Tổng thống Trump kí ban hành đạo luật về Hong Kong, bất chấp phản đối gay gắt từ Bắc Kinh

CNBC dẫn lời một thông cáo vừa được Nhà Trắng phát đi cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump nói:

"Tôi kí những dự luật này vì lòng kính trọng đối với Chủ tịch Tập Cận Bình, với Trung Quốc và người dân Hong Kong. Các dự luật được kí thành luật với hi vọng các nhà lãnh đạo và dân biểu của Trung Quốc và Hong Kong sẽ có thể vui vẻ dàn xếp những khác biệt và tạo ra sự thịnh vượng, hòa bình cho tất cả mọi người".

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Melania Trump. Ảnh: Getty Images.

Quốc hội Mỹ gửi hai dự luật liên quan đến Hong Kong tới bàn của Tổng thống Trump vào tuần trước sau khi các nghị sĩ của cả hai đảng Dân chủ - Cộng hòa đều bỏ phiếu thông qua với tỉ lệ gần như tuyệt đối.

Đạo luật đầu tiên vừa được Tổng thống kí ban hành yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ phải xác minh hàng năm xem Hong Kong có đủ quyền tự trị để được hưởng chính sách thương mại đặc biệt của Mỹ hay không. 

Đây là một nhân tố giúp ích rất lớn cho nền kinh tế Hong Kong. Theo chính sách thương mại đặc biệt này, Hong Kong không phải chịu thuế quan mà Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc. Đạo luật này cũng mở ra khả năng trừng phạt những cá nhân vi phạm nhân quyền của người dân Hong Kong.

Đạo luật thứ hai có nội dung cấm bán các loại vũ khí giải tán đám đông như hơi cay và đạn cao su cho cảnh sát Hong Kong.

Các cuộc biểu tình nổ ra ở Hong Kong từ hơn nửa năm trước với nguyên nhân ban đầu là một dự luật cho phép dẫn độ người bị truy nã sang Trung Quốc đại lục cũng như một số nước khác.

Sau khi dự luật này bị khai tử, các cuộc biểu tình vẫn tiếp diễn, thậm chí có xu hướng ngày càng bạo lực hơn khi người biểu tình chuyển sang các khẩu hiệu chống chính quyền, đòi hỏi quyền tự trị lớn hơn, …

Các cuộc đụng độ với cảnh sát diễn ra thường xuyên, nhiều người biểu tình đã bị bắt, bị thương.

Nguy cơ với đàm phán thương mại

Từ sau khi hai viện quốc hội bỏ phiếu thông qua nhưng Tổng thống Trump chưa kí ban hành hai đạo luật, chính quyền Bắc Kinh đã "lên án và cực lực phản đối" dự luật nhân quyền Hong Kong và cho rằng Mỹ đang can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.

Tại một sự kiện ngoại giao, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương nghị lại nói: "Mỹ đã dùng luật pháp riêng của nước mình để can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc nhằm phá hoại hệ thống 'một quốc gia, hai chế độ' của Trung Quốc cũng như sự thịnh vượng và ổn định của Hong Kong".

Hôm thứ Hai tuần này, Trung Quốc đã triệu tập đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Terry Branstad để cảnh báo rằng quyết định của hai viện quốc hội Mỹ đã xâm phạm vào công việc nội bộ của Trung Quốc và sẽ gây ra "hậu quả".

Hai dự luật về Hong Kong được gửi đến cho Tổng thống Trump vào thời điểm nhạy cảm khi mà ông đang cố gắng đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Trung Quốc.

Đã có những đồn đoán cho rằng ông Trump sẽ không kí hai dự luật để cho chúng tự động trở thành luật chính thức vào ngày 2/12. Hoặc ông Trump có thể phủ quyết các dự luật, buộc hai viện quốc hội Mỹ phải bỏ phiếu để bác quyền phủ quyết của ông rồi ban hành luật. Làm như vậy sẽ đẩy trách nhiệm về phía quốc hội, giúp ông Trump dễ đàm phán thương mại với Bắc Kinh hơn.

Tuy nhiên thực tế, Tổng thống Trump đã trực tiếp kí ban hành cả hai đạo luật về Hong Kong.

Trước đó, Tổng thống Trump từng nói Trung Quốc phải tự mình giải quyết ổn thỏa vấn đề Hong Kong, đồng thời ông cũng cảnh báo rằng những biện pháp đối xử hà khắc với người dân Hong Kong có thể hủy hoại cuộc đàm phán thương mại.

Trả lời phỏng vấn chương trình Fox & Friends hôm 22/11, Tổng thống Trump nói: "Tôi ủng hộ Hong Kong, tôi ủng hộ tự do, tôi ủng hộ tất cả những điều mà chúng ta muốn làm. Nhưng đồng thời chúng ta cũng đang trong quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại lớn nhất trong lịch sử. Nếu chúng ta làm được thì sẽ thật tuyệt vời".

Tổng thống Trump còn nói thêm rằng ông không hề "sốt sắng" hoàn tất thỏa thuận thương mại và tuyên bố nước Mỹ đang hưởng lợi từ các đợt thuế quan áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Đợt thuế quan tiếp theo dự kiến sẽ đánh lên khoảng 160 tỉ USD hàng tiêu dùng Trung Quốc bắt đầu từ ngày 15/12.