đến nay, giá heo hơi trên cả nước tiếp tục duy trì ở mức cao. Hiện giá heo hơi tại khu vực miền Bắc dao động trong khoảng 42.000-49.000 đồng/kg. Tại khu vực miền Nam, giá heo hơi dao động trong khoảng 35.000-42.000 đồng/kg.

Cơ quan này dự báo giá heo hơi thời gian tới sẽ vẫn ở mức cao, do nguồn cung giảm vì ảnh hưởng của dịch tả heo châu Phi. Hiện nay bệnh dịch tả heo châu Phi đã lan rộng tới 63 tỉnh, TP trên cả nước với năm triệu con buộc phải tiêu hủy.

Công ty nghiên cứu Ipsos Consulting mới đây cũng ước tính VN có thể thiếu hụt 500.000 tấn thịt heo, tương đương 20% tổng nhu cầu thị trường, trước tết Nguyên đán do nguồn cung chưa hồi phục, trong khi nhu cầu tiêu thụ quy mô lớn tăng trở lại khi các trường học bắt đầu năm học mới từ tháng 9 và dịp tết Nguyên đán cuối tháng 1-2020.

Nguồn cung thiếu hụt, dự báo giá heo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Ảnh: Tú Uyên

Heo Việt Nam sang Trung Quốc không nhiều

Dù nguồn cung heo trong nước giảm nhưng nhiều trang trại ở Đồng Nai cho hay một lượng nhỏ heo phía nam đang được thu mua, vận chuyển ra các tỉnh phía bắc. 

Ông Nguyễn Tấn Hậu, Giám đốc Công ty Chăn nuôi Tám Do, cũng nhận định giá thịt heo hơi tại các tỉnh phía nam hiện chỉ khoảng trên dưới 40.000 đồng/kg, thấp hơn miền Bắc khoảng 5.000-8.000 đồng/kg nên thương lái thu mua, chuyển ra cung cấp cho thị trường phía bắc. 

Ngoài ra, thương lái cũng mua heo hơi xuất sang TQ vì lúc này giá heo ở TQ cao gấp đôi giá heo VN, thị trường lại thiếu thịt trầm trọng.

Nhưng theo đánh giá của ông Hậu, lượng heo xuất khẩu sang TQ không nhiều vì thị trường này đang siết chặt tiểu ngạch. Hơn nữa thị trường này rất bấp bênh về giá, rủi ro rất cao, do vậy chỉ khi nào TQ cho phép xuất khẩu chính ngạch thì heo VN mới xuất bán mạnh sang thị trường này.

Giá sẽ tăng nhưng không sợ thiếu

Công ty Chứng khoán VnDirect vừa có báo cáo đánh giá về thịt heo hơi. Báo cáo này nhận định: “Chúng tôi tin rằng giá heo hơi đã chạm đáy và sẽ duy trì xu hướng tăng cho tới đầu năm 2020, nhờ đó các hộ chăn nuôi quy mô lớn và chưa nhiễm bệnh sẽ được hưởng lợi”.

Bên cạnh đó, giá heo hơi trong nước dự báo cũng có khả năng chịu ảnh hưởng từ việc nguồn cung sụt giảm ở TQ cũng do sự bùng phát của dịch tả heo châu Phi. “Điều này có thể đẩy mạnh việc các thương lái TQ mua heo từ VN chủ yếu qua đường tiểu ngạch, do đó làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt trong nước và đẩy giá lên cao hơn nữa” - VnDirect dự báo.

Công ty này cũng cho rằng giao dịch xuất nhập khẩu qua đường tiểu ngạch thường không được thống kê đầy đủ, do vậy khó có thể định lượng được tác động của nhân tố này lên giá heo trong nước.

Thừa nhận dịch tả heo châu Phi có thể khiến thị trường thiếu thịt cuối năm và dịp tết Nguyên đán, ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), cho biết thời gian qua bộ đã tổ chức ba hội nghị “giải cứu” lớn tại phía nam và phía bắc để đảm bảo cân đối nguồn cung thực phẩm cuối năm.

Theo đó, bộ đề nghị đẩy mạnh chăn nuôi gia cầm, đồng thời động viên tái đàn heo theo hướng an toàn sinh học. Vì hiện nay thị phần thịt heo chiếm tới 70%, nếu số lượng heo sụt giảm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thị trường. Đối với địa phương chưa xảy ra dịch tả heo châu Phi hoặc những địa phương xảy ra dịch nhưng đã hết dịch 30 ngày không tái phát thì cho các trang trại tái đàn.

Đối với việc xuất khẩu heo sang TQ, đại diện Cục Chăn nuôi đánh giá thị trường TQ có nhu cầu tiêu thụ thịt rất cao, vì trong thời gian qua dịch tả heo châu Phi đã khiến nước này thiếu trầm trọng (có khả năng TQ cần nhập khẩu đến 1,5 triệu tấn thịt heo trong năm nay, PV). Tuy nhiên, TQ kiểm soát rất chặt chẽ heo VN nhập vào theo đường tiểu ngạch, hơn nữa lượng heo trong nước cũng không nhiều để xuất sang TQ.