Tổng thống là nghề nguy hiểm nhất nước Mỹ?

Dữ liệu mới nhất đến năm 2019 từ Cục Thống kê Lao động Mỹ cho chúng ta biết rằng những công việc nguy hiểm nhất mà một người làm để kiếm sống bao gồm lái máy bay (58,9 trường hợp tử vong mỗi 100.000 lao động), đánh cá (77,4 trường hợp tử vong) và đốn gỗ (97,6 trường hợp).

Số liệu trên có nghĩa là trong mỗi năm bất kỳ, mọi công nhân đốn gỗ có xác suất 0,0976% gặp phải kết cục bi thảm. Điều này có vẻ không quá tệ, nhưng chắc chắn là cũng không mấy dễ chịu.

Tuy nhiên, các con số trên không tính tới một công việc mà về mặt thống kê, nó chắc chắn là nguy hiểm hơn cả: Làm tổng thống Mỹ.

Đến năm 2021, Nhà Trắng có 46 chủ nhân. Trong số đó có 8 người mất khi tại nhiệm. Xét về tổng thể, con số này là khá cao. Điều đó có nghĩa là bất kỳ tổng thống Mỹ nào cũng có xác suất 17,4% bị đưa ra khỏi Nhà Trắng để đến nghĩa trang. Liệu bạn có chấp nhận công việc nào với xác suất tử vong như vậy không?

Dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ tiết lộ rủi ro tử vong của các công việc cụ thể trong một năm bất kỳ, nên chúng ta cần phân tích số liệu theo cách khác. Trong 232 năm kể từ 1789 khi George Washington là người tuyên thệ nhậm chức đầu tiên đã có 8 tổng thống tại nhiệm qua đời. Như vậy trong một năm bất kỳ, xác suất tổng thống Mỹ mất là hơn 3,4%.

So sánh theo xác suất tử vong, làm tổng thống Mỹ nguy hiểm gấp 35 lần làm công nhân đốn gỗ.

Nhưng cách so sánh trên không hẳn là chuẩn xác vì một số lý do. 

Thứ nhất, các tổng thống thường nhậm chức khi đã khá lớn tuổi, vậy nên dù sao khả năng họ qua đời cũng lớn hơn người bình thường. 

Thứ hai, trong kích thước mẫu quá nhỏ như vậy, các số liệu thống kê có lẽ là vô nghĩa.

Mặt khác, các số liệu từ năm 1789 đến nay trên lại trải dài hơn hai thế kỷ. Vào đầu thời kỳ đó, bất cứ hành động nào – chữa bệnh, chuyển thư, uống nước – đều có nhiều khả năng gây chết người hơn hẳn ngày nay, theo tờ New Stateman.

Tuy nhiên, cách tốt nhất để lật ra tiểu xảo chính trong việc tính toán tỷ lệ tử vong của các tổng thống Mỹ là đặt ra câu hỏi này: có bao nhiêu trong số 8 tổng thống Mỹ qua đời lúc còn đương chức thực sự chết vì họ là tổng thống?

Có ít nhất 4 tổng thống Mỹ chắc chắn đã mất mạng vì nghề nghiệp của mình, vì họ bị ám sát. Đó là:

Abraham Lincoln (1865): bị bắn bởi John Wilkes Booth, một kẻ bất mãn với kết cục của Nội chiến Mỹ.

James Garfield (1881): bị bắn bởi Charles Guiteau, một người đàn ông có vấn đề về tâm thần tự cho là mình nên được làm đại sứ Mỹ ở Áo dù không đáp ứng bất kỳ tiêu chuẩn nào. Dĩ nhiên không ai ở Washington giao cho Guiteau công việc này. Ông ta nảy ra ý nghĩ rằng vấn đề là tại tổng thống Mỹ và cho rằng phó tổng thống sẽ dễ dàng chấp nhận đề nghị của mình hơn, do đó đã quyết định hành động.

William McKinley (1901): bị bắn bởi Leon Czolgosz, một kẻ theo chủ nghĩa vô chính phủ. Khách quan mà nói thì ở thời kỳ này, bị bắn bởi một kẻ vô chính phủ là điều thường xuyên xảy ra.

John F. Kennedy (1963): bị bắn bởi Lee Harvey Oswald, một tay súng bị cho là tên điên ủng hộ Cuba.

Rõ ràng rằng cả 4 người thiệt mạng vì họ là tổng thống Mỹ. Kẻ vô chính phủ và bất mãn với chiến tranh không bắn bừa mà chọn người địa vị cao.

4 tổng thống còn lại thường được cho là qua đời vì nguyên nhân tự nhiên. Tuy nhiên, nguyên nhân tử vong của họ chưa chắc là không dính dáng đến chức vụ. 

Warren G. Harding (1923) và Franklin D. Roosevelt (1945) đều mất vì xuất huyết não do tình trạng sức khỏe yếu. Có thể nếu không phải lao tâm khổ tứ vì làm tổng thống, cả hai có thể sống lâu hơn. Nhưng dù sao Roosevelt cũng không phải một người đàn ông khỏe mạnh. Rất khó để nói rằng hai người chết vì làm tổng thống thay vì chết khi làm tổng thống.

Nhưng "nguyên nhân tự nhiên" giết chết hai tổng thống còn lại có thể dễ dàng bị đổ cho nghề nghiệp của họ. William Henry Harrison (1841) làm tổng thống Mỹ chỉ trong vòng 30 ngày. Nhiều người tin rằng ông mất là vì bị cảm do cố chấp ăn mặc phong phanh trong lúc đọc lời tuyên thệ nhậm chức.

Tuy nhiên, cách giải thích trên chưa chắc đã đúng. Chương trình podcast của Washington Post đã tìm ra bằng chứng cho thấy Harrison qua đời vì sốt thương hàn. Ông mắc bệnh vì nguồn nước của Nhà Trắng quá gần với bể chứa chất thải.

Tiến sĩ Philip Mackowiak của Đại học Maryland, người phát hiện bằng chứng trên, cho rằng sự nhiễm bẩn tương tự có thể đã lấy mất mạng của Tổng thống Zachary Taylor vào năm 1848.

Nhờ sự cải thiện của cơ sở hạ tầng hiện đại, gần như chắc chắn ông Biden sẽ không qua đời vì một sự kiện kiểu như con ruồi lọt vào hệ thống nước của Nhà Trắng. Các vụ ám sát cũng rất khó xảy ra vì từ sau cái chết của ông McKinley năm 1901, Sở Mật vụ đã đảm nhận trọng trách ngăn chặn viễn cảnh này. (Họ đã làm rất tốt, trừ trường hợp của ông Kennedy). 

Dù nhìn số liệu theo cách nào, thực tế không thể chối cãi là có một giai đoạn các tổng thống Mỹ qua đời với tần suất lớn một cách đáng kinh ngạc. Tổng thống Mỹ mất khi đương nhiệm trong năm 1841, 1850, 1865, 1881, 1901, 1923, 1945, 1963 – 8 lần trong vỏn vẹn 122 năm. Một người sống không quá thọ, khoảng 82 tuổi, cũng có thể chứng kiến cái chết của 6 tổng thổng Mỹ.