Tổ chức tín dụng nào sẽ được cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không tài sản bảo đảm?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố dự thảo Quyết định về khoản vay đặc biệt với lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm để lấy ý kiến đóng góp từ các bên.

Dự thảo này bao gồm quy định về điều kiện, hồ sơ, thủ tục xem xét, quyết định việc cho vay đặc biệt và giao NHNN quy định hoặc thực hiện theo pháp luật có liên quan đối với các nội dung khác.

Theo đó, cho vay đặc biệt của NHNN đối với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm là việc NHNN cho vay đặc biệt, gia hạn khoản cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận theo đề xuất của NHNN.

Bên vay đặc biệt là tổ chức tín dụng (TCTD) vay đặc biệt từ NHNN đối với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm.  

Để thực hiện việc cho vay đặc biệt, cần có các nội dung cơ bản như điều kiện TCTD được vay, các yếu tố chính của khoản cho vay (mục đích, số tiền, thời hạn, lãi suất, TSBĐ) và trình tự, thủ tục xem xét, quyết định.

Một số nội dung mang tính kỹ thuật khác cũng được đề cập chi tiết như tài sản bảo đảm (TSBĐ) như loại TSBĐ/điều kiện TSBĐ/cách tính giá trị TSBĐ, việc xử lý TSBĐ, nhận cầm cố/thế chấp TSBĐ, việc thay thế/bổ sung TSBĐ, việc trả nợ vay đặc biệt (trường hợp trả nợ, số tiền trả nợ, biện pháp xử lý khi không trả được nợ), quy trình giữa TCTD – Ban Kiểm soát đặc biệt – NHNN.

Điều kiện để được cho vay đặc biệt lãi suất 0%

Theo dự thảo, việc cho vay đặc biệt của NHNN được thực hiện đối với hai trường hợp: với các TCTDđược kiểm soát đặc biệt, đang thực hiện phương án cơ cấu lại và với trường hợp bị rút tiền hàng loạt.

Với các TCTD đang được kiểm soát đặc biệt phải có phương án cơ cấu lại đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc có phương án cơ cấu lại, phương án cơ cấu lại được sửa đổi, bổ sung đang được NHNN xem xét, phê duyệt theo quy định tại Luật Các TCTD năm 2024 trong đó có đề xuất biện pháp cho vay đặc biệt.

Mục đích sử dụng tiền vay đặc biệt dùng cho hoạt động ngân hàng và kinh doanh khác, phù hợp với giấy phép và phương án cơ cấu lại (bao gồm sửa đổi, bổ sung).

Số tiền, thời hạn vay đặc biệt với thời hạn không vượt quá thời gian thực hiện phương án cơ cấu lại (bao gồm các sửa đổi, bổ sung).

Với trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt, điều kiện để xem xét việc cho vay đặc biệt không có TSBĐ của NHNN làTCTD bị rút tiền hàng loạt và đã/đang thực hiện các quy định tại khoản 1 Điều 191 Luật Các TCTD 2024, có đề nghịvay đặc biệt, gia hạn khoản vay đặc biệt.

Trong đề nghị vay nói trên cần có đầy đủ thông tin về việcchưa có danh mục tài sản bảo đảm theo quy định của NHNN về cho vay đặc biệt; mục đích vay,  số tiền vay và lãi suất vay.

Cụ thể, NHNN cho vay đặc biệt để chi trả tiền gửi của người gửi tiền tại bên vay đặc biệt trong trường hợp bị rút tiền hàng loạt (không áp dụng đối với trường hợp TCTD đề nghị gia hạn khoản vay đặc biệt)

Số tiền đề nghị vay đặc biệt trên cơ sở đánh giá tình hình khả năng chi trả trong thời hạn 30 ngày của bên vay đặc biệt. Với thời hạn đề nghị vay đặc biệt, gia hạn vay đặc biệt trên cơ sở đánh giá tình hình khả năng chi trả của bên vay đặc biệt và dưới 12 tháng

Trường hợp mức lãi suất cho vay đặc biệt là 0% áp dụng đối với tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 50% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ ghi trong báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất hoặc theo kết luận thanh tra, kiểm toán của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Với trường hợp TCTD muốn đề xuất áp dụng lãi suất 0%/năm đối với khoản vay đặc biệt trước đó, nếu khoản vay phát sinh trong giai đoạn chưa có phương án cơ cấu lại hoặc phương án cơ cấu lại chưa được phê duyệt phải là TCTD đang được kiểm soát đặc biệt và có lỗ lũy kế lớn hơn 50% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ.

Những số liệu này được ghi trong báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất hoặc theo kết luận thanh tra, kiểm toán của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Nếu khoản vay đã phát sinh để thực hiện phương án cơ cấu lại, để đề xuất hưởng lãi 0% thì trong phương án  xử lý khoản vay đặc biệt đã vay có đề xuất áp dụng lãi suất 0%/năm và miễn tiền lãi vay của khoản vay đặc biệt đã vay.

Thẩm quyền phê duyệt

Theo Luật Các TCTD năm 2024 quy định thẩm quyền xem xét quyết định việc cho vay đặc biệt của NHNN đối với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay  không có TSBĐ thuộc Thủ tướng Chính phủ theo đề xuất của NHNN.

Theo đó, để NHNN có cơ sở đề xuất và Thủ tướng Chính phủ có cơ sở xem xét, quyết định lãi suất 0% đối với khoản vay đặc biệt đã vay, dự thảo Quyết định quy định cụ thể hồ sơ TCTD gửi NHNN và hồ sơ NHNN đề xuất Thủ tướng Chính phủ; thủ tục lấy ý kiến   bộ, cơ quan, trình Thủ tướng Chính phủ.