Tổng thống Trump chính thức bị Hạ viện luận tội, chờ ngày xét xử ở Thượng viện

Vẻ mặt buồn bã của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

Ngày 18/12 tại thủ đô Washington, Hạ viện Mỹ đã có phiên họp kéo dài 8 giờ đồng hồ căng thẳng về việc luận tội Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ Donald Trump. Thời gian tranh luận được chia đều cho các nghị sĩ hai đảng Dân chủ và Cộng hòa.

Các nghị sĩ Đảng Dân chủ trình bày lí do họ muốn luận tội ông Trump trong khi các nghị sĩ Đảng Cộng hòa lên tiếng bênh vực vị Tổng thống của đảng mình và cố thuyết phục đảng Dân chủ từ bỏ nỗ lực luận tội.

Mở đầu phiên tranh luận, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (Đảng Dân chủ, bang California) phát biểu rằng nếu không luận tội ông Trump thì tức là các nghị sĩ đã "lơ là nhiệm vụ của mình".

"Đã từ nhiều thế kỉ nay, biết bao nhiêu người con của nước Mỹ đã chiến đấu và ngã xuống để bảo vệ nền dân chủ của quốc gia. Nhưng đáng buồn thay, tầm nhìn về một nền cộng hòa của các nhà lập quốc lại đang bị đe dọa bởi những hành động của Nhà Trắng", bà Pelosi phát biểu.

"Đó là lí do vì sao ngày hôm nay, với tư cách Chủ tịch Hạ viện, tôi chính thức khai mạc phiên tranh luận về việc luận tội Tổng thống Mỹ. Nếu chúng ta không hành động ngay lúc này, chúng ta đang lơ là nhiệm vụ của mình".

Nữ Chủ tịch Hạ viện nói thêm rằng Tổng thống Trump đã "không cho các nghị sĩ một lựa chọn nào khác" ngoài việc phải luận tội ông.

Hai điều khoản luận tội đã được Đảng Dân chủ Hạ viện chuẩn bị và đưa ra bỏ phiếu trong lần họp này. Điều khoản thứ nhất cáo buộc ông Trump lạm dụng quyền lực Tổng thống trong việc giữ lại khoản viện trợ 400 triệu USD dành cho Ukraine để ép buộc nước này điều tra đối thủ chính trị của ông Trump là Ứng viên Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng con trai.

Điều khoản thứ hai cáo buộc ông Trump cản trở Quốc hội Mỹ trong quá trình điều tra luận tội bằng cách không cung cấp các tài liệu cần thiết và không cho phép nhiều nhân chứng quan trọng ra điều trần trước quốc hội.

Hạ viện Mỹ có tổng cộng 435 ghế, hiện nay Đảng Dân chủ chiếm đa số với 233 ghế, Đảng Cộng hòa có 197 ghế, một Hạ nghị sĩ độc lập và 4 ghế đang bỏ trống.

Cuộc bỏ phiếu về cáo buộc ông Trump lạm dụng quyền lực kéo dài 15 phút, đại đa phần các nghị sĩ bỏ phiếu theo chủ trương của đảng mình. Kết quả có 230 phiếu đồng ý luận tội, 197 phiếu chống, một nghị sĩ có mặt nhưng không bỏ phiếu và ba nghị sĩ vắng mặt.

Cuộc bỏ phiếu về cáo buộc ông Trump cản trở quốc hội kéo dài 5 phút, các nghị sĩ cũng chủ yếu bỏ phiếu theo đường lối của đảng mình. Kết quả có 229 phiếu thuận, 198 phiếu chống, một nghị sĩ có mặt nhưng không bỏ phiếu và ba nghị sĩ vắng mặt.

Hôm 17/12, ông Trump đã gửi một bức thư với lời lẽ rất gay gắt tới Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi. Trong thư, ông Trump cáo buộc cuộc luận tội mà Đảng Dân chủ Hạ viện tiến hành "chẳng khác nào một nỗ lực đảo chính phi pháp và mang tính đảng phái".

Tổng thống Mỹ còn khẳng định: "Các người không chỉ nhằm vào tôi trong vai trò Tổng thống mà còn tấn công cả Đảng Cộng hòa. Nhưng chính vì sự bất công kinh khủng khiếp này, Đảng Cộng hòa đang đoàn kết hơn bao giờ hết". 

Ông Trump cũng ý thức rõ bức thư này sẽ không thể thay đổi được kết quả của cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện nhưng ông vẫn viết và gửi tới bà Pelosi vì "muốn đưa suy nghĩ của mình vào hồ sơ vĩnh viễn, không gì có thể xóa nhòa được", ông Trump tuyên bố.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, Đảng Dân chủ bang California. Ảnh: Bloomberg.

Phiên tòa quyết định ở Thượng viện

Đảng Dân chủ chiếm đa số ở Hạ viện nên kết quả của cuộc bỏ phiếu luận tội đã được nhiều người dự báo từ trước. Các điều khoản luận tội mà Hạ viện vừa thông qua sẽ được chuyển lên Thượng viện như là bản cáo trạng cho phiên tòa dự kiến diễn ra vào đầu năm 2020. 

Chánh án Tòa án Tối cao Liên bang Mỹ John Roberts sẽ đóng vai trò Chủ tọa phiên tòa, 100 Thượng nghị sĩ sẽ là bồi thẩm đoàn. Nếu có từ 67 Thượng nghị sĩ trở lên đồng ý, ông Trump sẽ bị phế truất.

Trái với Hạ viện, Thượng viện lại do Đảng Cộng hòa chiếm đa số với tỉ lệ 53/47. Muốn phế truất ông Trump, Đảng Dân chủ cần đảm bảo toàn bộ 47 Thượng nghị sĩ phe mình bỏ phiếu thuận, đồng thời thuyết phục thêm tối thiểu 20 Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa về phía mình.

Nhiệm vụ này tỏ ra khá khó khăn. Lãnh đạo phe Đa số tại Thượng viện là Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mitch McConnell đã ra tín hiệu cho biết các thành viên thuộc Đảng Cộng hòa sẽ bỏ phiếu ủng hộ Tổng thống.

Trong lịch sử Mỹ đã có hai Tổng thống bị Hạ viện luận tội. Tổng thống Andrew Jackson bị luận tội năm 1868 vì sa thải Bộ trưởng Chiến tranh trái luật đã được quốc hội thông qua và vì chính sách tái thiết khu vực phía nam sau cuộc Nội chiến Mỹ.

Tổng thống Bill Clinton bị luận tội năm 1998 vì khai man và cản trở công lí trong vụ điều tra ông có quan hệ tình ái không đứng đắn với nữ thực tập sinh trẻ tuổi Monica Lewinsky tại Nhà Trắng.

Cả hai Tổng thống trên đều phải ra xét xử trước Thượng viện và sau đó được miễn tội. Ông Trump vừa trở thành vị Tổng thống Mỹ thứ ba bị luận tội và sắp phải ra trước phiên tòa của Thượng viện như Andrew Johnson và Bill Clinton.

Năm 1974, Tổng thống Richard Nixon bị điều tra luận tội về vụ bê bối Watergate nhưng ông từ chức trước khi Hạ viện bỏ phiếu.